آشنایی با

پای شارکو دیابتی (Charcot foot)، خطرات، پیشگیری و کنترل

درمان سه هدف دارد: کاهش وزن وارده به پا، درمان بیماری‌های استخوانی و جلوگیری از شکستگی‌های جدید در پا.

انجام

انواع تست‌های تخصصی دیابت در ارومیه

مرکز آزمایشگاهی نانو، یک مرکز مجهز تشخیصی در ارومیه است که آمادگی پذیرش و انجام کلیه‌ی آزمایش‌های مربوط به دیابت را داراست.

  • glucosemeter

    غربالگری دیابت

    یک‌سوم از افراد دیابتی، اطلاعی از بیماری ندارند. برای تشخیص زودهنگام دیابت چه باید کرد؟

  • test-tube-1

    آزمایش HbA1c (A1c)

    تعیین میانگین سطح قند خون در ۲ تا ۳ ماه گذشته برای تشخیص ابتلا به پیش‌دیابت و دیابت

  • data

    تست‌های روتین دیابت

    معاینات و آزمایش‌های منظم ضروری برای افراد مبتلا به دیابت و پیش‌دیابت برای کنترل بیماری

پای شارکو چیست؟

پای شارکو عارضه‌ای نادر، اما جدی است که می‌تواند افراد مبتلا به نوروپاتی محیطی، به‌ویژه مبتلایان به دیابت را تحت‌تأثیر قرار دهد. شارکو استخوان‌ها، مفاصل و بافت‌های نرم پا یا مچ‌پا را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. استخوان‌ها می‌توانند ضعیف شوند و بشکنند، مفاصل یا مچ‌پا نیز در می‌روند. در بیماری شارکو شکل پا تغییر می‌کند و این تغییر شکل می‌تواند باعث ایجاد زخم‌هایی در پا یا مچ‌پا شود. زخم باز در پای تغییر شکل یافته، می‌تواند منجر به عفونت و حتی قطع عضو شود.

چه کسی به پای شارکو مبتلا می‌شود؟

پای شارکو در افرادی که به نوروپاتی محیطی مبتلا هستند، ایجاد می‌شود. این نوعی بیماری است که در آن اعصاب ساق پا و پا آسیب می‌بینند. آسیب باعث از بین رفتن احساس در پا می‌شود.

علائم پای شارکو چیست؟

در مراحل اولیه، پا قرمز، گرم و متورم می‌شود.

علت ایجاد پای شارکو چیست؟

محققان دلیل اصلی بیماری پای شارکو را نیافته‌اند. اما برخی موارد هستند که بستر مناسبی برای ابتلا به پای شارکو را ایجاد می‌کنند. یکی از موارد شناخته‌شده‌ی رایج، رگ‌به‌رگ شدن یا آسیب‌دیدگی است. از آنجا که فرد مبتلا به نوروپاتی محیطی است، نمی‌تواند متوجه درد یا سایر احساسات شود. اگر شکستگی استخوان یا مچ‌پا به‌درستی درمان نشود، تغییر شکل در پا می‌تواند وخیم‌تر شده و منجر به زخم در پا و عفونت شود. پای شارکو نوعی بیماری است که پس از پیوند عضو در بیماران دیابتی نیز مشاهده می‌شود. (این اتفاق به دلیل استفاده از دارو‌هایی است که برای جلوگیری از پس زدن اندام مصرف می‌شوند؛ زیرا این دارو‌ها منجر به تحلیل  و شکستگی استخوان‌ها می‌شوند.)

در پای شارکو قسمت قوس پا که باعث گردی کف‌پا می‌شود از بین می‌رود. به این حالت بدشکلی کف پا می‌گویند. بسته به محل شکستگی استخوان، انگشتان پا می‌توانند به زیر پنجه‌ها خمیده شده و مچ‌پا تغییر شکل داده و ناپایدار شود.

بیماری پای شارکو چگونه تشخیص داده می‌شود؟

در مراحل اولیه، تشخیص پای شارکو دشوار و نتایج اشعه‌ی ایکس اغلب طبیعی است. اگر نتایج اشعه‌ی ایکس و تست‌های آزمایشگاهی طبیعی باشد، پای شارکو با شناسایی علائم بیماری تشخیص داده می‌شود. احتمالاً افرادی که به دیابت و نوروپاتی محیطی مبتلا هستند و علائم زیر را دارند به پای شارکو نیز مبتلا هستند:

پای قرمز، داغ و متورم (بدون زخم پا) و بالا بودن دمای پوست پا (در مقایسه با پای دیگر).

