این آزمایش‌ها می‌توانند به تشخیص و مدیریت بیماری کرون و کولیت السراتیو کمک ‌کنند.

آزمایش خون و مدفوع مهم‌ترین بخش تشخیص و مدیریت بیماری‌های التهابی روده (IBD) است. آزمایش‌های خونی نقش مهمی در شناسایی مشخصه‌های مهم بیماری IBD مثل آنِمی و التهاب دارند، و تعیین می‌کنند که آیا فرد برای درمان داروییِ خاصی مناسب است یا خیر.

آزمایش مدفوع نیز برای شناسایی التهاب به‌کار می‌رود و نیاز به تصویربرداری مستقیم از روده را تعیین می‌کند.

مجموعه‌ای از بیماری‌های التهابی، که شامل بیماری کرون و کولیت اولسراتیو است، با رد سایر بیماری‌ها تشخیص داده می‌شود. آزمایش‌های خون و مدفوع در تشخیص بهتر و درمان بیماری، مؤثر هستند.

شمارش گلبول‌های قرمز خون

شمارش گلبول‌های قرمز خون، یک بخش از آزمایش‌های خونی است که شمارش کامل خون (CBC) نامیده می‌شود. این آزمایش، تعداد گلبول‌های قرمز (اریتروسیت‌ها) موجود در نمونه خونی را اندازه‌گیری می‌کند.

این آزمایش مهم است، زیرا گلبول‌های قرمز حاوی هموگلوبین هستند. هموگلوبین پروتئین حاوی آهن است که اکسیژن را به بافت‌ها منتقل می‌کند. در صورت کم‎بودنِ تعداد RBC، آنمی یا کم‌خونی ایجاد می‌شود. کم‌خونی ویژگی مشترک در انواع IBD است و به عنوان عارضه بیماری درنظرگرفته می‌شود. افراد مبتلا به IBD به دلیل خون‌ریزی مزمن روده و اختلال در جذب آهن به دلیل التهاب همیشگی روده، مستعد ابتلا به کم‌خونی فقر آهن هستند.

آزمایش هموگلوبین

آزمایش هموگلوبین یکی از انواع آزمایش‌های خونی است که برای تشخیص و بررسی شدت آنمی استفاده می‌شود. پایین‌بودن سطح RBC و هموگلوبین می‌تواند به دلیل شرایطی باشد که کم‌خونی بیماری مزمن (ACD) یا کم‌خونی التهاب نامیده می‌شود.

در ACD مقدار طبیعی یا حتی بالای آهن در بافت‌ها وجود دارد ولی مقدار آن در خون کم است، به همین دلیل مقدار هموگلوبین موجود در گلبول‌های قرمز که به آهن نیاز دارند، کاهش پیدا می‌کند. ACD مشخصه بیماری‌هایی مثل بیماری‌های خودایمنی است که باعث التهاب مزمن می‌شوند.

 بیماری کرون و کولیت‌السراتیو می‌توانند در اثر حمله سیستم ایمنی به سلول‌های خودی (بیماری خودایمنی) یا به دلیل پاسخ بیش‌ازحد سیستم‌ایمنی ایجاد شوند.

آزمایش هماتوکریت

این آزمایش، سلول یا پروتئین خاصی را در خون اندازه‌گیری نمی‌کند، بلکه حجم گلبول‌های قرمز را می‌سنجد.

آزمایش هماتوکریت، درصد گلبول‌های قرمز موجود در نمونه خونی را اندازه‌گیری می‌کند که درصد پایین، نشان‌دهنده آنمی (کم‌خونی) و درصد بالا، نشان‌دهنده دهیدراتاسیون (کم‌آبی)، کمبود اکسیژن یا دلایل دیگر است. علاوه‌بر تشخیص کم‌خونی، تست هماتوکریت به مدیریت IBD نیز کمک می‌کند. افت ناگهانی درصد هماتوکریت ممکن است یک علامت هشدار اولیه از عوارض بیماری باشد یا خطر عوارض پس از جراحی IBD را پیش‌بینی کند.

در مقابل، افرادی که درصد هماتوکریت ثابتی دارند، عمدتاً علائم کمتری داشته و کنترل علائم نیز بهتر انجام می‌شود.

شمارش گلبول‌های سفید خون

گلبول‌های سفید جزء مهمی از سیستم‌ایمنی بدن محسوب می‌شوند. آن‌ها نه تنها عوامل بیماری‌زا را در اولین حضورشان در بدن شناسایی کرده و ازبین می‌برند، بلکه درصورت ورود دوباره میکروارگانیسم به بدن، آن را می‌شناسند و یک حمله هدفمند را آغاز می‌کنند.

گلبول های سفید (لکوسیت‌ها)، از انواع مختلفی از سلول‌ها تشکیل شده‌اند که هر کدام هدف خاصی دارند. این سلول‌ها شامل گرانولوسیت‌ها (نوتروفیل‌ها، ائوزینوفیل‌ها و بازوفیل‌ها)، مونوسیت‌ها و لنفوسیت‌های B و T هستند.

تست شمارش گلبول‌های سفید مقدار همه‌ی این سلول‌ها را اندازه‌گیری می‌کند. افزایش سطح گلبول‌های سفید، نشان‌دهنده‌ی التهاب یا عفونت است. پزشک، دلایل مختلفی که می‌تواند باعث التهاب و عفونت و در نتیجه افزایش WBC شود را بررسی می‌کند.

