نقش هورمون کورتیزول در بدن
کورتیزول نوعی هورمون استروئیدی است که به بدن کمک می‌کند تا به استرس پاسخ دهد و گاهی اوقات هورمون استرس نیز نامیده می‌شود. دلیل این نام‌گذاری این است که میزان کورتیزول در بدن در صورت قرار گرفتن در موقعیت‌هایی با استرس بالا، به‌صورت طبیعی افزایش می‌یابد.
هورمون‌های استروئیدی دسته‌ای از هورمون‌ها هستند که از کلسترول نشأت می‌گیرند. این هورمون‌ها در کنار هم و همراه با سایر عوامل شیمیایی، طیف گسترده‌ای از عملکردهای حیاتی بدن را مدیریت می‌کنند.
کورتیزول چیست؟
کورتیزول یک هورمون استروئیدی است که توسط دو غدد فوق‌کلیوی شما تولید می‌شود که روی هر کلیه قرار می‌گیرند. هنگامی که استرس دارید، کورتیزول بیشتری در جریان خون شما آزاد می‌شود. داشتن تعادل مناسب کورتیزول برای سلامتی شما ضروری است و تولید بسیار بالا یا پایین کورتیزول می‌تواند باعث بروز مشکلات سلامتی شود.
کورتیزول عملکردهای مهمی دارد که بر روی قسمت‌های مختلف بدن شما اثر می‌کند. بدن شما به کمک این هورمون:
- به عامل استرس یا خطر، پاسخ می‌دهد
- متابولیسم گلوکز بدن را افزایش می‌دهد
- فشار خون را کنترل می‌کند
- التهاب را کاهش می‌دهد
کورتیزول همچنین برای واکنش “مبارزه یا فرار” مورد نیاز است، که پاسخ سالم و طبیعی شما به تهدیدات است. مقدار کورتیزول تولید شده توسط بدن شما کنترل می‌شود تا اطمینان حاصل شود که تعادل صحیح برقرار است.
عامل تولید کورتیزول توسط غدد فوق‌کلیوی
تولید کورتیزول در غدد فوق‌کلیوی، توسط غده هیپوفیز شما تنظیم می‌شود، یک غده به اندازه نخود در پایه مغز شما که گاهی اوقات به دلیل اثرات گسترده آن بر بدن، “غده اصلی” نیز نامیده می‌شود.
وقتی از خواب بیدار می‌شوید، ورزش می‌کنید یا با یک رویداد استرس‌زا روبرو می‌شوید، غده هیپوفیز شما واکنش نشان می‌دهد. هیپوفیز یک سیگنال به غدد فوق‌کلیوی شما می‌فرستد تا مقدار مناسب کورتیزول را تولید کند.
عوامل افزایش و کاهش میزان تولید کورتیزول
معمولا بدن شما مقدار مناسب کورتیزول تولید می‌کند تا شما را سالم نگه دارد. اگر شرایطی مانند سندروم کوشینگ دارید، بدن شما بیش از حد کورتیزول تولید می‌کند. در صورت ابتلا به یک بیماری مانند آدیسون، بدن شما کورتیزول بسیار کمی تولید می‌کند.
علائم کورتیزول بیش از حد شامل:
- افزایش وزن، به‌ویژه در اطراف شکم و صورت شما
- پوست نازک و شکننده که بهبودی آن کُند است
- آکنه
- رشد موی صورت و قاعدگی نامنظم در خانم‌ها
علائم کورتیزول پایین شامل:
- خستگی مداوم
- حالت تهوع و استفراغ
- کاهش وزن
- ضعف عضلانی
- درد در شکم
اگر هر یک از این علائم را تجربه کردید، پزشک ممکن است آزمایش خون برای اندازه‌گیری میزان کورتیزول شما پیشنهاد کند.
سنجش میزان کورتیزول
اگر پزشک مشکوک باشد که ممکن است تولید کورتیزول شما بسیار پایین یا بالاست، احتمالا توصیه می‌کند که میزان کورتیزول شما آزمایش شود
مقدار کورتیزول را می‌توان در خون، ادرار یا بزاق اندازه گیری کرد. زمانی از روز که از شما نمونه خون گرفته می‌شود، بستگی به این دارد که آیا پزشک نگران کورتیزول بالا یا پایین است. نمونه‌های خون را می‌توان از یک رگ در بازو در صبح گرفته می‌شود، زمانی که میزان کورتیزول بالاتر است؛ و در طرف مقابل، نمونه‌گیری می‌تواند در حدود ۴ بعد از ظهر (زمانی که میزان باید به‌طور قابل‌توجهی پایین‌تر باشد) انجام شود.
