آشنایی با

علائم و خطرات دیابت پنهان

انواع مختلف دیابت وجود دارد، اما بیشتر دیابت‌های پنهان از نوع دیابت نوع ۲ است که ۹۰ تا ۹۵ درصد از دیابت‌ها را شامل می‌شود.

انجمن دیابت آمریکا بیان کرده است که دیابت نوع ۲ برای سال‌ها به‌صورت پنهان می‌ماند؛ زیرا هایپرگلیسمی (سطح بالای قند خون) به‌تدریج ایجاد می‌شود و در اوایل آن‌قدر شدید نیست که بتوان آن را تشخیص داد.

ممکن است سال‌ها طول بکشد تا پیش‌دیابت (اختلال تحمل گلوکز)، زمینه‌سازِ دیابت نوع دو، بروز دهد. این نوع دیابت سال‌ها بدون عوارض است. اگر علائمی داشته باشد هم ممکن است نادیده گرفته شوند.

علائم و خطرات دیابت پنهان

دیابت نوع ۱ بیماری خودایمنی است که بدن به‌اشتباه به سلول‌های بتای پانکراس حمله کرده و در نهایت منجر به کمبود انسولین می‌شود. انسولین هورمون مسئول وارد کردن گلوکز به درون سلول‌هایی است که می‌توانند برای تأمین انرژی مورد استفاده قرار بگیرند.

در کودکان، علائم دیابت نوع ۱می‌توانند ناگهانی بروز دهند. در حالی که، در بزرگسالان علائم به‌طور مداوم ظاهر نمی‌شوند. دیابت نوع ۱ در کودکان معمولاً با کاهش وزن سریع، تشنگی شدید و تکرر ادرار مشخص می‌شود.

غربالگری زود‌هنگام در تشخیص این که آیا در معرض ابتلا به دیابت هستید یا نه کمک خواهد کرد. تشخیص و درمان زود‌هنگام می‌تواند سرعت پیشرفت بیماری را کاهش داده و از عوارض بیماری بکاهد. پس، اطلاع از علائمی که می‌توانند به علت دیابت بروز دهند مهم است، علائم به شرح زیر هستند:

عوارض و خطرات دیابت پنهان

ابتلا به دیابت پنهان به این معنی است که بدن قند را به‌درستی متابولیسم نمی‌کند و منجر به افزایش قند در خون می‌شود.

افزایش قند خون همچنین می‌تواند منجر به بیماری‌های مزمن مانند کتواسیدوز دیابتی (بیشتر در افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ رایج است) یا سندرم هیپراسمولار هیپرگلایسمی غیر‌کتونی (hyperglycemic hyperosmolar nonketotic syndrome) شود که بیشتر در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ رایج است.

زمانی که قند خون به مدت طولانی بدون درمان افزایش یابد، عوارض طولانی مدت ایجاد می‌شود. قند خون اضافی می‌تواند رگ‌های خونی کوچک و بزرگ را در بدن تحت‌تأثیر قرار بدهد که باعث مشکلاتی در اندام‌های بدن می‌‌شود.

برخی از این عوارض شامل موارد زیر هستند:

  • double-check-1

    رتینوپاتی

  • double-check-1

    نفروپاتی (بیماری کلیوی دیابت)

  • double-check-1

    هیپرلیپودمی ( سطح بالای ذرات چربی در خون)

  • double-check-1

    فشار خون بالا

  • double-check-1

    سندرم متابولیک

  • double-check-1

    بیماری‌های قلبی

  • double-check-1

    بیماری پریودنتال

  • double-check-1

    بیماری عروق خونی

این علائم می‌توانند کیفیت زندگی شخص را کاهش دهند.

انجام

انواع تست‌های تخصصی دیابت در ارومیه

مرکز آزمایشگاهی نانو، یک مرکز مجهز تشخیصی در ارومیه است که آمادگی پذیرش و انجام کلیه‌ی آزمایش‌های مربوط به دیابت را داراست.

  • glucosemeter

    غربالگری دیابت

    یک‌سوم از افراد دیابتی، اطلاعی از بیماری ندارند. برای تشخیص زودهنگام دیابت چه باید کرد؟

  • test-tube-1

    آزمایش HbA1c (A1c)

    تعیین میانگین سطح قند خون در ۲ تا ۳ ماه گذشته برای تشخیص ابتلا به پیش‌دیابت و دیابت

  • data

    تست‌های روتین دیابت

    معاینات و آزمایش‌های منظم ضروری برای افراد مبتلا به دیابت و پیش‌دیابت برای کنترل بیماری

تشخیص دیابت پنهان

دانشمندان غربالگری منظم را برای افراد بزرگ‌تر از ۳۵ سال مبتلا به دیابت نوع ۲، هر سه سال یک‌بار توصیه می‌کنند. البته اگر علائمی (مانند افزایش وزن) را دارید یا در خطر ابتلا هستید، بهتر است به‌طور مکرر این آزمایش‌ها را انجام دهید. در صورتی که کمتر از ۳۵ سال سن دارید ولی در معرض عوامل خطر خاصی مانند اضافه وزن یا چاقی، سابقه‌ی خانوادگی ابتلا به دیابت، بیماری قلبی، فشار خون بالا، سابقه‌ی ابتلا به دیابت بارداری و زندگی بی‌تحرکی دارید، غربالگری منظم ممکن است توسط پزشک تجویز شود.

