دیابت مرتبط با فیبروز سیستیک نوعی دیابت رایج در بین افراد مبتلا به فیبروز سیستیک است.
با این که افراد مبتلا به فیبروز سیستیک ممکن است به دیابت نوع یک یا دو نیز مواجه شوند ولی دیابت مرتبط با فیبروز سیستیک بیماری متفاوتی است. این رایج‌ترین نوع دیابت در بین بیماران مبتلا به فیبروز سیستیک است. این نوع دیابت، دارای ویژگی‌های مشابه با دیابت نوع یک و دو است ولی تفاوت‌هایی در نحوه‌ی به وجود آمدن و درمان بیماری وجود دارد.
مرکز آزمایشگاهی نانو، یک مرکز مجهز تشخیصی در ارومیه است که آمادگی پذیرش و انجام کلیه‌ی آزمایش‌های مربوط به دیابت را داراست.
یک‌سوم از افراد دیابتی، اطلاعی از بیماری ندارند. برای تشخیص زودهنگام دیابت چه باید کرد؟
تعیین میانگین سطح قند خون در ۲ تا ۳ ماه گذشته برای تشخیص ابتلا به پیش‌دیابت و دیابت
معاینات و آزمایش‌های منظم ضروری برای افراد مبتلا به دیابت و پیش‌دیابت برای کنترل بیماری
فیبروز سیستیک نوعی بیماری ژنتیکی است که برخی از افراد با آن متولد می‌شوند. این بیماری معمولاً قبل از یک سالگی تشخیص داده شده و به دلیل به ارث رسیدن ژن معیوب CFTR از هر دو والد به وجود می‌آید.
افراد مبتلا به فیبروز سیستیک، موکوس غلیظ و چسبناکی را تولید می‌کنند که باعث تجمع در ریه‌ها، پانکراس و سایر اندام‌های داخلی بدن می‌شود. انباشته شدن موکوس در بدن موجب بروز دامنه‌ای از علائم مختلف مثل مشکلات تنفسی، عفونت‌های ریوی و مشکلاتی در هضم مواد غذایی می‌شود.
تجمع موکوس چسبناک ناشی از بیماری فیبروز کیستیک می‌تواند منجر به التهاب و زخم شدن پانکراس شود. در این حالت، سلول‌های تولید‌کننده‌ی انسولین نیز آسیب می‌بینند و سطح قند خون (گلوکز) افزایش می‌یابد.
در این شرایط به دلیل این که پانکراس قادر به تولید انسولین به‌اندازه‌ی کافی نیست، سطح قند خون همچنان افزایش می‌یابد که به این حالت، دیابت مرتبط با فیبروز کیستیک گفته می‌شود.
در اغلب موارد، فیبروز کیستیک قبل از بروز هرگونه نشانه یا علائم، تشخیص داده می‌شود؛ به همین دلیل غربالگری دیابت به‌عنوان بخشی از مراقبتِ فیبروز کیستیک بسیار مهم است.
علائم فیبروز کیستیک شامل موارد زیر است:
ابتلای مدام به عفونت‌های ناحیه‌ی قفسه‌ی سینه
در صورتی که با این علائم مواجه شدید، لازم است در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. برای این کار، تا زمانِ غربالگریِ بعدی خود منتظر نمانید.
در صورت عدم‌درمان، سطح قند خون بالا منجر به کاهش وزن، عفونت‌های مکرر ناحیه‌ی قفسه‌ی سینه و بد‌تر شدن عملکرد ریه‌ها می‌شود. همچنین، در این شرایط احتمال مواجهه با عوارض ناشی از دیابت افزایش می‌یابد. این عوارض می‌توانند به‌صورت جدی نواحی مختلفی از بدن مثل چشم‌ها، پا‌ها و قلب را تحت‌تأثیر قرار بدهند.
دیابت مرتبط با فیبروز کیستیک را می‌توان با نظارتِ منظم بر سطح قند خون (CGM) و یا انجام تست تحمل گلوکز خوراکی (OGTT) تشخیص داد.