آزمایش خون برای کورتیزول پایین با اندازه‌گیری میزان خون، قبل از تزریق دارویی به نام هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک (ACTH)، و یک ساعت پس از آن انجام می‌شود. ACTH یک هورمون غده هیپوفیز است که به تحریک تولید کورتیزول کمک می‌کند. در بیماران مبتلا به میزان پایین کورتیزول ناشی از بیماری آدیسون، میزان کورتیزول حتی پس از تزریق ACTH افزایش نخواهد یافت، در حالی که در افراد عادی میزان آن به شکل چشم‌گیری بالا می‌رود.
گاهی ممکن است نمونه بزاق نیز جمع‌آوری شود (معمولا در ساعات شب، زمانی که میزان کورتیزول پایین‌تر است). در طی آزمایش کورتیزول بزاق، از شما خواسته می‌شود که یک سواب را در دهان خود قرار دهید و چند دقیقه صبر کنید تا با بزاق اشباع شود.
برای آزمایش ادرار کورتیزول، ممکن است از شما خواسته شود که تمام ادرار دفع‌شده در طی یک دوره ۲۴ساعته را در ظرفی مخصوص جمع آوری کنید. همچنین میزان کورتیزول ادرار گاهی اوقات می‌تواند با یک نمونه از اولین ادرار در صبح آزمایش شود.
مزایای انجام آزمایش در
آزمایشگاه نانو ارومیه
آزمایشگاه پاتوبیولوژی نانو، مجهزترین مجموعه آزمایشگاهی بخش غیردولتی در ارومیه و آذربایجان‌غربی است. این مجموعه در محیطی آرام و ایمن با بهره‌گیری از آخرین تجهیزات آزمایشگاهی دنیا، تیم تخصصی مجرب شامل پزشکان آزمایشگاهی و متخصصان آسیب‌شناسی بالینی و تشریحی، مفتخر به ارائه خدماتی با بالاترین دقت و کیفیت به مراجعان عزیز از منطقه شمال‌غرب و کشورهای همجوار است.
حداکثر دقت
بهره‌گیری از تکنولوژی‌های روز دنیا برای انجام آزمایش‌ها
پوشش بیمه‌ای
طرف قرارداد با کلیه بیمه‌های پایه و تکمیلی در کشور
جوابدهی آنلاین
سیستم ارسال الکترونیکی نتایج بدون نیاز به مراجعه حضوری
خون‌گیری در منزل
انجام نمونه‌گیری در منزل شما توسط پرسنل آزمایشگاه
آزمایش در خانه
اگر به دلیل شرایط جسمانی، محدودیت حرکت، مشغله کاری و … امکان مراجعه حضوری به آزمایشگاه را ندارید، با سفارش سرویس نمونه‌گیری در منزل آزمایشگاه نانو در ارومیه، به‌راحتی می‌توانید آزمایش‌های تجویز شده را در خانه یا محل کار خود انجام دهید.
پرسنل مجرب آزمایشگاه نانو، تخصص و تجهیزات لازم برای این کار را در اختیار دارند و با رعایت تمامی استانداردهای ابلاغی وزارت بهداشت، با هماهنگی قبلی در محل سکونت یا کار شما برای انجام نمونه گیری حاضر خواهند شد.
← لطفاً توجه داشته باشید که ارائه نام و نام خانوادگی بیمار، سن، کد ملی، آزمایش مورد درخواست، کد رهگیری که از پزشک دریافت کرده‌اید، و یک شماره تماس برای ثبت درخواست ضروری است.
← برای درخواست نمونه‌گیری در منزل، بهتر است یک روز قبل با آزمایشگاه تماس بگیرید. برای آزمایش‌های اورژانسی، لطفاً حداقل ۲ ساعت قبل تماس بگیرید.
داروهای کورتیکواستروئید
کورتیکواستروئیدها نسخه‌های مصنوعی کورتیزول هستند. اگر بدن شما به اندازه کافی کورتیزول تولید نکند -برای مثال، به دلیل بیماری مانند آدیسون- پزشک ممکن است کورتیکواستروئید برای شما تجویز کند.
علاوه بر این، کورتیکواستروئیدها برای درمان انواع مختلفی از بیماری‌های دیگر استفاده می‌شوند. کورتیکواستروئیدها اثرات ضد التهابی دارند و از کاربردهای آنها می‌توان به درمان بیماری‌های التهابی (مانند آسم و بیماری التهابی روده) و بیماری‌های پوستی (مانند پسوریازیس) اشاره کرد. احتمال دارد پزشک شما داروهای کورتیکواستروئیدی را برای کمک به درمان این عوارض التهابی تجویز کند، حتی در صورتی که بدن شما به اندازه کافی کورتیزول تولید می‌کند.
