ویروس پاپیلومای انسانی، رایج‌ترین نوع عفونت مقاربتی در بسیاری از کشورهای دنیاست که توسط گروهی از ویروس‌های مرتبط ایجاد می‌شود. برخی از انواع کم‌خطر HPV باعث بروز زگیل تناسلی می‌شوند، و تعداد کمی از انواع پرخطر می‌توانند تغییراتی در سلول‌ها به وجود آورند که منجر به سرطان می‌شود. برخی دیگر علامت خاصی به همراه ندارند.

علائم شایع

در اکثر موارد، عفونت HPV بدون هرگونه علائم است. این همان چیزی است که پزشکان از آن به عنوان «عفونت بدون علامت» (Asymptomatic infection) یاد می‌کنند.

در واقع، اکثر افرادی که از نظر جنسی فعال هستند، در مقطعی از زندگی خود به HPV مبتلا می‌شوند و اغلب آنها از این موضوع اطلاعی ندارند. اگر عفونت رخ دهد، بدن بیشتر آنها، ویروس را خود‌به‌خود و بدون هرگونه عواقب طولانی‌مدت از بین می‌برد. علاوه بر این، آنها در برابر آن نوع خاصِ HPV، مصونیت پیدا می‌کنند.

با این اوصاف، بیش از ۱۵۰ نوع مختلف HPV وجود دارد، و همان فرد ممکن است در آینده به نوع دیگری آلوده شود که این بار ممکن است از بین نرود و در نهایت منجر به علائم و عوارض شود.

علائم کمتر شایع

مطالعات نشان می‌دهد که حدود یک‌درصد از افرادی که به HPV مبتلا می‌شوند، با نوع کم‌خطر ویروس درگیر می‌شوند که باعث ایجاد زگیل تناسلی می‌شود.

در نهایت HPV، علت همه زگیل‌های رایج است. برخی از انواع HPV فقط باعث بروز زگیل در دست‌ها یا پاها می‌شوند و می‌توانند از طریق تماس‌های روزمره به دیگران انتقال یابند. از سوی دیگر، زگیل تناسلی توسط تعدادی از انواع کم‌خطر ایجاد می‌شود که از طریق تماس جنسی نزدیک منتشر می‌شوند.

اگرچه چندین نوع مختلف ویروس کم‌خطر وجود دارد که موجب زگیل تناسلی می‌شود، حدود ۹۰٪ زگیل‌ها در اثر دو نوع خاص ویروس است:

• HPV نوع ۶
• HPV نوع ۱۱

زگیل‌های تناسلی می‌توانند بر روی اندام‌های تناسلی یا اطراف آنها، از جمله در دستگاه تناسلی زنان (شامل لابیا، فرج، واژن، کلیتوریس و دهانه رحم) و دستگاه تناسلی مردان (آلت تناسلی و کیسه بیضه) ایجاد شوند.

در صورت داشتن رابطه جنسی مقعدی، زگیل می‌تواند در داخل یا اطراف مقعد و همچنین داخل راست‌روده ظاهر شود. در افرادی که رابطه جنسی دهانی دارند، ممکن است حتی در داخل دهان و گلو یا حتی روی لب‌ها زگیل به وجود آید.

زگیل تناسلی معمولاً بدون درد و رشد بیش از حد گوشتی در پوست است که بسیار شبیه به تکه‌های گل‌کلم است. ممکن است فقط یک زگیل یا خوشه‌ای از آنها وجود داشته باشد که می‌تواند بزرگ یا کوچک باشد.

زگیل تناسلی احتمالا خود به خود و بدون درمان ناپدید می‌شود، معمولاً در طی دو سال اول. برخی دیگر لازم است توسط پزشک و با نیتروژن مایع، لیزر درمانی یا جراحی برداشته شوند.

انواع کم‌خطر HPV که باعث ایجاد زگیل تناسلی می‌شوند با خطر سرطان ارتباط ندارند.

عوارض

نگرانی اصلی در مورد HPV این است که ممکن است انواع پرخطر خاصی به فرد منتقل شود که به طور قابل‌توجهی خطر ابتلا به سرطان‌های خاص را افزایش می‌دهد. تقریباً ۱۴ سویه وجود دارد که می‌توانند موجب بروز تغییراتی در سلول‌ها شوند که احتمال دارد منجر به سرطان شود، از جمله سرطان دهانه رحم، آلت تناسلی، رکتوم، واژن، دهان و گلو.

