آزمایش هپاتیت B (HBV)

هپاتیت B نوعی عفونت ویروسی است که منجر به التهاب کبد می‌شود. نتایج این تست می‌تواند عفونت هپاتیت B فعلی، قرار گرفتن در معرض HBV، و یا ایمنی در برابر ویروس را شناسایی کند.

HBV از طریق تماس با مایعات بدن منتقل می‌شود و اغلب، از تماس خون به خون منتقل می‌شود، اما ممکن است از طریق سایر مایعات بدن نیز منتقل گردد. اَشکال رایج قرار گرفتن در معرض HBV بر اساس منطقه جغرافیایی متفاوت است، اما اکثراً در هنگام زایمان به نوزادان، هنگام به اشتراک گذاشتن سوزن برای مصرف مواد مخدر وریدی، و یا در طول رابطه جنسی محافظت‌نشده رخ می‌دهد.

عفونت هپاتیت B می‌تواند حاد یا مزمن باشد. هپاتیت B حاد یک عفونت کوتاه‌مدت است و معمولا می‌توانید بدون درمان در عرض چند هفته تا ۶ ماه به‌طور کامل از هپاتیت B حاد بهبود یابید.

در حدود ۵ تا ۱۰ درصد از بیماران مبتلا به هپاتیت B حاد، این بیماری به هپاتیت B مزمن تبدیل می‌شود که یک عفونت طولانی‌مدت است و ۶ ماه یا بیشتر طول می‌کشد. اگر هپاتیت B مزمن دارید، بیشتر در معرض خطر برای ایجاد عوارضی از قبیل آسیب شدید به کبد، نارسایی کبد و سرطان کبد هستید.

پزشکان آزمایش هپاتیت B را برای چند هدف مختلف تجویز می‌کنند:

• غربالگری برای HBV: آزمایش‌های غربالگری تلاش برای پیدا کردن یک بیماری است، قبل از این‌که یک فرد دارای علائم شود. بسیاری از افراد مبتلا به هپاتیت B هیچ علائمی ندارند، بنابراین غربالگری برای این بیماری، تشخیص زودهنگام آن را امکان‌پذیر می‌کند تا بتوانید درمان به‌موقع دریافت کنید و از گسترش ناخودآگاه ویروس به دیگران جلوگیری کنید. اگر در معرض خطر ابتلا به این عفونت هستید، ممکن است غربالگری هپاتیت B توصیه شود.
• تشخیص و ارزیابی عفونت HBV: تست هپاتیت B می‌تواند تشخیص دهد که آیا شما عفونت فعلی هپاتیت B دارید، آیا حاد یا مزمن است، و آیا می‌توانید ویروس را به دیگران منتقل کنید یا نه.
• ارزیابی عفونت HBV گذشته و ایمنی آینده: آزمایش‌های هپاتیت B می‌تواند مشخص نماید که آیا شما به دلیل واکسیناسیون HBV یا پس از بهبود از عفونت گذشته، ایمنی دارید. همچنین می‌توان از آزمایش هپاتیت B برای ارزیابی این‌که آیا واکسیناسیون با موفقیت ایمنی ایجاد کرده است، و شناسایی این‌که چه کسانی در معرض خطر افزایش فعال‌سازی مجدد HBV هستند، استفاده کرد.
• نظارت بر عفونت‌های HBV: پس از تشخیص هپاتیت B ممکن است از این تست برای نظارت بر بیماری، تشخیص عوارض و ارزیابی پاسخ به درمان استفاده شود.

آزمایش هپاتیت B به دنبال آنتی‌ژن‌ها، آنتی‌بادی‌ها یا مواد ژنتیکی HBV است. آنتی‌ژن‌های HBV موادی از ویروس هستند که باعث می‌شوند بدن شما پاسخ ایمنی ایجاد کند. آنتی‌بادی‌ها موادی هستند که توسط سیستم ایمنی بدن در پاسخ به HBV ساخته می‌شوند.

