آزمایش هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori)

تست H. pylori برای تشخیص باکتری‌های دستگاه گوارش، تشخیص عفونت، و ارزیابی این‌که آیا درمان بر روی عفونت موفق بوده یا خیر، استفاده می‌شود.

انواع مختلف آزمایش H. pylori وجود دارد:

روش‌های بدون آندوسکوپی

• آزمایش آنتی‌ژن مدفوع: این تست وجود آنتی‌ژن pylori را در نمونه مدفوع تشخیص می‌دهد
• تست تنفس اوره: تکنسین نمونه‌برداری، یک نمونه اولیه از نفس شما را با تنفس در یک کیسه می‌گیرد. از شما خواسته خواهد شد که یک مایع حاوی ماده‌ای به نام اوره را بنوشید که به‌طور خاص برچسب‌گذاری شده است، و سپس حدود ۱۵ دقیقه صبر کنید. در این مدت، اگر هلیکوباکتر پیلوری در دستگاه گوارش شما وجود داشته باشد، این باکتری، اوره را به گاز دی‌اکسید کربن برچسب‌دار تجزیه می‌کند که از طریق نفس شما دفع می‌شود. (دی‌اکسید کربن بخشی طبیعی از نفس است که شما بازدم می‌کنید). سپس نمونه نفس دوم جمع‌آوری می‌شود. هر دو نمونه اولیه و ثانویه برای بررسی به آزمایشگاه ارسال می‌شوند. اگر نمونه نفس دوم شما، میزان بالاتری از دی‌اکسید کربن برچسب‌دار نسبت به حالت عادی داشته باشد، به این معنی است که pylori در دستگاه گوارش شما وجود دارد.

روش‌های همراه با آندوسکوپی: تست بر روی نمونه بیوپسی به‌دست‌آمده از بافت انجام می‌شود. این روش آزمایش مفیدی است اما به دلیل تهاجمی بودن، کمتر تجویز می‌شود:

• هیستولوژی: بافتی که تحت میکروسکوپ توسط یک پاتولوژیست بررسی می‌شود، که به دنبال باکتری‌های هلیکوباکتر پیلوری و هر نشانه دیگری از بیماری است که ممکن است علائم فرد را توضیح دهد.
• تست سریع اوره: باکتری هلیکوباکتر پیلوری آنزیمی به نام Urease تولید می‌کند، آنزیمی که به باکتری اجازه می‌دهد در محیط اسیدی معده زنده بماند. این تست می‌تواند اوره را در نمونه بافت تشخیص دهد.
• کِشت باکتری: باکتری‌ها در یک محیط حاوی مواد مغذی رشد می‌کنند؛ دستیابی به نتایج تست احتمال دارد چند هفته طول بکشد. این آزمایش در صورتی ضروری است که پزشک بخواهد ارزیابی کند که کدام آنتی‌بیوتیک می‌تواند عفونت را درمان کند.
• PCR (واکنش زنجیره‌ای پلیمراز): قطعات DNA هلیکوباکتر پیلوری در این روش تقویت شده و برای تشخیص باکتری‌ها استفاده می‌شود؛ این روش عمدتاً در یک محیط تحقیقاتی به کار می‌رود.

آزمایش آنتی‌ژن مدفوع و آزمایش تنفس اوره، برای تشخیص عفونت H. pylori و ارزیابی اثربخشی درمان توصیه می‌شود. این آزمایش‌ها رایج‌تر از سایر روش‌ها هستند زیرا سریع و غیرتهاجمی هستند. (آزمایش تنفس اوره معمولا برای کودکان توصیه نمی‌شود. در کودکان، روش تست پیشنهادی، آزمایش آنتی‌ژن مدفوع است.) آزمایش‌های مربوط به آندوسکوپی نیز ممکن است برای تشخیص و ارزیابی هلیکوباکتر پیلوری انجام شود اما کمتر تجویز می‌شود زیرا تهاجمی هستند.

هلیکوباکتر پیلوری (Helicobacter pylori) یک نوع باکتری است که به‌عنوان علت اصلی زخم‌های پپتیک شناخته می‌شود، زخم‌هایی در پوشش مری، معده یا روده کوچک. آزمایش H. pylori، عفونت دستگاه گوارش ناشی از این باکتری را برای کمک به تشخیص علت علائم و یا زخم‌ها بررسی می‌کند.

عفونت‌های ناشی از هلیکوباکتر پیلوری در دستگاه گوارش بسیار شایع است و نیمی از جمعیت جهان را به خود آلوده کرده است. اگرچه اکثر افراد مبتلا به H. pylori هیچ علائمی ندارند اما با این حال، عفونت H. pylori خطر ابتلا به زخم معده، التهاب مداوم معده (گاستریت)، و سرطان معده را افزایش می‌دهد. این باکتری‌ها توانایی معده را برای تولید مخاط کاهش می‌دهند و معده را مستعد آسیب ناشی از اسید گوارش و زخم‌های معده می‌کنند.

چند نوع روش مختلف برای انجام آزمایش H. pylori وجود دارد، مانند آزمایش آنتی‌ژن مدفوع و آزمایش تنفس. بعضی‌ها کمتر از بقیه تهاجمی هستند.

