مبتلایان به دیابت تا چند سال پیش محدود به آزمایش ادرار و آزمایش خون از انگشت بودند تا بتوانند میزان قند خون خود را بسنجند. این روش‌ها اگرچه دقیق هستند، اما فقط برای سنجش قند خون در همان لحظه کاربرد دارند.
در واقع این تست‌ها در اندازه‌گیری میزان کلی قند خون، کارایی چندانی ندارند. دلیل این مسئله این است که سطح قند خون شما بر اساس ساعت شبانه‌روز، میزان فعالیت بدنی و حتی میزان هورمون‌ها کاملا متفاوت است. ممکن است قند خون شما در حوالی ساعت ۳ صبح بالا باشد و کاملا از این مسئله بی‌خبر باشید.
آزمایش A1C در دهه ۱۹۸۰ میلادی به بازار آمد و به سرعت تبدیل به یک ابزار مهم برای سنجش و کنترل دیابت شد. آزمایش A1C متوسط گلوکز خون در طی ۲ تا ۳ ماه گذشته را می‌سنجد. بنابراین حتی اگر قند خون ناشتای بالایی داشته باشید، قند خون متوسط شما می‌تواند طبیعی باشد و یا بالعکس.
طبیعی بودن قند خون ناشتا نمی‌تواند دلیلی بر عدم‌ابتلا به دیابت نوع دو باشد. به همین دلیل است که امروزه تست A1C یا همان HbA1c برای تشخیص و غربالگری پیش‌دیابت و دیابت به کار می‌رود. از آنجا که آزمایش A1C نیاز به ناشتا بودن ندارد، آن را می‌توان در هر زمانی انجام داد.
تست A1C دقیقاً چه چیزی را اندازه‌گیری می‌کند؟
در این آزمایش میزان هموگلوبین خون که گلوکز به آن متصل شده است اندازه‌گیری می‌شود. هموگلوبین پروتئینی است که در گلبول‌های قرمز خون یافت می‌شود. چرخه حیات این سلول‌ها حدوداً سه ماه است.
از آنجا که گلوکز به هموگلوبین متصل می‌شود. میزان گلوکز متصل به هموگلوبین نیز سه ماه دوام دارد. اگر گلوکز زیادی به سلول‌های هموگلوبین متصل باشد، A1C شما بالا خواهد بود.
روش کارکرد تست چگونه است؟
فرض کنید سطح قند خون شما در هفته قبل یا ماه قبل بالا بود. هموگلوبین شما، این مسئله را در قالب A1C بالا در خون، می‌تواند اعلام کند. گلوکز متصل به هموگلوبین در طی سه ماه قبل، قابل تشخیص با این آزمایش است زیرا این سلول‌ها تقریباً سه ماه عمر می‌کنند.
بنابراین، آزمایش A1C، میانگین میزان قند خون شما در سه ماه گذشته است. این آزمایش، نمی‌تواند اطلاعاتی در مورد سطح قند خون شما در روز آزمایش ارائه بدهد، ولی روشی مفید برای ارزیابی میزان اثرگذاری کنترل قند خون شما توسط پزشک است.
تفسیر نتایج آزمایش
در یک فرد سالم، حدود ۵% هموگلوبین‌ها متصل به گلوکز هستند. میزان A1C طبیعی، ۵٫۶% و یا کمتر است.
قند خون ۵٫۷% تا ۶٫۴% نشانگر پیش‌دیابت است. میزان A1C در افراد مبتلا به دیابت ۶٫۵% و یا بالاتر است.
برای اندازه‌گیری و کنترل گلوکز خون، افراد مبتلا به دیابت باید حداقل دو بار در سال آزمایش A1C انجام بدهند. اگر مبتلا به دیابت نوع ۱ هستید، یا میزان داروی مصرفی خود را تغییر داده‌اید، باردار هستید، و یا پزشک معالج شما میزان قند خون خاصی را به عنوان هدف تعیین کرده است، این آزمایش باید سه ماه یک بار انجام شود.
دقت نتایج آزمایش A1C
مبتلایان به دیابت می‌دانند که سابقاً نتایج آزمایش A1C دقت چندانی نداشت. در گذشته انواع مختلفی از این تست موجود بود و نتیجه آن بر اساس آزمایشگاهی که تست را انجام داده بود متفاوت بود. اما خوشبختانه امروزه دقت این آزمایش بالاتر رفته است.
البته باید توجه داشت این آزمایش ممکن است میزان قند خون را نیم‌درصد بالاتر یا پایین‌تر از میزان واقعی آن نشان دهد. یعنی اگر نتیجه آزمایش شما ۶% اعلام شده است، عدد واقعی می‌تواند بین ۵٫۵% تا ۶٫۵% باشد.
