راهنمای مراجعان

لازمه نتیجه‌گیری بهتر و دقیق‌تر در آزمایش‌های طبی، رعایت کلیه اصول انجام آزمایش توسط پرسنل آزمایشگاه و همچنین بیماران است و عدم‌رعایت آنها در بسیاری از موارد منجر به حصول نتیجه اشتباه و تشخیص نادرست بیماری می‌شود که می‌تواند صدمات فراوانی برای بیمار به‌همراه داشته باشد.

برای انجام آزمایش لطفاً اطلاعات جمع‌آوری شده در این قسمت را مطالعه کنید و در صورتی که سؤالی دارید با ما تماس بگیرید.

راهنمای نمونه گیری

برای کسب نتایج درست آزمایشگاهی و تشخیص صحیح بیماری توسط پزشک، ارائه نمونه درست به آزمایشگاه اهمیت بالایی دارد. از این رو در این قسمت به دستورالعمل‌ها و آمادگی‌های لازم برای انجام آزمایش‌های مهم و رایج در آزمایشگاه‌ها می‌پردازیم.

  • nano-p-tests-i-steps-2

    برای رفاه هرچه بیشتر مراجعان گرامی، از بیمارانی که قادر به مراجعه به آزمایشگاه نیستند با هماهنگی قبلی توسط پرسنل آزمایشگاه نانو نمونه‌گیری در منزل انجام می‌شود. همچنین نتایج آزمایش‌ها به صورت الکترونیکی به بیماران ارسال می‌شود تا نیازی به مراجعه حضوری به آزمایشگاه نباشد.

نمونه‌های دریافتی ممکن است نمونه ادرار، نمونه مدفوع، مایع منی، و یا نمونه خلط باشد که در ادامه، چگونگی تهیه نمونه قابل آزمایش برای هر یک از این موارد تشریح شده است.

چگونگی جمع‌آوری نمونه ادرار برای خانم‌ها و آقایان

نمونه ادرار برای تشخیص انواع عفونت‌های دستگاه ادراری و اثبات وجود برخی از مواد و سلول‌ها از جمله قند، پروتئین، خون، گلبول‌های سفید و گلبول‌های قرمز تحت بررسی قرار گرفته و در صورت لزوم کشت داده می‌شود.

بهترین نمونه برای تشخیص عفونت‌های ادراری، نخستین نمونه ادرار صبحگاهی است. اگر نمونه ادرار در زمان جمع‌آوری آلوده شود، نتایج آزمایش ادرار و کشت آن -خصوصاً از نظر تشخیص عفونت‌ها- دچار اشکال خواهد شد. لذا در جمع‌آوری ادرار تمیز برای کشت و آزمایش کامل ادرار، نکات زیر باید رعایت شود:

راهنمای بانوان
  • پیش از انجام آزمایش از نوشیدن مقادیر زیاد آب و سایر مایعات اجتناب کنید.
  • دست‌های خود را کاملا با آب و صابون شسته و به‌خوبی با دستمال کاغذی خشک کنید.
  • درب ظرف ادرار را با احتیاط باز کنید؛ بدون آن که دست شما با سطح داخلی ظرف یا درب آن تماس پیدا کند.
  • با یک دست، چین‌های پوستی دستگاه تناسلی را از هم باز کرده و با دستمال یکبار مصرف اطراف مقعد و پیش‌آبراه را از جلو به عقب تمیز کنید. این کار را دو بار و هر بار با یک دستمال جدید تکرار کنید.
  • پس از اینکه جریان ادرار شروع شد، قسمت اولیه ادرار (چند قطره اول) را دور ریخته و بقیه ادرار را با حجم ۳۰ میلی‌لیتر (حداقل نصف ظرف) جمع کنید. توجه داشته باشید که ظرف مذکور به‌هیچ‌وجه با پوست اطراف ناحیه تناسلی تماس پیدا نکند. درب ظرف نمونه را بسته و آن را به آزمایشگاه تحویل دهید.
راهنمای آقایان
  • پیش از انجام آزمایش از نوشیدن بیش از حد مایعات اجتناب نمائید.
  • دست‌های خود را کاملا با آب و صابون شسته و به خوبی با دستمال کاغذی خشک کنید.
  • درب ظرف ادرار را با احتیاط باز کنید بدون آن که دست‌های شما با سطح داخلی ظرف یا درب آن تماس پیدا کند.
  • سر آلت را با دستمال مرطوب یکبار مصرف دو بار و هر بار با استفاده از یک دستمال جدید تمیز کنید.
  • مراقب باشید که سر آلت به سطح داخلی ظرف نخورد.
  • مقدار کمی از قسمت اول ادرار (چند قطره اول) را به داخل توالت تخلیه کرده و حدود ۳۰ میلی‌متر (نصف ظرف نمونه) از آن را جمع کنید.
  • درب ظرف نمونه را بسته و آن را تحویل آزمایشگاه دهید.
نمونه‌گیری ادرار در منزل

