هورمون‌های استروئیدی گروهی از هورمون‌های مشتق‌شده از کلسترول هستند که در نقش پیام‌رسان شیمیایی در بدن عمل می‌کنند. این هورمون‌ها، انواع عملکردهای حیاتی برای بقا و تولید مثل را هماهنگ می‌کنند و تقریباً بر همه بافت‌ها اثر می‌گذارند. اندازه‌گیری هورمون استروئید به‌طور گسترده در غربالگری و مراقبت از بیماران کاربرد دارد و از نظر تحلیلی، یکی از چالش‌برانگیزترین ترکیبات برای آنالیز در آزمایشگاه شیمی بالینی است.
هورمون استروئیدی گروهی از هورمون‌هاست که با عنوان “استروئید” شناخته می‌شوند و اکثراً توسط سه غده استروئیدی ترشح می‌شوند: قشر فوق‌کلیوی، بیضه‌ها و تخمدان‌ها؛ و همچنین در جفت جنین…
هورمون‌های استروئیدی با عبور از غشای سلول هدف، باعث تغییر در داخل سلول می‌شوند و به یک گیرنده خاص در سیتوپلاسم…
روش‌های آزمایشگاهی متعددی برای شناسایی و اندازه‌گیری هورمون‌ها در نمونه خون، بزاق، ادرار، مو و ناخن در دسترس هستند.
پانل تست‌های استروئیدی، مجموعه‌ای از آزمایش‌هاست که تمام هورمون‌های اصلی استروئید آدرنال را شناسایی و سنجش می‌کند.
کلمات کلیدی مرتبط با هورمون‌های استروئیدی
پروژسترون هورمونی است که نقش مهمی در سیستم تولید مثلی شما دارد. در خانم‌ها، پروژسترون به حفظ مراحل اولیه بارداری کمک می‌کند.
عملکرد اصلی پروژسترون، آماده‌سازی اندومتریوم (پوشش رحم) برای کاشت و رشد تخمک بارور شده است. اگر بارداری رخ ندهد، اندومتریوم در دوران قاعدگی شما از بین می‌رود. اگر بارداری رخ دهد، پروژسترون برای حمایت از بارداری افزایش می‌یابد.
استروژن یکی از دو هورمون جنسی اصلی در خانم‌هاست. استروژن در کنار پروژسترون، نقش کلیدی در سلامت باروری شما دارد. شکل‌گیری ویژگی‌های جنسی ثانویه (پستان‌ها، باسن و غیره)، قاعدگی، بارداری و یائسگی همگی تا حدی بر اثر استروژن اتفاق می‌افتند.
علاوه بر این، استروژن نقش مهمی در کارکرد سایر سیستم‌های بدن نیز دارد.
آندروژن‌ها گروهی از هورمون‌های جنسی هستند که به شروع بلوغ کمک می‌کنند و در سلامت باروری و رشد بدن نقش دارند.
هر دو جنسیت آقا و خانم آندروژن می‌سازند، اما مقدار آن در آقایان بیشتر است. تستوسترون رایج‌ترین نوع آندروژن در بدن است. بیضه‌ها در دستگاه تناسلی آقایان، و تخمدان‌ها در دستگاه تناسلی خانم‌ها آندروژن می‌سازند. غدد فوق کلیوی که بر روی هر کلیه قرار دارند نیز این هورمون‌ها را تولید می‌کنند.
تستوسترون هورمونی است که در انسان و همچنین در سایر حیوانات یافت می‌شود. در آقایان، اکثراً بیضه‌ها تستوسترون تولید می‌کنند. تخمدان‌های خانم‌ها نیز تستوسترون تولید می‌کند، اگرچه در مقادیر بسیار کمتری. تولید تستوسترون در دوران بلوغ به شکل قابل‌توجهی افزایش می‌یابد و پس از سن ۳۰سالگی شروع به کاهش می‌کند.
تستوسترون اغلب با میل جنسی مرتبط است و نقش حیاتی در تولید اسپرم دارد. علاوه بر آن، این هورمون بر توده استخوانی و عضلانی، نحوه ذخیره چربی در بدن و حتی تولید گلبول‌های قرمز خون تأثیر می‌گذارد.
پیش‌یائسگی زمانی در حوالی یائسگی است که در طی آن، تخمدان‌های شما به‌تدریج کار نمی‌کنند. این مسئله یک فرآیند طبیعی است که باعث بروز علائم جسمی و عاطفی می‌شود و معمولا نیازی به اقدامات درمانی ندارد، اما درمان می‌تواند به کاهش علائم کمک کند. کنترل این علائم با روش‌هایی از قبیل مصرف داروهای هورمونی، داروهای ضد افسردگی و اصلاح سبک زندگی است.