آزمایش شمارش گلبول‌های سفید مهم است، زیرا بسیاری از داروهای درمانی IBD باعث سرکوب سیستم‌ایمنی می‌شوند؛ یعنی باعث کندکردن پاسخ سیستم‌ایمنی نسبت به بیماری می‌شوند. اگر سطح WBC خیلی پایین باشد، فرد مستعد ابتلا به عفونت است.

آزمایش پروتئین سرکوبگر C و ESR

دو آزمایش خون معمول وجود دارد که برای اندازه‌گیری میزان التهاب عمومی استفاده می‌شود:

• پروتئین واکنشگر C: که در پاسخ به التهاب توسط کبد ترشح می‌شود.
• سرعت رسوب اریتروسیت‌ها (ESR): که سرعت ته‌نشینیِ گلبول‌های قرمز موجود در لوله آزمایش، پس از یک ساعت نشان می‌دهد. در افرادی که التهاب دارند سرعت ته‎نشینی RBC بالاتر از افرادی است که التهاب ندارند.

CRP روش مستقیمی برای شناسایی التهاب است و برای تشخیص التهاب شدید، مانند التهابی که در بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو حاد رخ می‌دهد، مناسب است. ESR به‌طور غیرمستقیم التهاب را شناسایی می‌کند و در اختلال التهابی مثل IBD در سطح بالا باقی می‌ماند.

CRP و ESR نشانگرهای عمومی برای التهاب هستند، اما می‌توانند تشدید بیماری در افراد مبتلا به IBD را نیز پیش‌بینی کنند و به درمان زودهنگام و کنترل بهتر علائم کمک کنند.

آزمایش کالپروتکتین مدفوع

آزمایش کالپروتکتین مدفوع برای افتراق بیماری‌های التهابی روده و بیمار‌ی‌های غیرالتهابی روده مانند بیماری دیورتیکولی (diverticular disease) و کولیت‌ایسکمیک (ischemic colitis) استفاده می‎شود. این آزمایش میزان پروتئین کالپروتکتین را در نمونه مدفوع شناسایی و اندازه‌گیری می‌کند.

کالپروتکتین توسط نوتروفیل‌ها سنتز می‌شود. وقتی سطح نوتروفیل‌های فردی به‌طور غیرطبیعی افزایش پیدا کند، که از علائم التهاب است، مقدار کالپروتکتین نیز افزایش پیدا می‌کند.

 اگر سطح کالپروتکتین بالاتر از ۵۰-۶۰ میلی‌گرم بر لیتر باشد، نشان‌دهنده IBD است.

این آزمایش با تایید وجود التهاب در روده، بیمار را از انجام سایر روش‌های تشخیصی مثل اندوسکوپی بی‌نیاز می‌کند. آزمایش کالپروتکتین مدفوع، کیفی‌تر از آزمایش CRP و ESR است.

آزمایش کالپروتکتین مدفوع همچنین در صورت عود کردن IBD برای مشخص‌کردن شدت آن، یا برای نظارت بر پاسخ بیمار به درمان انجام می‌شود.

علاوه‎برآن، آزمایش کالپروتکتین برای بررسی وجود خون پنهان در مدفوع (آزمایش خون مخفی مدفوع) یا کشت نمونه برای رد عفونت‌های باکتریایی یا انگلی استفاده می‌شود.

آزمایش TPTM

اگر پزشک برای درمان IBD داروهای مرکاپتوپورین (Purixan) یا زاتیوپرین (Azasan) را تجویز کند، آزمایش تیوپورین‌متیل‌ترانسفراز (TPTM) را توصیه می‌کند. آزمایش TMPT، کمبود آنزیم تیوپورین را تشخیص می‌دهد و خطر عوارض جانبی شدید داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی را مشخص می‌کند.

باتوجه به سطح آنزیم تیوپورین‌متیل‌ترانسفراز در خون، پزشک دوز مناسبی از دارو را که عوارض جانبی نداشته باشد، محاسبه می‌کند. در برخی موارد، سطح تیوپورین خیلی پایین است و استفاده از این داروها را منع می‌کند.

آزمایش‌های خون تخصصی

آزمایش‌های خون تخصصی توسط برخی از پزشک‌ها برای کمک به تشخیص بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو استفاده می‌شود. آن‌ها پروتئین‌های خاصی به نام آنتی‌بادی را که توسط سیستم‌ایمنی در پاسخ به برخی بیماری‌های التهابی تولید می‌شود، شناسایی می‌کنند. این تست‌ها عبارتنداز:

• آنتی‌بادی ضد Cbir1 (CBir1)
• آنتی‌بادی ضد ساکارومایسس سرویزیه (ASCA)
• آنتی‌بادی پورین C ضدغشای خارجی (OmpC)
• آنتی‌بادی سیتوپلاسمی ضد نوتروفیل دور هسته‌ای (pANCA)

در حدود ۸۰درصد از افراد مبتلا به IBD ممکن است این نشانگرها یا سایر نشانگرهای زیستی را برای IBD داشته باشند. با این حال، داشتن آنتی‌بادی‌ها همیشه به معنی ابتلا به IBD نیست، زیرا افرادی که IBD ندارند نیز ممکن است این آنتی‌بادی‌ها را داشته باشند.

به دلیل اختصاصیت پایین، این آزمایش‌ها توسط جامعه پزشکی به‌طور یکسان پذیرفته نشده‌اند. با این حال، آزمایش خون به تشخیص کمک می‌کند زیرا وجود این آنتی‌بادی‌ها باعث حذف سایر دلایل احتمالی می‌شود.