حدود ۹۰ درصد افراد مبتلا به دیابت، دیابت نوع ۲ دارند. این بیماری معمولاً به‌آهستگی و در سنین بالای ۴۰ سال ظاهر می‌شود. علائم ممکن است واضح نباشند یا اصلاً نشانه‌ای از بیماری وجود نداشته باشد؛ بنابراین، ممکن است تا ۱۰ سال طول بکشد تا متوجه شوید که به آن مبتلا هستید. به همین دلیل اطلاع از عوامل خطرساز دیابت بسیار مهم است.
سایر عوامل خطرساز برای دیابت نوع ۲
سیگار کشیدن
استعمال دخانیات با افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ مرتبط است و همچنین خطر ابتلا به بیماری‌های دیگر مانند بیماری قلبی و سرطان را افزایش می‌دهد.
دیابت بارداری
دیابت بارداری نوعی دیابت است که خانم‌های باردار را معمولاً در سه ماهه‌ی دوم یا سوم تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
اگر دیابت حاملگی دارید، مهم است که سطح گلوکز خون خود را به‌طور منظم آزمایش کنید، زیرا خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ در شما افزایش می‌یابد. آزمایش گلوکز خون را شش هفته پس از زایمان و به‌صورت سالانه با مشورت پزشک عمومی خود ترتیب دهید. همچنین مراقب علائم دیابت باشید.
خانم‌ها همچنین می‌توانند با مدیریت وزن، تغذیه‌ی سالم و فعال ماندن، خطر ابتلا به دیابت بارداری را تا حد زیادی کاهش دهند.
احتمال ابتلای فرد به دیابت با گذشت سن، افزایش می‌یابد. اگر سفیدپوست باشید، بالای ۴۰ سال و اگر اهل آفریقا یا جنوب آسیا باشید در سنین بالای ۲۵، بیشتر در معرض خطر هستید.
اگر والدین، برادر، خواهر یا فرزندتان مبتلا به دیابت باشد، دو تا شش برابر بیشتر احتمال دارد به دیابت نوع ۲ مبتلا شوید.
دیابت نوع ۲ در افراد با تبار آسیای جنوبی و آفریقایی-کارائیب یا آفریقایی سیاه‌تبار، دو تا چهار برابر بیشتر است.
اگر فشار خون بالا داشته باشید، بیشتر در معرض خطر هستید.
اگر اضافه وزن داشته باشید، بیشتر در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ هستید، به‌خصوص اگر این اضافه وزن در بخش‌های میانی بدن شما باشد.
سندروم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
خانم‌های مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، در معرض افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ هستند. PCOS با مقاومت به انسولین و در نتیجه سطوح بالاتر انسولین در گردش خون مرتبط است.
خانم‌های مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، هنگام تشخیص بیماری‌شان باید آزمایش تحمل گلوکز خوراکی را انجام دهند. در صورت مشاهده‌ی اختلال در گلوکز ناشتا یا اختلال در تحمل گلوکز، این آزمایش باید سالانه تکرار شود.
انجام
انواع تست‌های تخصصی دیابت در ارومیه
مرکز آزمایشگاهی نانو، یک مرکز مجهز تشخیصی در ارومیه است که آمادگی پذیرش و انجام کلیه‌ی آزمایش‌های مربوط به دیابت را داراست.
غربالگری دیابت
یک‌سوم از افراد دیابتی، اطلاعی از بیماری ندارند. برای تشخیص زودهنگام دیابت چه باید کرد؟
آزمایش HbA1c (A1c)
تعیین میانگین سطح قند خون در ۲ تا ۳ ماه گذشته برای تشخیص ابتلا به پیش‌دیابت و دیابت
تست‌های روتین دیابت
معاینات و آزمایش‌های منظم ضروری برای افراد مبتلا به دیابت و پیش‌دیابت برای کنترل بیماری
شرایط سلامت روان
برخی از شرایط سلامت روان نیز یک عامل خطر برای دیابت نوع ۲ هستند که عبارت‌اند از:
روان‌گسیختگی- اختلال دو قطبی
- افسردگی
اگر تحت درمان با داروهای ضد‌روان‌پریشی هستید، می‌تواند خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش دهد، اما این خطر بسیار کم است. مهم است که به مصرف داروهای تجویز‌شده ادامه دهید، زیرا به مدیریت شرایط شما کمک می‌کند.