درمان جایگزینی هورمون (Hormone replacement therapy) برای کمک به خانم‌هایی طراحی شده است که علائم عروقی یا یائسگی آنها مانند گُرگرفتگی، تعریق شبانه، بی‌خوابی یا خشکی واژن شدید باشد و بر کیفیت زندگی آنها تأثیر بگذارد. این علائم می‌توانند سال‌ها پس از آخرین قاعدگی شما ادامه داشته باشند.
این روش، جایگزین و یا تکمیل‌کننده‌ی هورمون‌هایی می‌شود که بدن شما دیگر تولید نمی‌کند. اکثر خانم‌هایی که از این نوع درمان استفاده می‌کنند، ترکیبی از استروژن و پروژسترون مصرف می‌کنند. استروژن می‌تواند به تسکین اکثر علائم، مانند گُرگرفتگی و خشکی واژن کمک می‌کند؛ پروژسترون برای محافظت در برابر سرطان رحم برای خانم‌هایی که هیسترکتومی نداشته‌اند اضافه می‌شود.
معرفی برخی از پرکاربردترین
تست های هورمونی استروئیدی
استفاده اصلی این تست، اطلاع از این مسئله است که باردار هستید یا نه؛ برای این منظور آزمایش ادرار و خون hCG به کار می‌رود.
آزمایش DHEA-S، میزان سولفات DHEA را در نمونه خون اندازه‌گیری می‌کند و برای تعیین کارکرد درست غدد فوق‌کلیوی مفید است.
این تست می‌تواند مقادیر بالای DHT را که با ریزش موی با الگوی مردانه، آکنه و بزرگ شدن پروستات مرتبط است، شناسایی کند.
پزشکان به‌وسیله تست استروژن می‌توانند به بررسی نگرانی‌های مربوط به بلوغ، باروری، یائسگی و سایر عوارض محتمل بپردازند.
استریول یا E3 نوعی استروژن است که در بارداری افزایش می‌یابد و سنجش آن برای نظارت بر سلامت بارداری و جنین کاربرد دارد.
این تست، مقدار فریتین را در خون اندازه‌گیری کرده و تعیین می‌کند که آیا بدن شما، مقادیر طبیعی آهن را ذخیره می‌کند یا خیر.
فولات که با نام اسید فولیک یا ویتامین B9 نیز شناخته می‌شود، نقش‌های مهمی در بدن ایفا می‌کند، از جمله در ساخت DNA…
سنجش میزان FSH می‌تواند به شما کمک کند تا بفهمید آیا اندام‌های جنسی (بیضه یا تخمدان) به شکل طبیعی کار می‌کنند یا نه.
از این تست اغلب همراه با آزمایش CA-125، برای کمک به تعیین این که آیا تومور تخمدان شکل گرفته یا خیر، استفاده می‌شود.
هورمون لوتئینی، نوعی هورمون مرتبط با با تولید مثل است و سنجش آن برای تشخیص علت ناباروری، شناسایی اختلالات هیپوفیز…
تست پروژسترون، میزان این هورمون را در نمونه خون اندازه‌گیری می‌کند، هورمونی که اکثراً توسط تخمدان‌ها ساخته می‌شود.
گلوبولین متصل به هورمون جنسی، نوعی پروتئین است که سنجش آن عموماً برای ارزیابی تستوسترون پایین در آقایان کاربرد دارد.
تست تستوسترون، مقدار این هورمون را اندازه‌گیری می‌کند. در آقایان، تستوسترون در بیضه‌ها و غده فوق‌کلیوی تولید می‌شود.
کمبود ویتامین B12 می‌تواند منجر به بروز طیف وسیعی از مشکلات سلامتی از جمله کم‌خونی و مشکلات سیستم عصبی شود.
سؤالات متداول
سندروم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) به چه معناست؟
سندروم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) نوعی بیماری است که در آن تخمدان‌ها، مقدار غیرطبیعی آندروژن تولید می‌کنند، هورمون‌های جنسی مردانه که معمولا در خانم‌ها به مقدار کمی وجود دارد. علت دقیق شکل‌گیری PCOS هنوز شناخته نشده است.
علائم این عارضه ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- پریودهای از دست رفته، نامنظم یا بسیار سبک
- تخمدان‌های بزرگ یا حاوی کیست‌های زیاد
- موهای اضافی بدن، از جمله سینه، معده و پشت (هیرسوتیسم)
- افزایش وزن، به ویژه در اطراف شکم
- آکنه یا پوست چرب
- طاسی با الگوی مردانه
- ناباروری
- لکه‌های پوستی تیره یا ضخیم در پشت گردن، زیر بغل و زیر سینه
علائم و نشانه‌های PCOS معمولا در افراد چاق شدیدتر است.
