غربالگری سرطان دهانه‌ی رحم که معمولاً شامل پاپ‌اسمیر و آزمایش HPV است، یک فرایند پیشگیرانه ضروری و مهم برای خانم‌های بالای ۲۱ سال است. آزمایش پاپ‌اسمیر، برای تشخیص ناهنجاری‌های سلولی در دهانه‌ی رحم استفاده می‌شود که این ناهنجاری‌ها ممکن است منجر به سرطان دهانه‌ی رحم شوند. آزمایش HPV، ویروس پاپیلومای انسانی که می‌تواند باعث بروز ناهنجاری شود را جست‌وجو می‌کند.

غربالگری سرطان دهانه‌ی رحم، میزان مرگ‌ومیر ناشی از سرطان دهانه‌ی رحم را به میزان دو‌سوم کاهش می‌دهد.

انواع آزمایش‌ها

سه نوع آزمایش برای غربالگری سرطان دهانه‌ی رحم وجود دارد و هرکدام عملکرد خاصی دارند که قادر به تشخیص سرطان یا پیش‌سرطان در سرویکس یا دهانه‌ی رحم هستند:

آزمایش پاپ‌اسمیر: سلول‌های غیرنرمال را در دهانه رحم بررسی می‌کند.

آزمایش HPV: DNA ویروس پاپیلومای انسانی را در سلول‌های دهانه‌ی رحم بررسی می‌کند.

آزمایش co-test پاپ / HPV: آزمایش پاپ‌اسمیر سلول‌های غیرطبیعی را پیدا می‌کند، اما آزمایش HPV اطلاعات بیشتری درمورد سلول‌های دهانه‌ی رحم و نوع عفونت HPV که می‌تواند باعث سرطان دهانه‌ی رحم شود، ارائه می‌دهد. در آزمایش co-testing ، احتمال یافتن سلول‌های غیرطبیعی یا سرطان دهانه رحم بیشتر از آزمایش پاپ‌اسمیر است.

هدف از غربالگری چیست؟

در طول ۴۰ سال گذشته،  موارد مرگ‌ومیر ناشی از سرطان دهانه‌ی رحم با غربالگری‌های منظم کاهش پیدا کرده‌است. غربالگری، می‌تواند ناهنجاری‌های سلولی را قبل از سرطانی شدن شناسایی کند. تشخیص زودهنگام، درمان را آسان‌تر می‌کند.

توصیه‌هایی درمورد آزمایش

• برای خانم‌های ۲۵ تا ۲۹ساله، آزمایش HPV باید هر پنج سال یک‌بار انجام شود. آزمایش HPV/پاپ هر پنج سال یک‌بار یا آزمایش پاپ‌اسمیر هر سه سال یک‌بار نیز مورد قبول است.
• برای خانم‌های ۳۰ تا ۶۵ساله، آزمایش HPV هر پنج سال یک‌بار انجام می‌شود. آزمایش co-test پاپ/HPV، هر پنج سال یک‌بار یا آزمایش پاپ هر سه سال یک‌بار نیز قابل‌قبول است.
• برای خانم‌های بالای ۶۵ سال، در صورت نرمال بودن آزمایش‌های قبلی، نیازی به انجام آزمایش نیست.

اگرچه آزمایش پاپ‌اسمیر باعث کاهش نرخ سرطان دهانه‌ی رحم و مرگ‌ومیر ناشی از آن می‌شود، اما مشخص شده‌است که در آزمایش‌های پاپ برخلاف آزمایش‌های HPV که حساسیت بالاتری دارند، احتمال عدم شناسایی شرایط پیش‌سرطانی وجود دارد و باید بیشتر تکرار شوند.

تغییر سن شروع انجام آزمایش از ۲۱ سال به ۲۵ سال تغییر کرده است که این به واکسیناسیون HPV ارتباط دارد. واکسن‌های HPV از عفونت‌های HPV به‌خصوص نوع ۱۶ و ۱۸ که اغلب باعث سرطان دهانه رحم می‌شوند، جلوگیری می‌کنند. واکسن، عفونت‌های HPV و سلول‌های پیش‌سرطانی دهانه‌ی رحم را در خانم‌های جوان کاهش می‌دهد. همچنین، در خانم‌های جوان، اغلب عفونت‌های HPV خودبه‌خود از بین می‌روند؛ بنابراین، غربالگری افراد زیر ۲۵ سال اغلب منجر به درمان غیرضروری می‌شود که ممکن است عوارض جانبی داشته باشد.

بر اساس مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۲ منتشر شد، آزمایش HPV به‌تنهایی یا همراه با تست پاپ منجر به افزایش احتمال تشخیص ضایعات سرطانی CIN3+ در دوره اول غربالگری و به دنبال آن، کاهش ضایعات سرطانی در غربالگری دوم می‎شود. این یافته‌ها نشان می‌دهد، غربالگری سرطان رحم که مبتنی بر HPV باشد، روش ارجح‌تری است و باید به‌عنوان آزمایش غربالگری اولیه برای خانم‌های ۳۰ساله و بالاتر استفاده شود.

