سندروم متابولیک، مقاومت به انسولین، پیش‌دیابت و دیابت نوع دو همگی با گلوکز (قند) بالای خون شناخته می‌شوند. همه‌ی آنها اغلب در بزرگسالی بروز می‌دهند.

این بیماری‌ها برای سلامت کلی بدن مضر هستند و آثار مخرب آنها به‌مرور زمان افزایش می‌یابد. هر یک از این بیماری‌ها بر اساس تست‌های غربالگری تشخیصی مثل سطح گلوکز خون شناسایی می‌شوند.

در اینجا تعریف‌های پایه‌ای از این بیماری‌ها وجود دارد:

سندروم متابولیک مجموعه‌ای از بیماری‌ها با آثار مخربی است که می‌تواند منجر به دیابت نوع ۲ شود.

مقاومت به انسولین، نوعی بیماری است که در آن بدن به‌طور مؤثر به انسولین پاسخ نمی‌دهد. باور بر این است که مقاومت به انسولین در ابتلا به سندروم متابولیک، پیش‌دیابت و همین‌طور دیابت نقش دارد.

پیش‌دیابت معمولاً قبل از تشخیص دیابت نوع دو، به وجود می‌آید. هر دوی این بیماری‌ها با افزایش سطح گلوکز خون و سطح غیرطبیعی از هموگلوبین گلیکولیزه‌شده (HbA1C) همراه است که سطح قند خون را در ۳ ماه گذشته نشان می‌دهد.

ممکن است هر فردی با یک یا موارد بیشتری از معیار‌های این بیماری‌ها مطابقت داشته باشد.

در حالت کلی سندروم متابولیک و مقاومت به انسولین موجب بروز علائم قابل مشاهده‌ای نمی‌شوند ولی گاهی اوقات ممکن است منجر به خستگی شوند. دیابت و پیش‌دیابت ممکن است موجب تکرر ادرار، خشکی دهان، تشنگی زیاد و همین‌طور خستگی شوند.

با این که نشانه‌های همه‌ی این بیماری‌ها نامحسوس هستند ولی قند خون بالای مزمن می‌تواند به‌آرامی به بدن آسیب زده و موجب بروز عوارض سلامتی جدی شود.

نتایج حاصل از قند خون بالا شامل موارد زیر است:

احتمال مواجهه با هر یک از این بیماری‌ها به دلیل تأثیر فاکتور‌های ژنتیکی وجود دارد. همه‌ی این بیماری‌ها با افزایش سن و داشتن سابقه‌ی خانوادگی بیماری نیز مرتبط هستند.

عوامل مختلف دخیل در سبک زندگی نیز نقش ویژه‌ای در ابتلا به این بیماری‌ها دارند. نداشتن تحرک کافی، چاقی و مصرف زیاد غذا‌های شیرین و چرب می‌توانند خطر ابتلا به این بیماری‌ها را افزایش بدهند به‌خصوص اگر به دلیل سابقه‌ی خانوداگی خود بیشتر در معرض این بیماری‌ها باشید.

لازم به ذکر است که دیابت نوع یک نیز با افزایش سطح قند خون شناخته می‌شود ولی ارتباطی با دیابت نوع دو ندارد. فاکتور ژنتیک در ابتلا به دیابت نوع یک بسیار مؤثر است.

برخلاف دیابت نوع دو، دیابت نوع یک با کاهش سطح انسولین شناخته می‌شود نه مقاومت به انسولین! قبل از ابتلا به دیابت نوع یک، فرد با پیش‌دیابت یا سندروم متابولیک مواجه نمی‌شود.

در صورتی که با هر یک از این بیماری‌ها مواجه هستید، برای کاهش خطرات سلامتی باید بیماری خود را مدیریت کنید. درمان شامل ایجاد اصلاحات در سبک زندگی و مصرف دارو‌های تجویزی است.

گاهی اوقات، قند خون بالا را می‌توان با پیروی از رژیم غذایی با شاخص گلیسمی پایین مثل مصرف زیاد سبزیجات، میوه‌ها و غلاتی که سطح قند خون را افزایش نمی‌دهند، می‌تواند مؤثر باشد.

دارو‌های خوراکی که برای کاهش سطح قند خون تجویز می‌شوند شامل گلوکوفاژ (متفورمین) و گلوکترول (گلیپیزید) هستند.

در صورتی که با فشار خون بالا مواجه هستید، بهتر است به‌صورت منظم ورزش کنید از رژیم غذایی با نمک کم پیروی کنید.

دارو‌هایی که برای درمان فشار خون بالا در افراد دیابتی تجویز می‌شوند شامل داروی مهارکننده‌ی آنزیم مبدل آنژیوتانسین (مهارکننده‌های ACE) مثل کاپتوپریل و دارو‌های مسدود‌کننده‌ی گیرنده آنژیوتانسین مثل لوزارتان هستند.

سطح تری‌گلیسیرید بالا و HDL پایین را اغلب می‌توان با ورزش و اصلاح تغذیه‌ی خود مثل کاهش مصرف غذا‌های پرچرب و ناسالم و افزایش مصرف غذا‌های سالم مثل آجیل و آووکادو است.

دارو‌های استاتین برای کنترل چربی خون تجویز می‌شوند که پراواستاتین نمونه‌ای از آن است.

حتی می‌تواند با تغذیه‌ی سالم و ورزش منظم، وزن و اندازه‌ی دور کمر خود را کاهش بدهید. گاهی اوقات، جراحی لاغری برای کاهش وزن ضروری است.

همه‌ی این تغییرات مربوط به تغذیه و سبک زندگی ممکن است سخت به نظر بیایند به‌خصوص اگر این تغییرات از سبک زندگی فعلی شما خیلی فاصله داشته باشند. بهتر است برای این کار با متخصص تغذیه مشورت نمائید.

در صورتی که سندروم متابولیک، مقاومت به انسولین، پیش‌دیابت یا دیابت در شما تشخیص داده شده است، می‌توانید با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی از خطرات طولانی‌مدت بیماری‌ها در امان باشید. کاهش قند خون تنها بخشی از درمان‌های هدف است. مدیریت وزن، فشار خون و سطح چربی‌های خون بخش جامعی از این برنامه را تشکیل می‌دهند.