آشنایی با

دیابت و سندروم تخمدان پلی‌کیستیک

مدت‌های طولانی است که به وجود ارتباط بین سندروم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) و دیابت شیرین نوع دو گمان می‌رود. محققان معتقد هستند که بین این دو بیماری رابطه‌ای وجود دارد.

سندروم تخمدان پلی‌کیستیک، سیستم اندوکرینی خانم‌ها را مختل می‌کند و سبب افزایش سطح هورمون آندروژن می‌شود که نوعی هورمون جنسی مردانه است.

انجام

انواع تست‌های تخصصی دیابت در ارومیه

مرکز آزمایشگاهی نانو، یک مرکز مجهز تشخیصی در ارومیه است که آمادگی پذیرش و انجام کلیه‌ی آزمایش‌های مربوط به دیابت را داراست.

  • glucosemeter

    غربالگری دیابت

    یک‌سوم از افراد دیابتی، اطلاعی از بیماری ندارند. برای تشخیص زودهنگام دیابت چه باید کرد؟

  • test-tube-1

    آزمایش HbA1c (A1c)

    تعیین میانگین سطح قند خون در ۲ تا ۳ ماه گذشته برای تشخیص ابتلا به پیش‌دیابت و دیابت

  • data

    تست‌های روتین دیابت

    معاینات و آزمایش‌های منظم ضروری برای افراد مبتلا به دیابت و پیش‌دیابت برای کنترل بیماری

سندروم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) چیست؟

محققان معتقد هستند که مقاومت به انسولین به‌طور ویژه‌ای می‌تواند در ابتلا به PCOS نقش داشته باشد. زمانی که بدن نسبت به انسولین مقاومت نشان می‌دهد، گیرنده‌های ویژه‌ای، موجب افزایش تولید آن از پانکراس می‌شوند.

طبق گفته‌ی Mayo Clinic عوامل دیگری که ممکن است فرد را در معرض ابتلا به سندروم تخمدان پلی‌کیستیک قرار دهند شامل التهاب خفیف در بدن و فاکتور‌های ژنتیکی هستند.

بر اساس مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۸ بر روی موش‌ها انجام گرفت، مشخص شد سندروم تخمدان پلی‌کیستیک در اثر قرارگیری بیش‌از‌حد در معرض هورمون آنتی‌مولرین در رحم بروز می‌یابد.

برآورد‌های شیوع سندروم تخمدان پلی‌کیستیک متفاوت است. گفته می‌شود این بیماری نزدیک به ۲/۲ تا ۲۶ درصد از خانم‌ها در سراسر جهان را درگیر می‌کند. تخمین زده می‌شود که تقریباً ۶ الی ۱۲ درصد از خانم‌ها در ایالات متحده که در سن باروری هستند با تخمدان پلی‌کیستیک مواجه می‌شوند. 

علائم سندروم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) چیست؟

سندروم تخمدان پلی‌کیستیک می‌تواند منجر به بروز علائم زیر بشود:

  • double-check-1
    قاعدگی‌های نامنظم
  • double-check-1

    رشد بیش‌ازحد مو با الگوی رشد موی ویژه‌ی آقایان

  • double-check-1

    آکنه

  • double-check-1
    افزایش ناخواسته وزن یا چاقی

این بیماری ممکن است قدرت باروری خانم‌ها را نیز تحت‌تأثیر قرار بدهد. سندروم تخمدان پلی‌کیستیک اغلب با مشاهده‌ی فولیکول‌های متعدد در تخمدان‌ها به وسیله‌ی سونوگرافی تشخیص داده می‌شود.

چه ارتباطی بین سندروم تخمدان پلی‌کیستیک و دیابت وجود دارد؟

طبق برخی تئوری‌ها، مقاومت به انسولین می‌تواند با ایجاد واکنش‌های نامطلوب در سیستم اندوکرینی بدن منجر به دیابت نوع دو شود.

زمانی که سلول‌های بدن نسبت به انسولین مقاومت نشان دهند، انسولین به حدی غیرطبیعی در بدن ترشح شود و یا هر دو مورد ذکر‌شده اتفاق بیفتد، دیابت نوع دو رخ می‌دهد.

طبقه گفته‌ی CDC بیش از ۳۰ میلیون نفر آمریکایی، به‌نحوی با انواع دیابت درگیر هستند.

