آشنایی با هورمون‌های استروئیدی و نقش آنها در بدن

طبقه‌بندی استروئیدها بر اساس عملکرد آنها انجام می‌شود. آنها عمدتاً به دو دسته تقسیم می‌شوند: کورتیکواستروئیدها (Corticosteroids) شامل گلوکوکورتیکوئیدها و مینرالوکورتیکوئیدها، و استروئیدهای جنسی (Sex Steroid Hormones) شامل پروژسترون، آندروژن‌ها و استروژن‌ها.

کورتیکواستروئیدها دسته‌ای از هورمون‌های استروئیدی هستند که در قشر فوق‌کلیوی مهره‌داران و همچنین آنالوگ‌های مصنوعی این هورمون‌ها تولید می‌شوند. دو دسته اصلی کورتیکواستروئید وجود دارد که شامل گلوکوکورتیکوئیدها و مینرالوکورتیکوئیدها هستند. این نوع هورمون‌ها در فرآیندهای مختلف بدن دخیل هستند، شامل پاسخ استرس، پاسخ ایمنی و تنظیم التهاب، متابولیسم کربوهیدرات، کاتابولیسم پروتئین، میزان الکترولیت خون، و واکنش‌های رفتاری است.

گلوکوکورتیکوئیدها (Glucocorticoids)

این نوع هورمون، به خانواده کورتیکواستروئیدها تعلق دارد. گلوکوکورتیکوئیدها به گیرنده‌های گلوکوکورتیکوئیدها متصل می‌شوند که تقریبا در تمامی سلول‌های مهره‌داران یافت می‌شود. کلمه “گلوکوکورتیکوئید” ترکیبی از واژه‌های گلوکز + قشر + استروئید است که به نقش آن در کنترل متابولیسم گلوکز، سنتز در قشر فوق‌کلیوی، و ساختار استروئیدی آن اشاره دارد.

گلوکوکورتیکوئیدها بخشی از فرآیند بازخورد سیستم ایمنی هستند که التهاب و سایر جنبه‌های عملکرد ایمنی را کاهش می‌دهد. در نتیجه، از آنها در پزشکی برای درمان بیماری‌هایی مانند آلرژی، آسم، بیماری‌های خود-ایمنی و سپسیس که توسط یک سیستم ایمنی بیش از حد فعال تشدید می‌شوند، استفاده می‌شوند. از آنجا که گلوکوکورتیکوئیدها طیف گسترده‌ای از اثرات پلیوتروپیک (چندنمودی) دارند، از جمله عوارض جانبی بالقوه مضر، این نوع داروها به‌ندرت بدون نسخه قابل‌تهیه هستند.

همچنین از این داروها برای درمان سرطان در دوزهای بالا استفاده می‌شود، شامل مهار تکثیر لنفوسیت‌ها در درمان لنفوم‌ها و لوسمی‌ها، و همچنین کاهش عوارض جانبی داروهای ضد سرطان.

مینرالوکورتیکوئیدها یک زیر گروه از کورتیکواستروئید است، هورمون‌هایی که در قشر فوق‌کلیوی تولید می‌شوند و تعادل نمک و آب را در بدن حفظ می‌کنند (تعادل الکترولیت و تعادل مایعات). آلدوسترون اصلی‌ترین ماده مینرالوکورتیکوئید است.

هورمون‌های استروئیدی جنسی (Sex Steroid Hormones)

هورمون‌های جنسی، هورمون‌های استروئیدی هستند که به گیرنده‌های هورمون استروئیدی متصل می‌شوند. آنها همچنین تحت عنوان استروئیدهای جنسی، گنادو کورتیکوئیدها، و استروئیدهای گنادال طبقه‌بندی می‌شوند. آندروژن‌ها، استروژن‌ها و پروژستوژن‌ها، هورمون‌های جنسی هستند. مکانیسم‌های ژنومی آهسته، (مانند گیرنده‌های هسته‌ای) و همچنین مکانیسم‌های غیر ژنومی سریع (مانند گیرنده‌های مرتبط با غشاء و آبشار‌های سیگنال) اثرات آنها را منتقل می‌کنند.