آمادگی‌های لازم برای انجام آزمایش پاپ‌اسمیر

با رعایت نکات زیر دو روز قبل از آزمایش، می‌توانید برای غربالگری آماده شوید:

• دوش نگیرید (از شستن واژن خود با آب یا مایع دیگری خودداری کنید)
• از تامپون استفاده نکنید
• رابطه‌ی جنسی نداشته باشید
• از دارو یا کرم برای واژن خود استفاده نکنید
• از فوم (اسفنج)، کرم یا ژله ضدبارداری استفاده نکنید

تمام داروهای مصرفی خود را با پزشک در میان بگذارید. داروهای ضد‌بارداری احتمالاً بر نتیجه‌ی آزمایش تأثیر خواهند‌گذاشت. همچنین، در صورت دریافت نتایج غیر‌طبیعی از پاپ‌اسمیر‌های قبلی، این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید. در دوره‌ی قاعدگی از انجام تست پاپ‌اسمیر خودداری کنید چرا که در این دوره احتمال دقیق بودن نتایج وجود دارد.

نحوه انجام آزمایش

در طول آزمایش پاپ‌اسمیر، پزشک یک اسپکولوم را در درون واژن قرار می‌دهد. اسپکولوم دیواره‌های رحم را از هم جدا می‌کند تا دهانه‌ی رحم که بالای واژن قرار دارد، قابل‌مشاهده شود. با یک سواپ نرم، پزشک سلول‌های دهانه‌ی رحم و دیواره‌ی واژن را از هم جدا می‌کند. در ادامه، سلول‌ها در ویال که حاوی نگهدارنده است، قرار می‌گیرند. برای آزمایش HPV نیز نمونه‌ی سلولی تهیه می‎شود. نمونه‌های سلولی برای آنالیز و بررسی به آزمایشگاه فرستاده می‌شوند.

در آزمایشگاه، سلول‌ها بر روی اسلاید شیشه‌ای قرار گرفته و رنگ‌آمیزی می‌شوند. در ادامه این سلول‌ها توسط کارشناس آسیب‌شناسی یا سیتوتکنولوژیست از لحاظ وجود ناهنجاری‌هایی مثل عفونت‌های باکتریایی، ویروسی یا قارچی بررسی می‌شوند. نتایج پس از یک الی ۳ هفته آماده می‌شود.

نتایج آزمایش

نتیجه آزمایش پاپ‌اسمیر به سه دسته تقسیم می‌شود:

• نرمال: سلول‌ها در فرم طبیعی خود هستند و تا زمان غربالگری بعدی احتیاج به انجام هیچ کاری نیست.
• نامشخص: پزشک از طبیعی یا غیرطبیعی بودن سلول‌ها مطمئن نیست. اگر نتایج حاصل در این گروه قرار گیرند، پزشک برای رد کردن هرگونه مشکلی، آزمایش پاپ‌اسمیر دیگری را برای ۶ ماه الی یک سال دیگر تجویز می‌کند.
• غیرطبیعی: این نتیجه الزاماً به معنی سرطان نیست، اما پزشک باید برای تعیین اقدامات بعدی، آزمایش‌های دیگری مثل آزمایش پاپ‌اسمیر دیگر را بلافاصله تجویز کند. اما اگر تغییرات سلولی خیلی قابل‌توجه نباشد، ۶ ماه تا غربالگری دیگر صبر می‌کنند. اگر تغییرات قابل‌توجهی مشاهده شود، کولونوسکوپی و بافت‌برداری بر روی بیمار انجام می‌شود.

نتایج تست HPV ممکن است مثبت یا منفی باشد. نتیجه‌ی منفی به معنی عدم وجود HPV عامل سرطان دهانه‌ی رحم در بدن است. احتمالاً، پزشک انجام مجدد این آزمایش را در ۵ سال آینده توصیه خواهد کرد. نتیجه‌ی مثبت تست HPV، وجود HPV عامل سرطان دهانه‌ی رحم را در بدن بررسی می‌کند. این به معنی ابتلای فرد به سرطان دهانه‌ی رحم نیست ولی ممکن است هشداری برای آن باشد. پزشک برای تعیین مراحل بعدی احتمالاً آزمایش‌هایی برای تشخیص نوعِ HPV موجود در بدن، خواهد پرداخت.

سخنی از آزمایشگاه نانو

سرطان دهانه‌ی رحم، یکی از رایج‌ترین سرطان‌هایی است که با غربالگری می‌توان از آن پیشگیری کرد. انجام تست‌های روتین پاپ‌اسمیر و HPV برای خانم‌های بالای ۲۵ سال بسیار مهم است. این کار می‌تواند به تشخیص درجات اولیه‌ی ضایعات سرطانی و درمان زودهنگام آنها کمک کند.