استروئید‌ها موجب افزایش سطح قند (گلوکز) خون می‌شوند. به همین دلیل افرادی که استروئید مصرف می‌کنند احتمالاً با دیابت نیز مواجه می‌شوند. به این نوع دیابت، دیابت ناشی از استروئید گفته می‌شود و در بین افرادی که بیشتر در معرض خطر دیابت نوع دو هستند، رایج است.
استروئید چیست؟
استروئید‌ها به‌عنوان کورتیکو‌استروئید نیز شناخته می‌شوند. این دارو‌ها، فرم مصنوعی و ساختگی هورمون‌هایی هستند که در بدن ساخته می‌شوند. استروئید‌ها میزان التهاب در بدن را کاهش می‌دهند و برای درمان دامنه‌ی گسترده‌ای از بیماری‌ها به‌کار می‌روند که شامل موارد زیر هستند:
بیماری التهابی روده- برخی از انواع سرطان
- آسم شدید
- فیبروز کیستیک
- آرتروز (آرتریت)
انواع مختلفی از استروئید‌ها وجود دارند که به روش‌های مختلفی تجویز می‌شوند. معمولاً دوز‌های بالای استروئید به شکل خوراکی و یا به‌صورت تزریقی تجویز می‌شوند. این فرم از دارو‌ها، سطح قند خون را بیشتر تحت‌تأثیر قرار می‌دهند.
شاید تابه‌حال اسم استروئید آنابولیک را شنیده باشید که گاهی اوقات برای افزایش تراکم ماهیچه‌ها از آنها استفاده می‌شود. این استروئید‌ها با استروئید‌هایی که ما در این مقاله بحث می‌کنیم، متفاوت هستند.
چه چیزی سبب دیابت ناشی از استروئید می‌شود؟
استروئید‌ها به روش‌های مختلفی می‌توانند سطح قند خون را افزایش بدهند. استروئید‌ها می‌توانند:
- کبد را به آزادسازیِ بیشتر گلوکز وادارند
- مانع از جذب گلوکز توسط سلول‌های عضلانی و چربی از جریان خون شوند
- میزان حساسیت بدن نسبت به انسولین را کاهش بدهند
همه‌ی این موارد به معنی افزایش گلوکز در جریان خون است. این موارد می‌توانند موجب ابتلای فرد به دیابت شوند.
آیا دیابت ناشی از استروئید همیشگی است؟
بسیاری از افراد متوجه این موضوع می‌شوند که پس از قطع مصرف دارو‌های استروئید خود، سطح قند خون آنها به حالت طبیعی باز می‌گردد. ولی برخی دیگر، حتی پس از قطع مصرف استروئید‌ها نیز با دیابت ناشی از استروئید مواجه هستند. این حالت، بیشتر زمانی رخ می‌دهد که فرد در خطر دیابت نوع دو باشد.
سازش با دیابت به‌تنهایی می‌تواند سخت و طاقت‌فرسا باشد به‌خصوص اگر با نوعی بیماریِ دیگر نیز درگیر باشید؛ ولی ما به همین دلیل این مطالب را با شما به اشتراک می‌گذاریم تا با راه‌های مؤثر برای مدیریت دیابت و ارتقای کیفیت زندگی خود بیشتر آشنا شوید.
علائم و نشانه‌های دیابت ناشی از استروئید
در صورتی که سطح قند خون شما تنها به‌مقدار جزئی بیشتر از حالت عادی باشد، احتمالاً با هیچ‌یک از علائم مربوط به دیابت ناشی از استروئید مواجه نخواهید شد؛ ولی با افزایش سطح قند خون، نشانه‌ها و علائمی ظاهر می‌شوند که شامل موارد زیر هستند:
- احساس خستگی زیاد نسبت به حالت نرمال
- کاهش وزن بی‌دلیل
- تکرر ادرار به‌ویژه شب‌هنگام
- احساس تشنگی شدید
در صورتی که از استروئید‌ها استفاده می‌کنید، پزشک بررسی‌های مکرر قند خون را توصیه خواهد کرد. اگر با هر یک از این نشانه‌ها مواجه شدید بهتر است در اسرع وقت آن را با پزشک خود در میان بگذارید.
انجام
انواع تست‌های تخصصی دیابت در ارومیه
مرکز آزمایشگاهی نانو، یک مرکز مجهز تشخیصی در ارومیه است که آمادگی پذیرش و انجام کلیه‌ی آزمایش‌های مربوط به دیابت را داراست.