انواعی از ویروس که بالاترین خطر ابتلا به سرطان را دارند عبارتند از:

• HPV نوع ۱۶
• HPV نوع ۱۸
• HPV نوع ۳۱
• HPV نوع ۴۵

تصور می‌شود که HPV با ادغام مواد ژنتیکی خود در سلول‌های آلوده، باعث تغییرات پیش‌سرطانی در بافت‌ها می‌شود که به آن نئوپلازی (Neoplasia) می‌گویند. به نظر می‌رسد که ژن‌های انواع پرخطر HPV به‌عنوان انکوژن (Oncogenes) عمل می‌کنند، یعنی ژن‌هایی که می‌توانند با ایجاد سلول‌ها به رشد غیرعادی و خارج از کنترل منجر به سرطان شوند.

مطالعات نشان می‌دهد که ۴ درصد از افراد مبتلا به HPV دارای یک نوع پرخطر هستند که باعث ایجاد تغییراتی در سلول‌هایی می‌شود که ممکن است به سرطان تبدیل شوند یا نشوند.

شش نوع سرطان مرتبط با عفونت HPV وجود دارد:

• سرطان دهانه رحم: تقریباً تمام موارد سرطان دهانه رحم با عفونت HPV مرتبط است. HPV نوع ۱۶ و HPV نوع ۱۸، ۷۰درصد موارد را تشکیل می‌دهند.
• سرطان مقعد: حدود ۹۰درصد از سرطان‌های مقعد با HPV مرتبطند. خطر ابتلا به سرطان مقعد در افراد مبتلا به HIV و HPV پرخطر تا ۷۰برابر بیشتر از جمعیت عادی است.
• سرطان واژن: حدود ۷۷درصد از سرطان‌های واژن با HPV مرتبط هستند، بیشتر HPV نوع ۱۶ و همچنین HPV نوع ۱۸٫
• سرطان مهبل: حدود ۷۰درصد از سرطان‌های فرج با HPV در ارتباطند، اغلب HPV نوع ۱۶ و HPV نوع ۱۸٫
• سرطان آلت تناسلی: تقریباً ۶۰درصد سرطان‌های آلت تناسلی با HPV مرتبط است که اکثر آن‌ها در اثر HPV نوع ۱۶ ایجاد می‌شوند.
• سرطان دهان و گلو: این سرطان که به عنوان سرطان اوروفارنکس نیز شناخته می‌شود، در ۷۰درصد موارد با HPV نوع ۱۶ مرتبط است.

در مجموع، HPV نوع ۱۶ بیشترین احتمال ایجاد سرطان را دارد.

دود سیگار می‌تواند خطر ابتلا به سرطان‌های مرتبط با HPV را تا ۳۰ برابر افزایش دهد، به ویژه سرطان دهان و گلو.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

در صورت مشاهده هرگونه تغییر در ظاهر اندام تناسلی، دهان، گلو یا مقعد، باید به پزشک خود مراجعه کنید. در صورت مشکوک بودن به سرطان، بیوپسی و سایر آزمایش‌ها می‌تواند برای بررسی سرطان یا سلول‌های پیش‌سرطانی انجام گیرد.

با این اوصاف، اکثر موارد سرطان دهانه رحم، در طول معاینات معمول لگن پیدا می‌شود.

به همین دلیل، انجمن سرطان آمریکا و سازمان‌های دیگر بهداشتی در اغلب کشورها، غربالگری سرطان دهانه رحم را هر پنج سال یک‌بار برای افراد در بازه سنی ۲۵ تا ۶۵سالگی توصیه می‌کنند. این تست‌ها شامل آزمایش پاپ اسمیر برای شناسایی تغییرات غیرطبیعی در سلول‌ها، و آزمایش HPV برای بررسی انواع پرخطر HPV می‌شود. اگر آزمایش HPV در دسترس نباشد، بهتر است هر سه سال یک‌بار آزمایش پاپ‌اسمیر انجام دهید.

گرچه تست پاپ اسمیر مقعدی برای بررسی سرطان مقعد قابل‌انجام است، اما در حال حاضر غربالگری روتین توصیه نمی‌شود. با این اوصاف، اگر زگیل مقعدی (یا چیزی مشکوک یا شبیه به آن) حس کردید و یا دیدید، با مراجعه به پزشک می‌توانید درخواست انجام آزمایش دهید.