ما می‌دانیم کنار آمدن با این شرایط ممکن است طاقت‌فرسا باشد مخصوصاً در صورتی که با بیماری فیبروز کیستیک نیز درگیر باشید ولی تشخیص هرچه سریع‌تر دیابت می‌تواند به دریافت برنامه‌ی درمانی بر اساس نیاز‌های شما کمک کند؛ بنابراین، می‌توانید راه‌هایی برای کنترل بهینه‌ی سطح قند خون را بیابید و کیفیت زندگی بهتری با این بیماری داشته باشید.
روش‌های مختلفی برای کمک به مدیریت دیابت مرتبط با فیبروز کیستیک وجود دارند.
فعالیت بدنی
داشتن فعالیت بدنی مزایای زیادی دارد.
انسولین
رایج‌ترین روش درمانی
تغذیه
طبق برنامه‌ی متخصص تغذیه پیش رفتن.
در صورتی که به دیابت مرتبط با فیبروز کیستیک مبتلا هستید، باید طبق برنامه‌ی متخصص تغذیه پیش بروید.
در اغلب موارد، این افراد باید به برنامه‌ی غذایی معمول خود با کالری، پروتئین و چربی بالا ادامه بدهند.
لازم است توجه کنید که برنامه‌ی غذایی ارائه‌شده برای افراد مبتلا به دیابت مرتبط با فیبروز کیستیک با برنامه‌ی غذایی افراد مبتلا به دیابت نوع یک یا دو متفاوت است؛ چرا که حفظ وزن سالم برای افراد مبتلا به فیبروز کیستیک به این راحتی نیست. افراد مبتلا به فیبروز کیستیک انرژی زیادی را برای مقابله با عفونت‌ها و یا برای عملکردِ بهتر ریه‌ها صرف می‌کنند.
در صورتی که تنظیم‌کننده‌های هدایت تراغشایی فیبروز کیستیک (CFTR) بخشی از درمان شما محسوب می‌شوند، ممکن است شاهد اضافه وزن باشید. در این شرایط بهتر است برای حفظ وزن سالم، در برنامه‌ی غذایی خود تغییراتی را ایجاد کنید.
تزریق انسولین، رایج‌ترین روش درمانی برای افراد مبتلا به دیابت مرتبط با فیبروز کیستیک است.
داشتن فعالیت بدنی مزایای زیادی برای افراد مبتلا به فیبروز کیستیک دارد؛ بنابراین، بهتر است سبک زندگی خود را در این جهت تغییر بدهید.
ابتلا به دیابت به معنی وجود احتمال مواجهه با عوارض آن یعنی مشکلات بینایی (رتینوپاتی) و آسیب اعصاب (نوروپاتی) است؛ ولی راه‌هایی برای جلوگیری از آنها وجود دارد.
این راه‌ها شامل حفظ سطح قند، فشار و چربی‌های خون در دامنه‌ی ایده‌آل برای فرد است. در مورد دامنه‌های ایده‌آل برای خود بهتر است با پزشک مشورت نمائید.
دیابت، بیماری خطرناک و شایعی است که در کشورهای خاورمیانه از هر ۶ نفر، یک نفر به آن مبتلاست و یک‌سوم از این افراد، اطلاعی از بیماری خود ندارند.
اما این بیماری خطرناک و مادام‌العمر، در صورت تشخیص به‌موقع و رعایت دستورالعمل‌های پزشک، کاملا قابل‌کنترل است. به‌عنوان یک فرد دیابتی می‌توانید مانند افراد عادی از یک زندگی سالم و بدون محدودیت لذت ببرید، به‌شرطی که توصیه‌های پزشک را در مورد نظارت و درمان به‌درستی انجام دهید و تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید که نه تنها برای دیابت، بلکه برای سلامت عمومی شما نیز مفید هستند و محدودیتی برای شما ایجاد نمی‌کنند.
مجله سلامت دیابت که در حال مطالعه بخشی از آن هستید، اختصاص به معرفی جنبه‌های مختلف این بیماری دارد. توصیه می‌کنیم این مجله را از ابتدا مرور کنید تا در مسیر مبارزه با دیابت موفق باشید.
مجله تخصصی سلامت دیابت | تهیه و انتشار توسط تیم تولید محتوای تدبیرنگر | با تأییدیه علمی آزمایشگاه نانوی ارومیه