همیشه بهتر است نمونه ادرار در آزمایشگاه تهیه شود؛ اما در صورتی که نمونه‌ ادرار در منزل تهیه می‌شود، این نکات را مد نظر قرار دهید:

  • حتماً پس از جمع‌آوری ادرار باید آن را در طبقه پائین درب یخچال بگذارید.
  • نمونه ادرار را تقریباً تا ۱۲ ساعت پس از جمع‌آوری می‌توان در یخچال نگهداری نمود.
  • در زمان انتقال نمونه ادرار به آزمایشگاه، آن را در کنار یخ قرار دهید.
دستورالعمل جمع‌آوری ادرار ۲۴ ساعته

نمونه ادرار ۲۴ ساعته برای تشخیص بسیاری از بیماری‌ها، مخصوصاً بیماری‌های کلیوی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نمونه باید دقیقاً طی ۲۴ ساعت جمع‌آوری گردد. به همین منظور، گالن‌هایی از سوی آزمایشگاه در اختیار شما قرار می‌گیرد که برخی از آنها حاوی مواد نگهدارنده مایع یا جامد است. نکته مهم این است که نباید تحت هیچ شرایطی این مواد را خالی کرده یا آنها را بو کنید.

ضمناً رعایت موارد ذیل ضروری است:

  • برای جمع‌آوری ادرار ۲۴ ساعته، هیچگاه از ظروفی غیر از ظرف‌هایی که آزمایشگاه در اختیار شما قرار می‌دهد استفاده نکنید.
  • در صورت امکان ادرار را مستقیماً داخل گالن نریزید و از ظرف‌های استریل ادرار برای این کار استفاده کنید.
  • در ابتدای جمع‌آوری نمونه، دفع ادرار را انجام داده و آن را دور بریزید. زمان را دقیقاً یادداشت کنید (مثلا ساعت ۷ صبح).
  • به مدت یک شبانه روز (۲۴ ساعت) یعنی تا ساعت ۷ صبح فردا، تمامی نوبت‌های دفع ادرار را در ظرف مخصوص جمع‌آوری کنید.
  • در طول جمع‌آوری ادرار باید ظرف جمع‌آوری دور از دسترس کودکان و در جای خنک (ترجیحاً در یخچال) نگهداری شده و بلافاصله پس از اتمام کار به آزمایشگاه تحویل داده شود.
  • آخرین نوبت دفع ادرار باید رأس همان ساعتی که جمع‌آوری ادرار شروع شده بود انجام شود و در ظرف مخصوص جمع‌آوری نمونه ریخته شود.

چگونگی جمع‌آوری نمونه مدفوع

رایج‌ترین کاربرد آزمایش مدفوع در تشخیص انواع مختلف انگل‌های بیماری‌زا در روده است. افرادی که تحت آزمایش مدفوع قرار می‌گیرند، باید برای مدت ۷ تا ۱۰ روز پیش از انجام این آزمایش از درمان با روغن کرچک یا روغن‌های معدنی، بیسموت، منیزیم، ترکیبات ضداسهال، تنقیه با باریوم و مصرف آنتی بیوتیک‌ها خودداری نمایند.

بهتر است این آزمایش در سه نوبت انجام شود. نمونه مدفوع باید مستقیماً در ظرفی که از طرف آزمایشگاه در اختیار بیمار قرار می‌گیرد جمع‌آوری شود. اگر بیمار بستری است، نمونه را در یک ظرف خشک جمع‌آوری نموده و سپس با استفاده از چوب مخصوص (آبسلانگ)، نمونه را به ظرف برچسب دار منتقل نمایید.

نمونه مدفوع نباید با آب یا ادرار آلوده شود، زیرا ادرار می‌تواند برخی از انگل‌های فعال را از بین ببرد. بیماران باید نمونه جمع‌آوری شده را خصوصاً در موارد اسهال مشکوک به اسهال خونی بلافاصله به آزمایشگاه تحویل دهند. اگر انجام آزمایش حداکثر تا ۳۰ دقیقه پس از جمع‌آوری نمونه امکان‌پذیر نباشد، لازم است نمونه در یخچال قرار داده شود.

آزمایش بررسی خون مخفی در مدفوع

گاهی اوقات خونریزی‌های مختصری در بخش‌های مختلف دستگاه گوارش اتفاق می‌افتد که به علت کم بودن با چشم دیده نمی‌شود و باید با روش‌های آزمایشگاهی تشخیص داده شود. بهتر است این آزمایش در سه نوبت انجام شود.