هورمون‌های پلی‌پپتید هورمون لوتئینیزه‌کننده، هورمون تحریک‌کننده فولیکول و هورمون آزاد کننده گنادوتروپین، با وجود این که نقش مهمی در عملکردهای مرتبط با جنسیت دارند،  جزو دسته‌بندی هورمون‌های استروئید جنسی محسوب نمی‌شوند.

• پروژستوژن‌ها دسته‌ای از هورمون‌های استروئیدی هستند که به گیرنده پروژسترون متصل و فعال می‌شوند. مهم‌ترین پروژستوژن در بدن انسان، پروژسترون است. پروژستوژن‌ها به دلیل عملکرد آنها در حفظ بارداری نام‌گذاری شده‌اند، هرچند که این هورمون‌ها در مراحل دیگر چرخه‌های قاعدگی نیز نقش دارند.
• آندروژن هر نوع هورمون استروئیدی طبیعی یا مصنوعی است که تولید و نگهداری ویژگی‌های مردانه را تنظیم می‌کند، شامل رشد جنینی اندام‌های جنسی اولیه آقایان، و همچنین رشد ویژگی‌های جنسی ثانویه آنها در دوران بلوغ. بیضه‌ها، تخمدان‌ها و غدد فوق‌کلیوی، جایی هستند که آندروژن‌ها تولید می‌شوند. تستوسترون هورمونی است که به رشد و حفظ ویژگی‌های جنسی ثانویه در آقایان کمک می‌کند.
• استروژن نوعی هورمون جنسی است که در تولید و کنترل سیستم تولید مثلی خانم‌ها و همچنین ویژگی‌های جنسی ثانویه دخیل است. استرون (E1)، استرادیول (E2) و استریول (E3) سه استروژن اصلی درون‌زا هستند. قوی‌ترین و رایج‌ترین نوع این هورمون، استرادیول است. استرول (E4) استروژن دیگری است که فقط در دوران بارداری آزاد می‌شود. استرادیول هورمونی است که در ایجاد و حفظ ویژگی‌های جنسی ثانویه خانم‌ها نقش دارد.

اگر به دلیل شرایط جسمانی، محدودیت حرکت، مشغله کاری و … امکان مراجعه حضوری به آزمایشگاه را ندارید، با سفارش سرویس نمونه‌گیری در منزل آزمایشگاه نانو در ارومیه، به‌راحتی می‌توانید آزمایش‌های تجویز شده را در خانه یا محل کار خود انجام دهید.

پرسنل مجرب آزمایشگاه نانو، تخصص و تجهیزات لازم برای این کار را در اختیار دارند و با رعایت تمامی استانداردهای ابلاغی وزارت بهداشت، با هماهنگی قبلی در محل سکونت یا کار شما برای انجام نمونه گیری حاضر خواهند شد.

← لطفاً توجه داشته باشید که ارائه نام و نام خانوادگی بیمار، سن، کد ملی، آزمایش مورد درخواست، کد رهگیری که از پزشک دریافت کرده‌اید، و یک شماره تماس برای ثبت درخواست ضروری است.

← برای درخواست نمونه‌گیری در منزل، بهتر است یک روز قبل با آزمایشگاه تماس بگیرید. برای آزمایش‌های اورژانسی، لطفاً حداقل ۲ ساعت قبل تماس بگیرید.

پاسخ سؤالات خود را بیابید

اگر درباره آزمایش‌های هورمونی، نحوه نمونه‌گیری و انجام آنها، و یا شرایط خود سؤالی دارید، می‌توانید آن را در محتوای سایت جستجو کنید:

همکاران ما در بخش پذیرش آزمایشگاه نانو و واحد روابط عمومی این مرکز، با شماره تلفن‌های ۰۴۴۳۳۴۵۷۹۹۳ و ۰۴۴۳۳۴۵۷۹۹۶ در ساعات کاری مجموعه، تا حد امکان پاسخگوی سؤالات شما خواهند بود.