آزمایش‌های اولیه هپاتیت B، آنتی‌بادی‌ها و آنتی‌ژن‌های مرتبط با HBV را می‌سنجند:

• آنتی‌ژن سطحی هپاتیت B (HBsAg): این پروتئین‌ها در سطح HBV وجود دارند. پروتئین‌ها را می‌توان در مقادیر بالا در طول عفونت حاد یا مزمن هپاتیت B تشخیص داد. این تست برای غربالگری، کمک به تشخیص عفونت‌های حاد و مزمن HBV کاربرد دارد.
• آنتی‌بادی سطحی هپاتیت B (anti-HBs): در پاسخ به HBsAg، بدن به‌طور طبیعی آنتی‌بادی‌های سطحی را در عرض چند هفته یا چند ماه تولید می‌کند. وجود Anti-HBs نشان می‌دهد که شما از هپاتیت B بهبود یافته‌اید و اکنون در برابر این بیماری مصون هستید. این آنتی‌بادی‌ها همچنین در کسانی که قبلا در معرض HBV قرار گرفته‌اند (از جمله از طریق واکسیناسیون) شناسایی می‌شوند.
• آنتی‌بادی هسته‌ای کل هپاتیت B (anti-HBc): آنتی‌بادی‌های هسته‌ای هپاتیت B با بروز علائم هپاتیت ظاهر می‌شوند و تا ابد قابل‌تشخیص هستند. نتایج این تست در کنار سایر آزمایش‌ها برای ارزیابی بهبود از عفونت قبلی HBV و تمایز بین عفونت‌های حاد و مزمن به کار می‌رود. این آزمایش دو نوع آنتی‌بادی Anti-HBc را شناسایی می‌کند که IgM و IgG آنتی‌بادی‌های ضد HBc نامیده می‌شوند.
• آنتی‌بادی هسته‌ای IgM هپاتیت B (IgM anti-HBc): این تست فقط آنتی‌بادی‌های IgM anti-HBc را تشخیص می‌دهد. آنتی‌بادی هسته‌ای IgM هپاتیت B، تنها در عفونت‌های حاد هپاتیت B، ۶ ماه پس از عفونت تشخیص داده می‌شود.

اگر بر اساس این آزمایش‌های اولیه، هپاتیت B تشخیص داده شود، احتمالا از آزمایش‌های تکمیلی برای نظارت بر بیماری، هدایت درمان و تعیین این‌که آیا می‌توانید هپاتیت B را به دیگران منتقل کنید یا خیر، استفاده خواهد شد. آزمایش‌های تکمیلی شامل:

• آنتی‌ژن هپاتیت B (HBeAg): این پروتئین HBV در برخی از بیماران مثبت برای HBsAg یافت می‌شود. اندازه‌گیری این آنتی‌ژن می‌تواند به پزشکان کمک کند تا توانایی شما برای انتقال HBV به دیگران را بسنجند.
• آنتی‌بادی هپاتیت B (anti-HBe): این ماده در پاسخ به HBeAg تولید می‌شود. ناپدید شدن HBeAg و تشخیص anti-HBe در خون، به نام Seroconversion، بهبود وضعیت را نشان می‌دهد و پاکسازی طولانی‌مدت ویروس را پیش‌بینی می‌کند. بیماری مزمن کبد در افراد مبتلا به HBeAg شایع‌تر است و در anti-HBe کمتر شایع است، بنابراین این تست می‌تواند عفونت‌های حاد HBV را کنترل کند.
• DNA ویروس هپاتیت B: آزمایش DNA ویروس هپاتیت B، مواد ژنتیکی ویروس را تشخیص می‌دهد و بار ویروسی خون را تعیین می‌کند. یک آزمایش مثبت نشان می‌دهد که ویروس در بدن فرد تکثیر می‌شود و آن فرد را مسری می‌کند. این آزمایش اغلب برای نظارت بر اثربخشی درمان ضدویروسی در افراد مبتلا به عفونت‌های مزمن HBV استفاده می‌شود.

انجام آزمایش‌های هپاتیت B برای غربالگری HBV برای گروه‌های خاصی که در معرض خطر ابتلا به عفونت هستند توصیه می‌شود، اگر:

• باردار هستند
• در مناطقی از جهان متولد شده‌اید که این بیماری شایع‌تر است، از جمله آفریقا، آسیا، اروپای شرقی، آمریکای جنوبی و بخش‌هایی از خاورمیانه
• واکسن هپاتیت B دریافت نکرده‌اید
• HIV مثبت هستید
• از داروهای تزریقی استفاده می‌کنید
• در معرض خطر عفونت HBV از طریق روابط جنسی هستید

پزشک ممکن است بر اساس علائم شما، سابقه پزشکی و خانوادگی و معاینه فیزیکی، آزمایش هپاتیت را تجویز کند. اگر بدون قرار گرفتن در معرض HBV علائم بیماری را داشته باشید، پزشکان ممکن است انجام یک پانل حاد هپاتیت ویروسی را توصیه کنند که هپاتیت A، B و C را در نمونه خون بررسی می‌کند.

تست هپاتیت همچنین ممکن است به عنوان آزمایش تکمیلی انجام شود زمانی که سایر آزمایش‌های سلامت کبد، غیرطبیعی است.