با این که با ورزش منظم و تغذیه‌ی سالم می‌توان از ابتلا به دیابت نوع دو جلوگیری و یا آن را مدیریت کرد؛ ولی تحقیقات نشان می‌دهد که سندروم تخمدان پلی‌کیستیک به‌تنهایی عامل خطری برای ابتلا به دیابت نوع دو است.

در حقیقت، خانم‌هایی که در سنین پایین با سندروم تخمدان پلی‌کیستیک مواجه می‌شوند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به دیابت و بیماری‌های قلبی در آینده هستند.

تحقیقات چه اطلاعاتی در مورد سندروم تخمدان پلی‌کیستیک و دیابت در اختیار ما می‌گذارند؟

مطالعاتی که در استرالیا بر روی ۸ هزار خانم انجام گرفته، نشان می‌دهد که خانم‌های مبتلا به تخمدان پلی‌کیستیک ۴ تا ۸/۸ برابر بیشتر از بقیه‌ی خانم‌ها در خطر ابتلا به دیابت هستند. چاقی، فاکتور خطرساز مهمی است.

طبق یکی از تحقیقات قدیمی‌تر، نزدیک به ۲۷ درصد از خانم‌هایی که قبل از دوره‌ی یائسگی با دیابت درگیر بودند، به تخمدان پلی‌کیستیک نیز مبتلا بودند.

مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۷ بر روی خانم‌های اهل دانمارک صورت گرفت، نشان‌دهنده‌ی این بود که خانم‌های مبتلا به تخمدان پلی‌کیستیک تقریباً ۴ برابر بیشتر از بقیه در خطر دیابت بودند. همچنین، دیابت این خانم‌ها احتمالاً ۴ سال زودتر از خانم‌های بدون بیماری PCOS، تشخیص داده می‌شود.

با وجود این ارتباط شناخته‌شده، برای خانم‌های مبتلا به تخمدان پلی‌کیستیک توصیه می‌شود که به‌طور منظم غربالگری‌های لازم برای دیابت نوع دو را انجام بدهند.

بر اساس مطالعه‌ای که در استرالیا انجام گرفت، خانم‌های باردار مبتلا به تخمدان پلی‌کیستیک نزدیک به ۳ برابر بیشتر از سایر خانم‌های باردار با دیابت بارداری مواجه می‌شوند.

مطالعات متعدد نشان می‌دهند که تخمدان پلی‌کیستیک و علائم آن در افراد مبتلا به دیابت نوع یک نیز مشاهده می‌شوند.

آیا درمان یکی از این بیماری‌ها موجب بهبودی بیماری دیگر نیز می‌شود؟

ورزش منظم برای حفظ سلامت بدن ضروری است به‌خصوص زمانی که بحث از چاقی و دیابت نوع دو می‌شود این موضوع را باید جدی‌تر گرفت. همچنین، ورزش کردن در بهبود علائم ناشی از تخمدان پلی‌کیستیک نیز تأثیر مثبتی دارد.

ورزش به رهایی بدن از قند اضافی و همین‌طور کاهش وزن اضافی بدن کمک می‌کند؛ بنابراین، سلول‌ها نسبت به انسولین حساس‌تر می‌شوند. در این حالت، بدن به‌طور مؤثر می‌تواند از انسولین استفاده کند. این حالت هم برای دیابتی‌ها و هم برای خانم‌های مبتلا به تخمدان پلی‌کیستیک، سود خواهد داشت.

پیروری از برنامه‌ی غذایی متعادل، کلید اصلی کاهش خطر ابتلا به دیابت و مدیریت وزن است. از جای دادن این مواد مغذی در برنامه‌ی غذایی خود اطمینان حاصل کنید:

  • double-check-1
    غلات کامل
  • double-check-1
    پروتئین‌های کم‌چرب
  • double-check-1
    چربی‌های سالم
  • double-check-1
    میوه‌ها و سبزیجات فراوان

با این حال، درمان‌های خاص ممکن است مکملی برای دیگری باشد و به بهبودی کمک کند.

به‌عنوان مثال، خانم‌های مبتلا به PCOS را می‌توان با دارو‌های ضد‌بارداری درمان کرد. دارو‌های ضد‌بارداری در برخی موارد به تنظیم قاعدگی‌ و رفع آکنه نیز کمک می‌کند.