هنگامی که فردی در معرض ابتلا به هیپرگلیسمی قرار دارد یا علائم کلاسیک هیپرگلیسمی را تجربه می‌کند، تشخیص دیابت را می‌توان با استفاده از آزمایش گلوکز تصادفی بیشتر یا مساوی ۲۰۰ میلی گرم در دسی لیتر (۱/۱ میلی‌مول بر لیتر) انجام داد.

در غیر این‌صورت، تشخیص نیاز به دو نتایج غیر‌طبیعی از دو یا چند آزمایش جداگانه دارد. آزمایش‌های تشخیص شامل  هموگلوبین A1C، گلوکز پلاسما ناشتا و تست تحمل گلوکز هستند.

آزمایش هموگلوبین A1C

در بدن هر کسی مقداری قند به هموگلوبین متصل شده است، اما افرادی که قند خون‌شان بالاست، قند بیشتری دارند. آزمایش هموگلوبین A1C درصد سلول‌های خونی را که قند به آنها چسبیده است، اندازه‌گیری می‌کند. این آزمایش سطح قند خون را در دو تا سه ماه گذشته با استفاده از خون‌گیری از انگشت یا رگ اندازه‌گیری می‌کند. پزشک می‌تواند در صورت داشتن دستگاه هموگلوبین A1C این کار را انجام دهد.

A1C باید با استفاده از استانداردهای تأیید‌شده توسط برنامه‌ی ملی استانداردسازی گلیکوهموگلوبین (NGSP) اندازه‌گیری شود.

موارد خاصی وجود دارند که به دلیل آن‌ها ممکن است نتایج آزمایش A1C معتبر نباشد. این موارد شامل افراد مبتلا به کم‌خونی داسی‌شکل (که در آن آزمایش فروکتوزآمین ضروری است)، افراد باردار (سه ماهه‌ی دوم و سوم و دوره‌ی پس از زایمان)، کمبود گلوکز-۶-فسفات دهیدروژناز، ابتلا به ایدز و افرادی که همودیالیز انجام می‌دهند، می‌شود.

کمتر از ۷/۵٪ طبیعی
۷/۵ تا ۴/۶٪ پیش‌دیابت
۵/۶ درصد یا بیشتر

دیابت

آزمایش گلوکز پلاسمای ناشتا

آزمایش گلوکز پلاسمای ناشتا یا آزمایش قند خون ناشتا زمانی انجام می‌گیرد که به‌مدت حداقل ۸ ساعت چیزی نخورده باشید. این آزمایشی راحت و ارزان برای اندازه‌گیری قند خون است. خون از رگ گرفته می‌شود تا سطح قند خون بررسی شود. اندازه‌گیری‌ها بر حسب میلی‌گرم در دسی‌لیتر است.

کمتر از ۱۰۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر طبیعی
۱۰۰ تا ۱۲۵ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر پیش‌دیابت
۱۲۶ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر و بیشتر دیابت

آزمایش چالش گلوکز (GCT)

آزمایش چالش گلوکز یکی از آزمایش‌های دو مرحله‌ای تشخیص دیابت بارداری است. برای انجام این آزمایش نیازی به ناشتایی نیست. در طول این آزمایش یک مایع ۵۰ گرمی شیرین را می‌نوشید و پس از یک ساعت خون‌گیری انجام می‌گیرد.

اگر سطح قند خون‌تان بالا باشد (بیشتر از ۱۴۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر) ممکن است نیاز باشد تا آزمایش تحمل گلوکز خوراکی را انجام دهید. آزمایش تحمل گلوکز با خوردن مایع ۱۰۰ گرمی شیرین در هر یک، دو و سه ساعت انجام می‌گیرد. برای آزمایش دوم باید ناشتا باشید. معنی نتایج این آزمایش به شرح زیر است:

محدوده مرجع برای آزمایش تحمل گلوکز خوراکی سه ساعته برای دیابت بارداری
غیرطبیعی طبیعی
۹۵ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر یا بیشتر کمتر از ۹۵ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر ناشتا
۱۸۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر یا بیشتر کمتر از ۱۸۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر ۱ ساعت
۱۵۵ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر یا بیشتر کمتر از ۱۵۵ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر ۲ ساعت
۱۴۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر یا بیشتر کمتر از ۱۴۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر ۳ ساعت

آزمایش تحمل گلوکز خوراکی

آزمایش تحمل گلوکز خوراکی با ۷۵ گرم گلوکز می تواند توانایی شما در تحمل گلوکز را در سطح استاندارد گلوکز اندازه‌گیری کند. این یک آزمایش دو ساعته است که  یک نوشیدنی شیرین را نوشیده و قند خون‌تان در دو ساعت اندازه‌گیری می‌شود. برای انجام این آزمایش باید ناشتا باشید.