تستوسترون پایین در آقایان چه علائمی دارد؟
علائم تستوسترون پایین در آقایان ممکن است شامل کاهش میل جنسی، انرژی کم یا خستگی، احساس افسردگی، تحریک‌پذیری، ریزش مو، اختلال نعوظ، کاهش توده عضلانی و افزایش وزن باشد.
میزان تستوسترون در بازه‌های مختلف سنی چقدر باید باشد؟
در حال حاضر هیچ محدوده مرجع قطعی برای آقایان یا خانم‌ها تعریف نشده است؛ اما محدوده‌های کلی وجود دارد که میزان تستوسترون بر مبنای آن در هر سنی اندازه‌گیری و مقایسه می‌شود.
برای آقایان، متوسط محدوده میزان تستوسترون ۳۰۰ تا ۸۰۰ نانوگرام در دسی‌لیتر (ng/dL) است و برای خانم‌های بالای ۱۹ سال، بین ۱۵ و ۷۰ نانوگرام در دسی‌لیتر است.
میزان تستوسترون در آقایان و خانم‌ها در سنین بلوغ و جوانی، در ۱۸ یا ۱۹ سالگی به اوج خود می‌رسد و پس از سن ۳۰ سالگی، به میزان ۱ تا ۲ درصد در سال کاهش می‌یابد.
پس از یائسگی، معمولا بین سنین ۴۵ تا ۵۵ سالگی، میزان تستوسترون در خانم‌ها به‌صورت قابل‌توجهی کاهش می‌یابد. در آقایان بالای ۸۰ سال، میزان تستوسترون کمتر از ۳۰۰ نانوگرام در دسی‌لیتر رایج است.
آیا درمان جایگزینی تستوسترون برای من مناسب است؟
بسیاری از آقایان با میزان تستوسترون پایین، گزارش کرده‌اند که با انجام این روش درمانی، شاهد بهبود میزان انرژی، میل جنسی، و خُلق‌و‌خو بوده‌اند. اما نباید در انتخاب و تصمیم به انجام این کار عجله کنید؛ میزان پایین تستوسترون به‌خودیِ‌خود نیازی به درمان ندارد. باید توجه داشت درمان جایگزین تستوسترون گاهی می‌تواند عوارض جانبی داشته باشد و خطرات و مزایای بلندمدت آن شناخته نشده است.
فقط آقایان با علائم تستوسترون پایین در خون که منشأ علائم‌شان این موضوع است، باید درمان جایگزینی تستوسترون را در نظر بگیرند. مشورت با پزشک تنها راه دانستن این است که آیا درمان تستوسترون برای شما مناسب است یا خیر.
یائسگی چه زمانی رخ می‌دهد و چه علائمی دارد؟
اگرچه متوسط سن یائسگی ۵۱ سال است، اما در واقع می‌تواند در هر سنی از دهه ۳۰ تا اواسط ۵۰ یا بالاتر اتفاق بیفتد. خانم‌هایی که سیگار می‌کشند و کم‌وزن هستند احتمالا زودتر دچار یائسگی می‌شوند. به طور کلی، خانم‌ها در بسیاری از موارد در همان سن مادرشان یائسگی را تجربه می‌کنند.
یائسگی می‌تواند باعث تغییرات جسمی و عاطفی شود. حدود ۲۰% از خانم‌ها هیچ علائمی ندارند، ۶۰% علائم خفیف تا متوسط دارند، و ۲۰% باقیمانده، علائم شدیدی دارند که در زندگی روزمره آنها اختلال ایجاد می‌کند. علائم فیزیکی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- پریود نامنظم
- گُرگرفتگی
- تعریق شبانه
- مشکلات خواب
- پستان‌های دردناک
- خارش یا خشکی پوست
- خستگی مزمن
- خشکی واژن
- از دست دادن میل جنسی
- سردرد یا میگرن
- سندروم پیش‌قاعدگی (PMS)
- درد و رنج
- نفخ شکم
- مشکلات ادراری
- افزایش وزن به دلیل متابولیسم کُندتر
علائم روانی و عاطفی ممکن است شامل این موارد باشد:
- احساس عصبانیت یا ناامیدی
- احساس اضطراب
- مشکل در تمرکز
- مه مغزی
- فراموشی
- تغییرات خُلق‌و‌خو
آیا چکاپ سالانه و ویزیت متخصص زنان پس از یائسگی لازم است؟
بله، شما همچنان باید به انجام چکاپ سالانه ادامه دهید. اگرچه دیگر نیازی به کنترل بارداری یا مراقبت‌های قبل از زایمان ندارید، اما پزشکان متخصص زنان و زایمان، طیف گسترده‌ای از مراقبت‌های بهداشتی زنان را ارائه می‌دهند؛ از غربالگری سرطان و بیماری‌های مقاربتی جنسی (عفونت‌های مقاربتی) تا نگرانی‌های شما در مورد رابطه جنسی، بی اختیاری ادرار و غیره.