تجویز این تست در مواردی رایج است که علائم فرد می‌تواند ناشی از هپاتیت B باشد، شامل:

• ادرار تیره
• خستگی
• تب
• مدفوع خاکستری یا خاک رس
• از دست دادن اشتها، تهوع یا استفراغ
• درد مفاصل یا شکم
• زردی پوست و چشم

استفاده از تست هپاتیت B برای ارزیابی ایمنی در برابر HBV می‌تواند قبل یا بعد از واکسیناسیون انجام شود. آزمایش قبل از واکسیناسیون همیشه لازم نیست، مگر این احتمال وجود داشته باشد که قبلا به HBV آلوده شده‌اید یا قبلا واکسینه شده‌اید. آزمایش پس از واکسیناسیون در گروه‌های خاصی از افراد که در معرض خطر ابتلا به عفونت HBV هستند، از جمله نوزادان متولد شده از مادرانِ مبتلا به عفونت هپاتیت B کاربرد بیشتری دارد.

این تست نیاز به گرفتن نمونه خون دارد که در اغلب موارد از بازوی شما در آزمایشگاه و یا در خانه توسط پرسنل آزمایشگاه نانو گرفته می‌شود.

آمادگی‌های قبل از آزمایش

برای این آزمایش عموماً نیازی به آمادگی خاصی نیست. پزشک معالج‌تان به شما خواهد گفت که آیا لازم است موقتاً مصرف برخی داروها یا مکمل‌ها را قبل از آزمایش متوقف کنید یا خیر.

در حین انجام آزمایش

نمونه‌گیر آزمایشگاه نانو، نمونه خون را از رگ بازوی شما خواهد گرفت. وی احتمالا یک نوار در اطراف بازوی شما خواهد بست و ناحیه‌ای را که سوزن در پوست شما قرار می‌گیرد ضدعفونی خواهد نمود. سپس مقدار کمی خون به یک لوله کشیده می‌شود. وقتی سوزن وارد پوست شما می‌شود ممکن است احساس سوزش خفیف داشته باشید.

پس از انجام تست

پس از برداشتن سوزن، از شما خواسته خواهد شد با بانداژ یا یک قطعه گاز استریل، فشار ملایمی را به محل نمونه‌گیری وارد کنید. این کار به جلوگیری از خون‌ریزی کمک می‌کند و می‌تواند مانع از کبودی شود. سپس محل نمونه‌گیری بانداژ خواهد شد. در اکثر موارد پس از تکمیل آزمایش می‌توانید به فعالیت‌های روزمره خود بازگردید.

گرفتن نمونه خون، یک روش بسیار کم‌خطر است. گاهی ممکن است در محل نمونه‌گیری، کبودی خفیف ملاحظه کنید.

اگر به دلیل شرایط جسمانی، محدودیت حرکت، مشغله کاری و … امکان مراجعه حضوری به آزمایشگاه را ندارید، با سفارش سرویس نمونه‌گیری در منزل آزمایشگاه نانو در ارومیه، به‌راحتی می‌توانید این آزمایش را در خانه یا محل کار خود انجام دهید.

پرسنل مجرب آزمایشگاه نانو، تخصص و تجهیزات لازم برای این کار را در اختیار دارند و با رعایت تمامی استانداردهای ابلاغی وزارت بهداشت، با هماهنگی قبلی در محل سکونت یا کار شما برای انجام نمونه گیری حاضر خواهند شد.

← لطفاً توجه داشته باشید که ارائه نام و نام خانوادگی بیمار، سن، کد ملی، آزمایش مورد درخواست، کد رهگیری که از پزشک دریافت کرده‌اید، و یک شماره تماس برای ثبت درخواست ضروری است.

← برای درخواست نمونه‌گیری در منزل، بهتر است یک روز قبل با آزمایشگاه تماس بگیرید. برای آزمایش‌های اورژانسی، لطفاً حداقل ۲ ساعت قبل تماس بگیرید.

پاسخ سؤال خود را نیافته‌اید؟

اگر درباره جزئیات این آزمایش، نحوه نمونه گیری و انجام آن، و یا شرایط خود سؤالی دارید، می‌توانید آن را در محتوای سایت جستجو کنید:

همکاران ما در بخش پذیرش آزمایشگاه نانو و واحد روابط عمومی این مرکز، با شماره تلفن‌های ۰۴۴۳۳۴۵۷۹۹۳ و ۰۴۴۳۳۴۵۷۹۹۶ در ساعات کاری مجموعه، تا حد امکان پاسخگوی سؤالات شما خواهند بود.