پای شارکو چگونه درمان می‌شود؟

تشخیص و درمان به‌موقع می‌تواند از آسیب بیشتر و تغییر شکل و سایر عوارض آن جلوگیری کند.

 درمان سه هدف دارد:

 کاهش وزن وارده بر پا، درمان بیماری‌های استخوانی (معمولاً با گچ، بیس فسفونات‌ها و سایر مکمل‌ها) و جلوگیری از شکستگی‌های جدید در پا.

درمان غیر‌جراحی

اولین و مهم‌ترین روش درمان، کم کردن و برداشتن وزن از پای آسیب‌دیده است. در مراحل اولیه‌ی بیماری پای شارکو، برداشتن وزن از روی پا به ممانعت از ایجاد التهاب کمک کرده و از وخیم‌تر شدن بیماری و تغییر شکل پا جلوگیری می‌کند.

برداشت وزن شامل قرار دادن پا در گچ است که این کار باعث محافظت از پا شده و مانع حرکت آن می‌شود. به‌طور معمول پای بیمار بین ۸ تا ۱۲ هفته در یک سری گچ قرار داده می‌شود و گچ با فواصل یک تا دو هفته تعویض می‌گردد. برای ممانعت از اعمال وزن بر روی پای آسیب‌دیده از چوب زیربغل، واکر یا ویلچر استفاده می‌گردد. با کاهش تورم پا، گچ‌ها هم چندین مرتبه تعویض می‌شوند. پا تا زمانی در گچ می‌ماند که قرمزی، تورم و گرمی آن برطرف شود.

پس از خارج کردن پا از گچ، نوعی کفش مخصوص برای بیمار تجویز می‌شود. کفش ارتوپدی تجویز‌شده کاملاً اندازه‌ی پا بوده و فشار را کاهش می‌دهد. همچنین، مانع ایجاد زخم و آسیب مجدد می‌شود. برخی از بیماران علاوه‌بر کفش تجویز شده، به واکر ارتوتیک مهار شارکو (CROW) هم احتیاج دارند. همچنین ممکن است پزشک ایجاد تغییر در فعالیت‌های بیمار را برای جلوگیری از آسیب بیشتر به پا توصیه کند.

درمان از طریق جراحی

جراحی برای آن دسته از بیمارانی توصیه می‌شود که دارای ناهنجاری‌های شدید در مچ پا بوده و در معرض خطر بالای ایجاد زخم در آن هستند. پس از جراحی، بیمار باید برای مدت طولانی از قرار دادن وزن کامل خود روی پای شارکو خودداری کند.

همه‌ی افراد مبتلا به پای شارکو باید تا آخر عمر خود از کفش‌های محافظ استفاده و از پاهای خود بیشتر مراقبت کنند.

عوارض بیماری پای شارکو چیست؟

تغییر شکل در هر قسمت از پا یا مچ‌پا می‌تواند باعث ایجاد زخم‌های پوستی ناشی از فشار کفش یا زمین به استخوان پا شود.

درمان زخم‌ها اغلب به دلیل عوارض دیابت، گردش خون ضعیف در پاها، ایستادن طولانی‌مدت بر روی پاها و ایجاد عفونت‌ها دشوار است. زخم عفونی که بهبود نیابد می‌تواند اندام را تهدید کرده و حتی منجر به قطع پا یا ساق پا شود.

دیابت پایان راه نیست!

دیابت، بیماری خطرناک و شایعی است که در کشورهای خاورمیانه از هر ۶ نفر، یک نفر به آن مبتلاست و یک‌سوم از این افراد، اطلاعی از بیماری خود ندارند.

اما این بیماری خطرناک و مادام‌العمر، در صورت تشخیص به‌موقع و رعایت دستورالعمل‌های پزشک، کاملا قابل‌کنترل است. به‌عنوان یک فرد دیابتی می‌توانید مانند افراد عادی از یک زندگی سالم و بدون محدودیت لذت ببرید، به‌شرطی که توصیه‌های پزشک را در مورد نظارت و درمان به‌درستی انجام دهید و تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید که نه تنها برای دیابت، بلکه برای سلامت عمومی شما نیز مفید هستند و محدودیتی برای شما ایجاد نمی‌کنند.

مجله سلامت دیابت که در حال مطالعه بخشی از آن هستید، اختصاص به معرفی جنبه‌های مختلف این بیماری دارد. توصیه می‌کنیم این مجله را از ابتدا مرور کنید تا در مسیر مبارزه با دیابت موفق‌ باشید.

← مجله سلامت دیابت

مجله تخصصی سلامت دیابت | تهیه و انتشار توسط تیم تولید محتوای تدبیرنگر | با تأییدیه علمی آزمایشگاه نانوی ارومیه