بیماری قلبی هر نوع عارضه‌ای از قبیل بیماری کرونر یا آریتمی است که قلب را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. بیماری‌های قلبی، از جمله علل شایعی هستند که باعث مرگ در آقایان و خانم‌ها می‌شوند. برای تشخیص این عوارض، پزشکان مجموعه‌ای از آزمایش‌ها و ارزیابی‌ها را انجام می‌دهند. آنها همچنین، برخی از این آزمایش‌ها را قبل از این‌که علائم قابل‌توجهی بروز کند، تجویز می‌کنند.

علائم بیماری قلبی

علائم مشکلات قلبی می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• غش‌کردن
• ضربان قلب آهسته یا سریع
• تنگی قفسه سینه
• درد قفسه سینه
• نفس‌تنگی
• تورم ناگهانی در پاها، مچ پا یا شکم

اگر هر کدام از این علائم را داشتید، باید یک وقت ملاقات با پزشک بگیرید. تشخیص و درمان زودهنگام، خطر حمله یا سکته قلبی را کاهش می‌دهد.

معاینه فیزیکی و آزمایش خون

در طول برنامه تشخیصی، پزشک از شما درباره علائم‌ و سابقه خانوادگی‌تان سؤال می‌کند. در ادامه، ضربان قلب و فشار خون شما بررسی می‌شود.

پزشک همچنین آزمایش خون تجویز می‌کند. برای مثال، آزمایش کلسترول، سطح کلسترول و چربی موجود در جریان خون را اندازه‌گیری می‌کند. پزشک از این آزمایش‌ها برای کمک به تعیین احتمال حمله قلبی و سکته قلبی استفاده می‌کند.

آزمایش کامل کلسترول، ۴ نوع چربی را در خون می‌سنجد:

• کلسترول تام که مجموع تمامی کلسترول موجود در خون است.
• کلسترول موجود در لیپوپروتئین با چگالی پایین (LDL-کلسترول) که «کلسترول بد» نامیده می‌شود. مقدار زیاد این کلسترول باعث تجمع چربی در عروق خونی می‌شود، که عبور خون را آهسته می‌کند. این مسئله باعث حمله قلبی و سکته قلبی می‌شود.
• کلسترول موجود در لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL- کلسترول) که «کلسترول خوب» نامیده می‌شود و با دفع کلسترول بد، به پاک‌سازی رگ‌های خونی کمک می‌کند.
• تری‌گلیسریدها که نوعی چربی در خون هستند. سطوح بالای تری‌گلیسیرید در خون با دیابت، سیگار کشیدن و سوء‌مصرف الکل مرتبط است.

پزشک همچنین ممکن‌است آزمایش پروتئین واکنشگر C (CRP) را نیز برای بررسی نشانه‌های التهاب تجویز کند. از نتایج آزمایش‌های کلسترول و CRP برای بررسی خطر ابتلا به بیماری‌ قلبی استفاده می‌شود.

آزمایش‌های غیرتهاجمی برای بیماری قلبی

بعد از تکمیل معاینه فیزیکی و آزمایش خون، پزشک آزمایش‌های تکمیلی غیرتهاجمی را تجویز می‌کند. غیرتهاجمی به این معنا که هیچ ابزاری به پوست آسیب نمی‌رساند یا به درون بدن وارد نمی‌شود. آزمایش‌های غیرتهاجمیِ متنوعی وجود دارد که برای بررسی بیماری قلبی در دسترس هستند.

• الکتروکاردیوگرام (Electrocardiogram)

الکتروکاردیوگرام، آزمایشی کوتاه است که فعالیت الکتریکی قلب را بررسی می‌کند و این فعالیت را بر روی یک کاغذ نواری ثبت می‌کند. پزشک از این آزمایش برای بررسی ضربان قلب نامنظم و آسیب قلبی استفاده می‌کند.

• اکوکاردیوگرافی (Echocardiogram)

اکوکاردیوگرافی، در واقع سونوگرافی از قلب است. در این روش از امواج صوتی برای ایجاد تصویر از قلب استفاده می‌شود. پزشک ممکن‌است از آن برای ارزیابی دریچه‌های قلب و عضله قلب استفاده کند.

• آزمایش استرس

برای تشخیص مشکلات قلبی، ممکن‌است لازم باشد تا پزشک در حین انجام فعالیت های شدید، شما را معاینه کند. در طول آزمایش استرس، احتمالا از شما می‌خواهند تا برای چند دقیقه بر روی ترِدمیل راه بروید، یا بدوید. آن‌ها درحالی پاسخ بدن شما را به استرس بررسی خواهند کرد که ضربان قلب‌تان افزایش پیدا کرده است.

• سونوگرافی کاروتید (Carotid ultrasound)

سونوگرافی کاروتید از امواج صوتی برای ایجاد تصاویر از عروق کاروتید که در دو طرف گردن وجود دارند، استفاده می‌کند. این روش به پزشک اجازه می‌دهد تا تجمع پلاک در عروق و خطر سکته قلبی را بررسی کند.