برای انجام این آزمایش باید نکات زیر رعایت شود:

  • ۴۸-۷۲ ساعت پیش از آزمایش و در طی دوره جمع‌آوری نمونه مدفوع، از خوردن گوشت سفید، گوشت قرمز، ماهی، شلغم، و تربچه خودداری نمایید.
  • مصرف قرص‌های آهن و فرفولیک، کپسول هماتینیک و ففول، ایندومتاسین، کلشیسین، آسپیرین، بروفن، کورتون‌ها و ویتامین C باید ۴۸ ساعت پیش از انجام آزمایش قطع شود. در صورت داشتن سابقه خونریزی از لثه، ۴۸ ساعت پیش از انجام آزمایش از کشیدن نخ و مسواک زدن خودداری نمایید.
  • نمونه باید سریعاً به آزمایشگاه تحویل داده شود.
  • نمونه مدفوع نباید با ادرار یا سایر مواد آلوده شود.

چگونگی جمع‌آوری نمونه مایع منی

آزمایش بر روی مایع منی برای تشخیص علت نازایی در مردان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

  • نمونه ترجیحاً باید در آزمایشگاه گرفته شود و در غیر این صورت باید آن را در مدت کمتر از نیم یا یک ساعت به آزمایشگاه تحویل داد. در هنگام تحویل نمونه به آزمایشگاه زمان دقیق جمع‌آوری آن را به مسئول پذیرش اعلام کنید.
  • نمونه باید پس از ۳ تا ۵ روز پرهیز از نزدیکی یا انزال تهیه شود و نمونه‌هایی که پیش از ۲ روز یا پس از ۷ روز از آخرین نزدیکی جمع‌آوری می‌شود برای انجام آزمایش مناسب نیست.
  • وجود تب در طی سه روز پیش از انجام آزمایش، نتیجه را تحت تأثیر قرار می‌دهد. بهترین نمونه منی، نمونه‌ای است که از طریق تحریک مصنوعی تهیه شده و در ظرف مخصوصی که از طرف آزمایشگاه در اختیار شما قرار داده شده، جمع‌آوری شود.
  • نمونه تهیه شده توسط کاندوم برای آزمایش مناسب نیست.
  • باید دقت شود که تمام نمونه منی در ظرف مخصوص ریخته شود زیرا در غیر این صورت باعث به دست آمدن نتیجه غیرواقعی خواهد شد.
  • قبل از ریختن نمونه به داخل ظرف بهتر است با در دست گرفتن ظرف، دمای آن را به ۳۷ درجه سانتی‌گراد (درجه حرارت بدن) برسانید.
  • نمونه مایع منی که از زمان جمع‌آوری آن بیش از نیم یا یک ساعت گذشته باشد، فاقد ارزش تشخیصی است.
  • از قرار دادن نمونه در حرارت‌های کمتر از ۳۰-۳۷ درجه و بالاتر از ۴۰ درجه سانتی‌گراد خودداری نموده و سعی کنید تا زمان تحویل نمونه به آزمایشگاه، آن را در دمای نزدیک به حرارت بدن نگهداری کنید.
آزمایش مایع منی بعد از بستن لوله‌ها در مردان (وازکتومی)

انجام آزمایش منی در این افراد مانند آزمایش معمولی منی است، با این تفاوت که:

  • این آزمایش باید حداقل دو ماه بعد از بستن لوله‌ها انجام شود.
  • در طی ۲۴ ساعت پیش از انجام آزمایش، نباید نزدیکی صورت پذیرد یا مایع منی به هر علت دفع شود.
  • در صورتی که نمونه در خارج از آزمایشگاه تهیه شده است، باید هر چه سریع‌تر به آزمایشگاه منتقل شود.

چگونگی جمع‌آوری نمونه خلط

این آزمایش به تشخیص میکروب‌های مولد عفونت، از جمله میکروب سل در دستگاه تنفسی کمک می‌کند. در برخی از موارد ضرورت دارد که با نظر پزشک معالج، نمونه حداقل در سه صبح متوالی جمع‌آوری شود.

  1. شب پیش از جمع‌آوری نمونه خلط، مایعات فراوان بنوشید.
  2. نمونه را حتماً صبح جمع‌آوری کنید.
  3. درست پیش از جمع‌آوری نمونه، دندان‌هایتان را مسواک کرده و با آب قرقره کنید تا تعداد میکروب‌های آلوده‌کننده محوطه حلق و دهان کاهش یابد.
  4. سه بار نفس عمیق بکشید و سپس با یک سرفه عمیق، خلط موجود در مجاری تنفسی تان را خارج کنید. توجه داشته باشید که خلط متفاوت از بزاق است و نمونه بزاق برای کشت ارزشی ندارد. حداقل میزان نمونه خلط باید به اندازه یک قاشق چایخوری باشد.
  5. نمونه خلط را پس از جمع‌آوری بلافاصله به آزمایشگاه ارسال کنید.