برخی از قرص‌های ضد‌بارداری ممکن است با افزایش سطح قند خون، خطر ابتلا به دیابت را افزایش دهند. با این که، متفورمین (گلوکوفاژ و گلومتزا) دارو‌ی خط اول برای درمان دیابت نوع دو است ولی برای درمان مقاومت به انسولین در افراد مبتلا به تخمدان پلی‌کیستیک نیز تجویز می‌شود.

عواقب دیابولیمیا

اگر انسولین کافی یا کلاً انسولین دریافت نکنید، سطح قند خون‌تان پایین نمی‌آید که بسیار خطرناک است و می‌تواند منجر به کتواسیدوز دیابتی (DKA) (که کشنده هست) شود.

اگر مصرف منظم انسولین را به مدت طولانی قطع کنید، به بدن خود آسیب خواهید رساند. ممکن است بینایی خود را از دست بدهید، به کلیه‌ها و به اعصاب پاهای خود آسیب برسانید. به این موارد عوارض دیابت می‌گویند و به دلیل آسیب سطح بالای قند خون به رگ‌های خونی ممکن است اتفاق بیفتند.

دیابت نوع دو دیابولیمیا

اگر به دیابت نوع ۲ مبتلا هستید و برای درمان آن انسولین مصرف می‌کنید، عواقب عدم‌مصرف انسولین اغلب با دیابت نوع ۱ یکسان نیست. به همین دلیل است که ما در مورد دیابولیمیایی صحبت می‌کنیم که فقط افراد مبتلا به نوع ۱ را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. اما افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ و سایر انواع دیابت نیز می‌توانند با سایر اختلالات تغذیه دست‌و‌پنجه نرم کنند. می‌دانیم که درخواست کمک می‌تواند دشوار باشد. اما صحبت کردن با کسی که به او اعتماد دارید به این معنی است که تنها نیستید و این می‌تواند اولین قدم برای دریافت کمک باشد.

درمان دیابولیمیا

بیرون آمدن از چرخه‌ی مضر عدم‌مصرف انسولین ممکن است دشوار باشد. اما با کمک و حمایت مناسب، می‌توانید از دیابولیمیا بهبود پیدا کنید.

تیم‌های دیابت، پزشکان عمومی و متخصصان اختلالات تغذیه در حال افزایش آگاهی از دیابولیمیا هستند. دیابولیمیا نیازمند درمان دقیقِ تیمی از متخصصان است.

برای دریافت سایر خدمات و پشتیبانی که ممکن است برای شما مفید باشد، با ما همراه باشید.

برای افرادی که به تخمدان پلی‌کیستیک یا دیابت مبتلا هستند، چه توصیه‌ای می‌شود؟

در صورتی که به تخمدان پلی‌کیستیک یا دیابت مبتلا هستید، در مورد بهترین گزینه‌ی درمانی متناسب با شرایط فعلی خود با پزشک صحبت کنید.

برخی تغییرات در سبک زندگی و مصرف بعضی دارو‌ها می‌تواند به مدیریت این بیماری‌ها و سلامت کلی بدن کمک کند.

دیابت پایان راه نیست!

دیابت، بیماری خطرناک و شایعی است که در کشورهای خاورمیانه از هر ۶ نفر، یک نفر به آن مبتلاست و یک‌سوم از این افراد، اطلاعی از بیماری خود ندارند.

اما این بیماری خطرناک و مادام‌العمر، در صورت تشخیص به‌موقع و رعایت دستورالعمل‌های پزشک، کاملا قابل‌کنترل است. به‌عنوان یک فرد دیابتی می‌توانید مانند افراد عادی از یک زندگی سالم و بدون محدودیت لذت ببرید، به‌شرطی که توصیه‌های پزشک را در مورد نظارت و درمان به‌درستی انجام دهید و تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید که نه تنها برای دیابت، بلکه برای سلامت عمومی شما نیز مفید هستند و محدودیتی برای شما ایجاد نمی‌کنند.

مجله سلامت دیابت که در حال مطالعه بخشی از آن هستید، اختصاص به معرفی جنبه‌های مختلف این بیماری دارد. توصیه می‌کنیم این مجله را از ابتدا مرور کنید تا در مسیر مبارزه با دیابت موفق‌ باشید.

← مجله سلامت دیابت

مجله تخصصی سلامت دیابت | تهیه و انتشار توسط تیم تولید محتوای تدبیرنگر | با تأییدیه علمی آزمایشگاه نانوی ارومیه