برخی از این داروها می‌توانند باعث افزایش وزن شما شوند؛ بنابراین، اقدامات لازم برای مدیریت وزن مهم است؛ همه‌ی افراد می توانند از تغذیه خوب و فعالیت بیشتر سود ببرند.
کم‌تحرکی یا نداشتن فعالیت کافی
اگر مدت زمان طولانی را در حالت نشسته سپری می‌کنید (شامل خواب نمی‌شود) به این نوع سبک زندگی، «بی‌تحرک» می‌گویند. بی تحرکی با افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ مرتبط است.
به خاطر داشته باشید که حتی اگر مقدار توصیه‌شده ورزش را در هفته انجام می‌دهید، باز هم ممکن است سبک زندگی کم‌تحرکی داشته باشید. این به این دلیل است که بی‌تحرکی با ورزش نکردن متفاوت است. غیر‌فعال بودن از نظر فیزیکی، به معنای انجام ندادن فعالیت بدنی کافی است. بی‌تحرکی به معنای نشستن یا دراز کشیدن برای مدت طولانی است.
نمونه هایی از رفتارهای بی تحرک عبارت‌اند از:
کار کردن پشت میز برای مدت طولانی بدون ایستادن
- هنگام مطالعه در مدرسه یا خانه بنشینید
- نشستن یا دراز کشیدن هنگام تماشای تلویزیون یا بازی‌های ویدئویی
- نشستن در حین رانندگی با وسیله‌ی نقلیه یا در سفر
باید سعی کنید با انجام برخی فعالیت‌های سبک مانند پیاده‌روی، تا جایی که ممکن است دوره‌های نشستن را بشکنید. همچنین برای ایجاد فعالیت سبک در روز، هدف داشته باشید.
الکل
مصرف بیش‌از‌حد الکل با افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ مرتبط است.
نوشیدن زیاد در یک یا دو روز در هفته خطر ابتلا به سایر بیماری‌ها مانند انواع خاصی از سرطان را نیز افزایش می‌دهد. به نظر می‌رسد شواهد نشان می‌دهند که مصرف متعادل الکل با خطر کمتری برای ابتلا به دیابت نوع ۲ مرتبط است.
خواب
اگر خواب آشفته دارید، می‌تواند با افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ مرتبط باشد.
نخوابیدن کافی یا نخوابیدن برای مدت طولانی با افزایش خطر دیابت نوع ۲ مرتبط است. بسیاری از عوامل می‌توانند بر مدت زمان و کیفیت خواب ما تأثیر بگذارند.
سطوح خطر ابتلا به دیابت نوع ۲
چهار سطح مختلف در خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ وجود دارد که عبارت‌اند از:
- بالا
- در حد متوسط
- در حال افزایش
- کم
ریسک بالا
از هر چهار نفر با ریسک بالا، یک نفر در ۱۰ سال آینده به دیابت نوع ۲ مبتلا می‌شود.
اگر متوجه شدید که در معرض خطر بالای ابتلا به دیابت نوع ۲ هستید، مهم است که همین الان اقدام کنید. شما می‌توانید بدون این که بدانید، دیابت داشته باشید؛ بنابراین، ضروری است که برای انجام یک آزمایش خون سریع با پزشک عمومی خود قرار ملاقات بگذارید.
ریسک متوسط
از هر ۱۰ نفر با خطر متوسط، یک نفر در ۱۰ سال آینده به دیابت نوع ۲ مبتلا می‌شود.
اگر خطر متوسطی دارید، باید در اسرع وقت به پزشک عمومی خود مراجعه کنید؛ ممکن است برای بررسی دیابت، نیاز به آزمایش خون داشته باشید. باید در مورد خطر خود با پزشک خود صحبت کنید و برنامه‌ریزی کنید که چه اقدامی انجام دهید. شما نمی‌توانید برخی چیزها را تغییر دهید، اما انتخاب سبک زندگی سالم‌تر، می‌تواند به کاهش خطر کمک کند.
خطر در حال افزایش
از هر ۳۵ نفر با افزایش خطر، یک نفر در ۱۰ سال آینده به دیابت نوع ۲ مبتلا می‌شود.