در برخی افراد ممکن است نتیجه آزمایش بیانگر وجود دیابت نباشد، اما مبتلا به این بیماری باشند، و یا برعکس. پزشک معالج پیش از آن که ابتلای فرد به دیابت را تأیید کند، ممکن است دستور به تکرار آزمایش بدهد، که بستگی به مشاهده علائم دیابت (تشنگی مضاعف، ادرار، کاهش وزن و غیره) نیز دارد.
برای مبتلایان به برخی بیماری‌های دیگر ممکن است نتیجه تست A1C نادرست باشد؛ نارسایی کلیه، بیماری‌های کبدی، یا کم‌خونی شدید. همچنین نتیجه تست در برخی نژادها و مناطق جغرافیایی، از جمله آفریقا، مدیترانه و آسیای جنوب شرق تفسیر متفاوتی ممکن است داشته باشد. علاوه بر این، اگر طول عمر گلبول‌های قرمز خون پایین‌تر از حد طبیعی باشد، نتیجه این تست را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
اگر نتیجه آزمایش A1C بالا باشد چه باید کرد؟
مقادیر بالای A1C می‌تواند نمایانگر دیابت کنترل‌نشده باشد. این مسئله زمینه‌ساز بیماری‌های متعددی است که از جمله آنها:
- بیماری‌های قلبی و عروقی مانند سکته و حمله قلبی
- بیماری کلیوی
- آسیب‌های عصبی
- آسیب به چشم که می‌تواند منجر به کوری شود
- بی‌حسی، مور مور شدن، و کرختی در پاها به دلیل آسیب‌های عصبی
- طولانی شدن التیام زخم‌ها و احتمال عفونت
اگر در مراحل اولیه دیابت نوع ۲ باشید، تغییرات کوچک در سبک زندگی می‌تواند تغییرات قابل‌توجهی در بیماری ایجاد کند و حتی بیماری را بهبود بخشد. کاستن از وزن بدن و شروع به ورزش می‌تواند به این وضعیت کمک کند. دیابت نوع ۱ در صورت تشخیص نیازمند انسولین است.
برای افرادی که مدت مدیدی مبتلا به پیش‌دیابت یا دیابت نوع ۲ بوده‌اند، A1C بالا به این معنی است که باید شروع به مصرف دارو کنند و یا رژیم داروهای خود را تغییر دهند. پیش‌دیابت با نرخ ۵ تا ۱۰% در سال به سمت دیابتی شدن رشد دارد. برای حفظ سلامتی خود، ممکن است نیاز به تغییرات دیگر در سبک زندگی باشید و قند خون خود را هر روز چک کنید. برای این منظور لازم است با پزشک معالج خود صحبت کنید.
آزمایش A1c در ارومیه
آزمایش A1C قادر به ارائه متوسط میزان قند خون شما در طی سه ماه گذشته است و برای نظارت بر میزان قند خون کاربرد دارد. برای انجام آزمایش A1C در ارومیه، می‌توانید به آزمایش نانو واقع در خیابان حسنی، مجتمع دکتر هاشمی مراجعه کنید. این آزمایشگاه با دارا بودن آخرین تکنولوژی‌های روز و پرسنل مجرب، آماده ارائه خدمات آزمایشگاهی به شما و عزیزان شماست.
همکاران ما در آزمایشگاه نانو ارومیه با شماره تلفن‌های ۰۴۴۳۳۴۵۷۹۹۳ و ۰۴۴۳۳۴۵۷۹۹۶ و یا از طریق واتساپ با شماره ۰۹۱۴۸۰۵۲۷۲۴ منتظر دریافت سؤالات و راهنمایی شما در این زمینه هستند. همکاران ما در صورت نیاز، قادر به انجام نمونه‌گیری در منزل هستند.
همچنین در آزمایشگاه نانو برای دریافت نتیجه آزمایش، نیازی به مراجعه حضوری نیست و نتیجه به‌صورت الکترونیکی به تلفن همراه شما ارسال خواهد شد.
مطالب بیشتر در بخش مقالات سایت آزمایشگاه نانو
آزمایشگاه پاتوبیولوژی نانو، یکی از مراکز مجهز آزمایشگاهی بخش خصوصی در ارومیه و آذربایجان‌غربی است که از اواخر سال ۱۳۹۷ با بهره‌گیری از تجهیزات مدرن و منحصربه‌فرد آزمایشگاهی و با رویکردی بیمار-محور در خدمت جامعه پزشکی و طیف وسیعی از بیماران مراجعه‌کننده از هموطنان گرامی و بیماران کشورهای همجوار قرار گرفته است و افتخار دارد به عنوان یکی از کامل‌ترین و بهترین آزمایشگاه‌های ارومیه در خدمت مردم عزیز این منطقه باشد.
بسیار عالی