• مانیتور هولتر (Holter monitor)

اگر پزشک بخواهد به مدت ۲۴ تا ۴۸ ساعت قلب را رصد کند، از شما می‌خواهد که وسیله‌ای به‌نام مانیتور هولتر را بپوشید. این دستگاه کوچک مانند الکتروکاردیوگرام مداوم کار می‌کند. پزشک از این دستگاه برای بررسی ناهنجاری‌های قلبی که با الکتروکاردیوگرام معمولی قابل تشخیص نیستند، مانند آریتمی‌ها یا ضربان قلب نامنظم استفاده می‌کند.

• اشعه ایکس از قفسه‌ سینه

در اشعه ایکس از قفسه سینه، از مقدار کمی اشعه برای ایجاد تصویر از قفسه سینه -از جمله قلب- استفاده می‌کند. این روش به پزشک در تعیین علت تنگی نفس و درد قفسه سینه کمک می‌کند.

• آزمایش تیلت یا سطح شیب‌دار (Tilt table test)

پزشک آزمایش میز شیب‌دار را درصورتی‌که غش‌کردن یک از علائم شما باشد، تجویز می‌کند. از شما خواسته می‌شود به میزی که از حالت افقی به حالت عمودی درآمده‌است، تکیه دهید. وقتی میز تکان می‌خورد، ضربان قلب، فشارخون و سطح اکسیژن مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. نتیجه می‌تواند به پزشک کمک کند تا بفهمد آیا علت غش‌کردن، بیماری قلبی است یا خیر.

• سی‌تی‌ اسکن (CT scan)

سی‌تی اسکن از اشعه ایکس چندگانه برای ایجاد یک تصویر مقطعی از قلب استفاده می‌کند. پزشک ممکن‌است از انواع مختلفی از سی‌تی اسکن‌ها برای تشخیص بیماری قلبی استفاده کند. برای مثال، ممکن‌است از یک «اسکن قلبی غربالگری نمره کلسیم» برای بررسی ذخایر کلسیم در عروق کرونر قلب استفاده کنند. علاوه‌بر آن، ممکن‌است از سی‌تی‌آنژیوگرافی عروق، برای ارزیابی ذخایر چربی یا کلسیم در رگ‌ها استفاده شود.

• ام‌آرآی (MRI) قلب

در ام‌آرآی، آهن‌رباهای بزرگ و امواج صوتی، تصاویری از داخل بدن ایجاد می‌کنند. در ام‌آرآی قلب، از رگ‌های خونی و قلب درحالی‌که نفس می‌کشید، عکس گرفته می‌شود. بعد از آزمایش، پزشک می‌تواند از عکس برای تشخیص بسیاری از شرایط مثل بیماری عضله قلب و بیماری عروق کرونر استفاده کند.

آزمایش‌های تهاجمی برای تشخیص بیماری قلبی

گاهی‌اوقات، آزمایش‌های غیرتهاجمی پاسخ کافی را ارائه نمی‌دهند. ممکن‌است پزشک برای تشخیص بیماری قلبی به روش‌های تهاجمی نیاز داشته باشد. روش‌های تهاجمی یعنی در آن‌ها ابزاری مثل سوزن یا لوله به‌طور فیزیکی وارد بدن می‌شود.

•   آنژیوگرافی عروق کرونر و کاتتریزاسیون قلب

در طول کاتتریزاسیون قلب، پزشک لوله‌ی انعطاف‌پذیر طویلی را از طریق کشاله ران یا سایر قسمت‌های بدن وارد رگ‌ خونی می‌کند. سپس این  لوله را به قلب منتقل می‌کنند. پزشک از این روش برای بررسی مشکلات مرتبط با عروق خونی و ناهنجاری‌های قلبی استفاده می‌کند.

برای مثال، پزشک همراه با کاتتریزاسیون قلب، آنژیوگرافی عروق کرونر را انجام می‌دهد. ابتدا رنگ مخصوصی را به درون رگ‌های قلب منتقل می‌کند و در ادامه با استفاده از اشعه ایکس می‌تواند عروق کرونر را مشاهده کند. با این روش می‌توان رگ‌های باریک‌ یا مسدودشده را نیز مشاهده کرد.

• مطالعه الکتروفیزیولوژی

اگر ریتم قلبی غیرطبیعی دارید، پزشک ممکن است یک مطالعه الکتروفیزیولوژی را برای تعیین علت آن و ارائه بهترین برنامه درمانی انجام دهد. در طول این آزمایش، پزشک یک کاتتر الکترودی را از طریق رگ خونی به قلب وارد می‌کند. از این الکترود برای ارسال سیگنال‌های الکتریکی به قلب و ثبت فعالیت الکتریکی آن استفاده می‌شود.

پزشک سعی می‌کند با تجویز داروها یا سایر درمان‌ها، ریتم طبیعی قلب را بازیابی کند.