همچنین این آزمایش مشخص می‌کند که بدن‌تان قند را چگونه تولید می‌کند.

 اغلب در مورد اختلال تحمل گلوکز (IGT) به‌خصوص در افراد مبتلا به پیش‌دیابت شنیده‌اید که قند خون‌شان بالا است اما به اندازه‌ای نیست که بتوان آن را دیابت نامید. این اختلال در افرادی که مقاومت به انسولین دارند نیز رایج است.

تست تحمل گلوکز خوراکی نیز یک رویکرد یک مرحله‌ای برای تشخیص دیابت بارداری است. در طی این آزمایش، قند خون فرد باردار بررسی می‌شود. و سپس، پس از یک ساعت و دو ساعت دوباره ارزیابی می‌شود.

کمتر از ۱۴۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر طبیعی
۱۴۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر تا ۱۹۹ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر پیش‌دیابت
۲۰۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر یا بیشتر دیابت

گلوتامیک‌اسید دکربوکسیلاز (GAD)

گلوتامیک اسید دکربوکسیلاز آنزیم مهمی است که به پانکراس در عملکرد صحیح کمک می‌کند. زمانی که بدن اتوآنتی‌بادی‌های گلوتامیک‌اسید دکربوکسیلاز را تولید می‌کند، می‌تواند توانایی پانکراس برای انجام کار خود را مختل کند. این آزمایش ممکن است برای تشخیص نوع دیابت تجویز شود. حضور آنزیم‌های اتوآنتی‌بادی‌های گلوتامیک‌اسید دکربوکسیلاز به این معنی است که سیستم ایمنی به خود حمله می‌کند و می‌تواند منجر به دیابت نوع ۱ شود.

سنجش انسولین

برخی از محققان بر این باورند که با استفاده از سنجش انسولین می‌توان دیابت و پیش‌دیابت را تشخیص داد که ممکن است به تشخیص بیماری و در نتیجه امکان درمان زودتر کمک کند. با این حال، این یک آزمایش رایج برای تشخیص دیابت نیست و اغلب برای تعیین قند خون پایین، مقاومت به انسولین و تشخیص انسولینوما استفاده می‌شود.

اتوآنتی‌بادی‌ها

برای افرادی که از نظر ژنتیکی مستعد ابتلا به دیابت نوع ۱هستند، غربالگری اتوآنتی‌بادی‌ها در چارچوب یک کارآزمایی تحقیقاتی توصیه می‌شود.

برخی از این اتوآنتی‌بادی‌ها شامل اتوآنتی‌بادی‌های سلول جزایر و اتوآنتی‌بادی‌های ضد‌انسولین (IAA)، گلوتامیک‌اسید دکربوکسیلاز (GAD, GAD65)، پروتئین تیروزین فسفاتاز (IA2 و IA2β) و پروتئین ناقل روی (ZnT8A) هستند.

آزمایش C-پپتید

این آزمایش برای اندازه‌گیری عملکرد انسولین پانکراس انجام می‌گیرد. این آزمایش مشخص می‌کند که آیا پانکراس فرد انسولین کافی ترشح می کند یا نه و به‌عنوان ابزاری برای تشخیص دیابت نوع ۱ است.

تست گلوکز تصادفی (آزمایش قند خون تصادفی)

این آزمایش می‌تواند در صورت داشتن علائم زیاد برای تشخیص دیابت انجام بگیرد. اگر سطح قند خون‌تان بالاتر از ۲۰۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر باشد و علائم را داشته باشید به دیابت مبتلا هستید.

دیابت پایان راه نیست!

دیابت، بیماری خطرناک و شایعی است که در کشورهای خاورمیانه از هر ۶ نفر، یک نفر به آن مبتلاست و یک‌سوم از این افراد، اطلاعی از بیماری خود ندارند.

اما این بیماری خطرناک و مادام‌العمر، در صورت تشخیص به‌موقع و رعایت دستورالعمل‌های پزشک، کاملا قابل‌کنترل است. به‌عنوان یک فرد دیابتی می‌توانید مانند افراد عادی از یک زندگی سالم و بدون محدودیت لذت ببرید، به‌شرطی که توصیه‌های پزشک را در مورد نظارت و درمان به‌درستی انجام دهید و تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید که نه تنها برای دیابت، بلکه برای سلامت عمومی شما نیز مفید هستند و محدودیتی برای شما ایجاد نمی‌کنند.

مجله سلامت دیابت که در حال مطالعه بخشی از آن هستید، اختصاص به معرفی جنبه‌های مختلف این بیماری دارد. توصیه می‌کنیم این مجله را از ابتدا مرور کنید تا در مسیر مبارزه با دیابت موفق‌ باشید.

← مجله سلامت دیابت

مجله تخصصی سلامت دیابت | تهیه و انتشار توسط تیم تولید محتوای تدبیرنگر | با تأییدیه علمی آزمایشگاه نانوی ارومیه