بعضی از افراد استروئیدهای آنابولیک را برای ساخت عضلات بدون نسخه پزشک مصرف می‌کنند، که کار خطرناکی است. استروئیدهای آنابولیک با کورتیکواستروئیدها متفاوت هستند.
عوارض جانبی درمان کورتیکواستروئید
از آنجا که کورتیکواستروئیدها داروهای قدرتمندی هستند، عوارض جانبی آنها بسیار شایع است، به‌ویژه اگر نیاز به دریافت استروئیدها برای مدت طولانی دارید. دوره‌های کوتاه مصرف این داروها به احتمال زیاد عوارض جانبی ایجاد نمی‌کنند.
عوارض احتمالی ناشی از درمان طولانی‌مدت استروئید ممکن است شامل این موارد باشد:
- نازک شدن پوست
- پوکی استخوان
- افزایش اشتها و افزایش وزن، خصوصاً در اطراف صورت
- قند خون بالا یا دیابت
- تغییرات سریع خُلق‌و‌خو، احساس تحریک‌پذیری و اضطراب، افسردگی یا افکار خودکشی
- افزایش احتمال عفونت
- بیماری‌های چشمی مانند گلوکوم و آب‌مروارید
- فشار خون بالا
اگر پزشک شما کورتیکواستروئیدها را برای شما تجویز کرد، حتماً بپرسید که چه مدت باید آنها را مصرف کنید و اگر علائم عود یا عوارض جانبی دارو را مشاهده کردید چه باید کرد.
جمع‌بندی
انواع آزمایش هورمونی می‌تواند اطلاعات ارزشمندی را در مورد عملکرد بدن شما فراهم کند و در بسیاری از موارد، زمینه‌ساز یافتن راه‌حل برای مشکل ریشه‌ای باشد، چیزی که در نگاه اول به نظر نمی‌رسد ارتباطی به هورمون‌های شما داشته باشد.
برای انجام آزمایش‌های کورتیزول و سایر تست‌های هورمونی در ارومیه و یا سؤال درباره آنها، همکاران ما با تلفن‌های ۰۴۴۳۳۴۵۷۹۹۳ و ۰۴۴۳۳۴۵۷۹۹۶ آماده پاسخگویی هستند.
راهنمای کامل آشنایی با
تست‌های هورمونی آزمایشگاه نانو
هورمون‌ها، انواع مختلف ترکیبات بیوشیمیایی هستند که به‌عنوان پیام‌رسان در سرتاسر بدن فعالیت دارند. این ترکیبات می‌توانند حرکت اندام‌های بدن را هماهنگ کنند، مولد حس گرسنگی یا رضایت باشند، رشد بدن را مهار یا تحریک نمایند، متابولیسم ما را تنظیم کنند و … هورمون‌ها تقریباً تمامی عملکردهای بدن را تحت‌کنترل نگه می‌دارند.
آزمایش‌های هورمونی، گنجینه بزرگی از ابزارهایی هستند که پزشکان برای شناسایی و کشف مشکلات مهم سلامتی در اختیار دارند. با انجام این آزمایش‌ها می‌توان علت طیف وسیعی از بیماری‌ها را یافته و در اغلب موارد به‌راحتی مدیریت نمود.
آنچه مطالعه کردید بخشی از مجله آزمایش‌های هورمونی است که شامل تمامی موضوعات مهم درباره هورمون‌ها و تست‌های کلیدیِ آنها به زبان ساده است.
پاسخ سؤالات خود را بیابید
اگر درباره آزمایش‌های هورمونی، نحوه نمونه‌گیری و انجام آنها، و یا شرایط خود سؤالی دارید، می‌توانید آن را در محتوای سایت جستجو کنید:
همکاران ما در بخش پذیرش آزمایشگاه نانو و واحد روابط عمومی این مرکز، با شماره تلفن‌های ۰۴۴۳۳۴۵۷۹۹۳ و ۰۴۴۳۳۴۵۷۹۹۶ در ساعات کاری مجموعه، تا حد امکان پاسخگوی سؤالات شما خواهند بود.
لطفاً توجه داشته باشید
محتوای مندرج در این صفحه، صرفاً برای آشنایی شما با این موضوع طراحی شده است و هرگز نباید به عنوان جایگزین برای روند تشخیص و درمان بیماری‌ها مورد استفاده قرار گیرد. اگر به وجود یک بیماری یا عارضه در خود مشکوک هستید، ضروری است به پزشک مربوطه مراجعه نمایید تا بر اساس نتایج معاینات و تست‌های تجویز شده توسط پزشک، وجود یا عدم‌وجود آن تشخیص داده شود.