آیا بعد از یائسگی به آزمایش پاپ‌اسمیر و ماموگرافی نیاز دارم؟
بله. توصیه عمومی این است که آزمایش‌های پاپ‌اسمیر را تا سن ۶۵سالگی ادامه دهید، مگر این که یک عامل خطر برای سرطان دهانه رحم مانند HIV داشته باشید. حتی خانم‌هایی که هیسترکتومی کرده اند همچنان نیاز به غربالگری خواهند داشت.
در اکثر خانم‌هایی که در معرض خطر کم برای سرطان پستان هستند، ماموگرافی می‌تواند در ۷۵ سالگی متوقف شود. برای هر دو تست، در مورد زمان و تعداد دفعات غربالگری باید با متخصص زنان و زایمان خود مشورت کنید.
میزان بالا و پایین FSH به چه معناست؟
افزایش میزان FSH به ندرت علائم خاصی را ایجاد می‌کند. در خانم‌ها، افزایش مقادیر آن ممکن است نشانه‌ای از یائسگی باشد که می‌تواند علائم زیر را ایجاد کند:
- گرگرفتگی
- افزایش وزن
- خشکی واژن
- قاعدگی نامنظم
- اختلالات خواب
- تغییرات عاطفی
در کودکان، میزان پایین FSH ممکن است نشانه تأخیر در بلوغ باشد. علائم میزان پایین FSH عبارتند از:
- تولید اسپرم محدود
- ناباروری
- تأخیر در رشد جنسی
آیا می‌توان توده‌‌ها یا سرطان تخمدان را احساس کرد؟
معمولا نمی‌توانید توده تخمدان را خودتان تشخیص دهید. در طول غربالگری، پزشک شما احتمالا معاینه داخلی لگن انجام می‌دهد، که در طی آن، با یک دست واژن را معاینه می‌کند و با دست دیگر، به آرامی روی شکم شما فشار می‌دهد تا ناهنجاری‌های احتمالی را حس کند.
راهنمای کامل آشنایی با
تست‌های هورمونی آزمایشگاه نانو
هورمون‌ها، انواع مختلف ترکیبات بیوشیمیایی هستند که به‌عنوان پیام‌رسان در سرتاسر بدن فعالیت دارند. این ترکیبات می‌توانند حرکت اندام‌های بدن را هماهنگ کنند، مولد حس گرسنگی یا رضایت باشند، رشد بدن را مهار یا تحریک نمایند، متابولیسم ما را تنظیم کنند و … هورمون‌ها تقریباً تمامی عملکردهای بدن را تحت‌کنترل نگه می‌دارند.
آزمایش‌های هورمونی، گنجینه بزرگی از ابزارهایی هستند که پزشکان برای شناسایی و کشف مشکلات مهم سلامتی در اختیار دارند. با انجام این آزمایش‌ها می‌توان علت طیف وسیعی از بیماری‌ها را یافته و در اغلب موارد به‌راحتی مدیریت نمود.
قسمتی که در حال مطالعه آن هستید، بخشی از مجله آزمایش‌های هورمونی است که شامل تمامی موضوعات مهم درباره هورمون‌ها و تست‌های سنجش آنها به زبان ساده است.
انجام آزمایش‌های هورمونی در
آزمایشگاه نانو ارومیه
آزمایشگاه پاتوبیولوژی نانو، مجهزترین مجموعه آزمایشگاهی بخش غیردولتی در ارومیه و آذربایجان‌غربی است. این مجموعه در محیطی آرام و ایمن با بهره‌گیری از آخرین تجهیزات آزمایشگاهی دنیا، تیم تخصصی مجرب شامل پزشکان آزمایشگاهی و متخصصان آسیب‌شناسی بالینی و تشریحی، مفتخر به ارائه خدماتی با بالاترین دقت و کیفیت به مراجعان عزیز از منطقه شمال‌غرب و کشورهای همجوار است.
حداکثر دقت
بهره‌گیری از تکنولوژی‌های روز دنیا برای اندازه‌گیری
جوابدهی آنلاین
دریافت الکترونیکی نتیجه آزمایش بدون نیاز به مراجعه
خون‌گیری در منزل
انجام نمونه‌گیری در منزل شما توسط پرسنل آزمایشگاه
0
پزشک و آزمایشگاه همکار
0+
نوع آزمایش قابل انجام
0
نفر تیم تخصصی
0
ظرفیت آزمایش در روز