ایجاد برخی تغییرات کوچک در حال حاضر، می‌تواند تغییرات بزرگی در سلامتی شما در آینده ایجاد کند، مانند انتخاب غذاهای سالم و انجام فعالیت بدنی بیشتر.
ریسک کم
از هر ۱۰۰ نفر با خطر کم، یک نفر در ۱۰ سال آینده به دیابت نوع ۲ مبتلا می‌شود.
اگر امتیاز شما پایین است، به این معنی است که خطر ابتلا به دیابت در شما پایین است. این عالی است، اما مراقب تغییراتی باشید که می‌تواند خطر شما را در آینده افزایش دهد. حفظ سبک زندگی سالم برای اطمینان از پایین باقی ماندن خطر شما مهم است. خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ با افزایش سن، افزایش می‌یابد، اما انتخاب‌های سالم‌تر و حفظ وزن سالم بهترین کارهایی است که می‌توانید برای سلامت خود انجام دهید.
انجام دادن آزمایش خون
اگر در معرض خطر متوسط تا بالا هستید، بهتر است آزمایش خون بدهید.
انواع مختلفی از آزمایش خون وجود دارد، اما همه‌ی آن‌ها یک کار را انجام می‌دهند (آن‌ها به پزشک شما کمک می‌کنند تا سطح قند خون شما را دریابد.)
نتایج آزمایش خون
از پزشک خود بخواهید نتایج را برای شما توضیح دهد. نتایج می‌تواند یکی از سه مورد را نشان دهد:
- شما دیابت نوع ۲ دارید
- سطح قند خون شما بالاتر از حد طبیعی است که گاهی اوقات پیش‌دیابت نامیده می‌شود
- سطح قند خون شما طبیعی است
اگر سطح قند خون شما بالاتر از حد طبیعی باشد
این بدان معناست که شما در معرض خطر بالای ابتلا به دیابت نوع ۲ در آینده هستید. این یعنی شما در حال حاضر دیابت نوع ۲ ندارید، اما باید همین الان برای جلوگیری از آن اقدام کنید. پزشک می‌تواند به شما کمک کند تا خطر را کاهش دهید.
باید حداقل سالی یک بار آزمایش خونHbA1c انجام دهید تا سطح قند خون خود را کنترل کنید.
اگر نتایج آزمایش خون شما طبیعی است
این بدان معنا نیست که شما در معرض خطر نیستید؛ ممکن است هنوز برخی از عوامل خطر دیابت نوع ۲ را داشته باشید. مهم است که احتمال خطر را در تاریخ بعدی قرار ملاقات بررسی کنید، به‌خصوص اگر چیزی تغییر کند که می‌تواند خطر را افزایش دهد. همچنین ممکن است پزشک از شما بخواهد که در آینده، برای انجام آزمایش خون مجدد مراجعه کنید.
دیابت پایان راه نیست!
دیابت، بیماری خطرناک و شایعی است که در کشورهای خاورمیانه از هر ۶ نفر، یک نفر به آن مبتلاست و یک‌سوم از این افراد، اطلاعی از بیماری خود ندارند.
اما این بیماری خطرناک و مادام‌العمر، در صورت تشخیص به‌موقع و رعایت دستورالعمل‌های پزشک، کاملا قابل‌کنترل است. به‌عنوان یک فرد دیابتی می‌توانید مانند افراد عادی از یک زندگی سالم و بدون محدودیت لذت ببرید، به‌شرطی که توصیه‌های پزشک را در مورد نظارت و درمان به‌درستی انجام دهید و تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید که نه تنها برای دیابت، بلکه برای سلامت عمومی شما نیز مفید هستند و محدودیتی برای شما ایجاد نمی‌کنند.
مجله سلامت دیابت که در حال مطالعه بخشی از آن هستید، اختصاص به معرفی جنبه‌های مختلف این بیماری دارد. توصیه می‌کنیم این مجله را از ابتدا مرور کنید تا در مسیر مبارزه با دیابت موفق باشید.
← مجله سلامت دیابت
مجله تخصصی سلامت دیابت | تهیه و انتشار توسط تیم تولید محتوای تدبیرنگر | با تأییدیه علمی آزمایشگاه نانوی ارومیه