غربالگری دیابت
یک‌سوم از افراد دیابتی، اطلاعی از بیماری ندارند. برای تشخیص زودهنگام دیابت چه باید کرد؟
آزمایش HbA1c (A1c)
تعیین میانگین سطح قند خون در ۲ تا ۳ ماه گذشته برای تشخیص ابتلا به پیش‌دیابت و دیابت
تست‌های روتین دیابت
معاینات و آزمایش‌های منظم ضروری برای افراد مبتلا به دیابت و پیش‌دیابت برای کنترل بیماری
فاکتور‌های خطرساز برای دیابت ناشی از استروئید
عواملی وجود دارند که فرد را بیشتر در معرض خطر دیابت ناشی از استروئید قرار می‌دهند. این فاکتور‌ها شامل موارد زیر هستند:
- ابتلا به فشار خون بالا
- چاقی
- افراد سفید‌پوست بالای ۴۰ سال یا سیاه‌پوستان کارائیبی، آفریقایی‌های سیاه‌پوست و افراد اهل آسیای جنوبیِ بالای ۲۵ سال
- وجود فامیل درجه‌ی یک مبتلا به دیابت نوع دو در خانواده
درمان دیابت ناشی از استروئید
درمان دیابت ناشی از استروئید به وضعیت خود فرد بستگی دارد. در صورتی که فرد به‌مدت کوتاهی استروئید مصرف می‌کند، احتمالاً نیازی به درمان نخواهد بود. این به دلیل برگشت سطح قند خون به حالت طبیعی، پس از اتمام دوره‌ی مصرف استروئید‌هاست.
در صورتی که نیاز به درمان دیابت ناشی از استروئید است، گزینه‌های درمانی شامل تزریق انسولین، مصرف دارو‌های ویژه و یا ایجاد تغییراتی در سبک زندگی مثل تغذیه‌ی سالم و انجام فعالیت جسمانی منظم هستند. روش‌های درمانی مختلفی وجود دارد ولی مشورت با پزشک می‌تواند بهترین برنامه‌ی درمانی مناسب با شرایط فرد را تنظیم کند.
هایپرگلیسمی ناشی از استروئید چیست؟
شاید قبلاً اسم هایپرگلیسمی ناشی از استروئید را شنیده باشید. این حالتی متفاوت از دیابت ناشی از استروئید است چرا که هایپرگلیسمی ناشی از استروئید ممکن است افراد دیابتی را نیز درگیر کند.
هایپرگلیسمی ناشی از استروئید زمانی رخ می‌دهد که مصرف استروئید‌ها باعث افزایش سطح قند خون در افراد دیابتی می‌شود. تأثیر استروئید بر روی فرد به موارد زیر بستگی دارد:
- دوز استروئید مصرفی
- مدت زمانی که فرد استروئید مصرف می‌کند
- نوع دیابتی که فرد با آن مواجه است
- نحوه‌ی مدیریت بیماری توسط فرد
در صورتی که نگران سلامتی خود هستید یا سؤال‌هایی در مورد دیابت ناشی از استروئید دارید، ما برای کمک به شما اینجا هستیم.
دیابت پایان راه نیست!
دیابت، بیماری خطرناک و شایعی است که در کشورهای خاورمیانه از هر ۶ نفر، یک نفر به آن مبتلاست و یک‌سوم از این افراد، اطلاعی از بیماری خود ندارند.
اما این بیماری خطرناک و مادام‌العمر، در صورت تشخیص به‌موقع و رعایت دستورالعمل‌های پزشک، کاملا قابل‌کنترل است. به‌عنوان یک فرد دیابتی می‌توانید مانند افراد عادی از یک زندگی سالم و بدون محدودیت لذت ببرید، به‌شرطی که توصیه‌های پزشک را در مورد نظارت و درمان به‌درستی انجام دهید و تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید که نه تنها برای دیابت، بلکه برای سلامت عمومی شما نیز مفید هستند و محدودیتی برای شما ایجاد نمی‌کنند.
مجله سلامت دیابت که در حال مطالعه بخشی از آن هستید، اختصاص به معرفی جنبه‌های مختلف این بیماری دارد. توصیه می‌کنیم این مجله را از ابتدا مرور کنید تا در مسیر مبارزه با دیابت موفق باشید.
← مجله سلامت دیابت
مجله تخصصی سلامت دیابت | تهیه و انتشار توسط تیم تولید محتوای تدبیرنگر | با تأییدیه علمی آزمایشگاه نانوی ارومیه