جمع‌آوری نمونه 

نوع نمونه جمع‌آوری شده بستگی به آزمایش تجویز شده دارد:

• برای آزمایش تنفس اوره، تکنسین نمونه‌گیری، نمونه اولیه نفس شما را با تنفس در یک کیسه جمع‌آوری می‌کند. مایعی برای نوشیدن به شما داده می‌شود که حاوی ماده‌ای به نام اوره است. نمونه تنفس دیگری پس از سپری شدن مدت‌زمان مشخصی جمع‌آوری می‌شود.
• برای آزمایش آنتی‌ژن مدفوع، نمونه مدفوع در یک ظرف مخصوص جمع‌آوری می‌شود.

آزمایش تهاجمی‌تر، نیاز به روشی به نام آندوسکوپی دارد که شامل فرستادن یک لوله نازک با یک دوربین کوچک در انتهای آن، از طریق گلو به معده است. این کار به پزشک اجازه می‌دهد تا پوشش معده را مشاهده کند و یک قطعه کوچک از بافت (بیوپسی) از پوشش را برای بررسی بردارد.

در صورت وجود درد در دستگاه گوارش و سایر علائم و نشانه‌های زخم، این آزمایش انجام خواهد شد. علائم اصلی عبارتند از:

• درد شکمی که به‌صورت مقطعی تکرار می‌شود
• کاهش وزن غیر‌قابل‌توضیح
• سوء‌هاضمه
• احساس سیری یا نفخ
• حالت تهوع
• آروغ زدن

برخی از افراد ممکن است علائم و نشانه‌های جدی‌تری داشته باشند که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد، از جمله درد شدید، ناگهانی و مداوم معده، مدفوع خونین یا سیاه، استفراغ خونین یا استفراغ شبیه به قهوه.

تست هلیکوباکتر پیلوری همچنین حدود ۴ تا ۶ هفته پس از اتمام مصرف آنتی‌بیوتیک‌های تجویز شده برای تأیید درمان عفونت مجدداً انجام می‌شود. با این حال، آزمایش تکمیلی برای همه افراد درخواست نمی‌شود.

روش‌های مختلفی برای تست H. pylori وجود دارد. پزشک شما ممکن است یک یا چند روش آزمایش مختلف را برای این منظور درخواست دهد که هر یک آمادگی‌ها و مراحل جداگانه‌‌ای دارند.

آمادگی‌های قبل از آزمایش

قبل از انجام آزمایش H. pylori احتمالا باید مصرف برخی داروها را به مدت دو هفته تا یک ماه متوقف کنید، شامل بسیاری از داروهایی که ممکن است برای کنترل علائم خود مصرف می‌کنید. حتماً با پزشک خود در مورد تمام داروهای دریافتی خود صحبت کنید.

برای آندوسکوپی باید چند ساعت قبل از عمل ناشتا باشید. دستورالعمل دقیق‌تر در این زمینه توسط تیم انجام آندوسکوپی به شما داده خواهد شد.

در حین انجام آزمایش

آزمایش تنفس یا آزمایش تنفس اوره معمولا شامل این مراحل است:

• ابتدا باید به درون یک ظرف نفس بکشید تا نمونه‌ای از نفس شما گرفته شود.
• سپس قرص یا مایع حاوی اوره را می‌خورید. اوره یک ماده زائد طبیعی است که در خون یافت می‌شود. اوره‌ی مورد استفاده برای آزمایش، حاوی اتم‌های کربن خاص است. اگر هلیکوباکتر پیلوری داشته باشید، این باکتری، اوره را به دی‌اکسید کربن تبدیل می‌کند که شامل این اتم‌های کربن است. بدن شما دی‌اکسید کربن را از طریق هوای بازدم دفع می‌کند.
• چند دقیقه پس از خوردن اوره، نمونه دیگری از نفس خود ارائه خواهید داد.
• هر دو نمونه‌ی تنفس، مورد آزمایش قرار می‌گیرند و با یکدیگر مقایسه می‌شوند. اگر باکتری pylori در معده داشته باشید:
  • اتم‌های کربن خاص موجود در اوره، در نمونه دوم نفس شما ظاهر می‌شوند.
  • نمونه نفس دوم، حاوی دی‌اکسید‌کربن بیشتری نسبت به نمونه اول خواهد بود.

برای انجام تست آنالیز مدفوع، روش‌های مختلفی وجود دارد:

• آزمایش آنتی‌ژن رایج‌ترین نوع آزمایش برای Helicobacter pylori است. این روش تست، نمونه شما را برای یافتن آنتی‌ژن‌هایی که از هلیکوباکتر پیلوری می‌آیند بررسی می‌کند.
• تست PCR نمونه مدفوع را از لحاظ مواد ژنتیکی مربوط به pylori می‌سنجد.

یک ظرف یا کیت با دستورالعمل‌هایی در مورد نحوه جمع‌آوری نمونه مدفوع به شما داده خواهد شد. روش‌های مختلفی برای جمع‌آوری نمونه وجود دارد، بنابراین لازم است دستورالعمل‌ها را به دقت دنبال کنید. به‌طور کلی، شما باید:

• ظرف را با نام، تاریخ و زمان جمع‌آوری برچسب بزنید.
• نمونه مدفوع را طبق دستورالعمل جمع‌آوری کنید، معمولا شامل استفاده از یک ظرف تمیز و خشک یا کاغذ یا پلاستیک مخصوص است که روی توالت قرار داده می‌شود تا مدفوع را بگیرد.
• اطمینان حاصل کنید که مدفوع با ادرار، دستمال توالت یا آب مخلوط نمی‌شود.
• درب ظرف را محکم ببندید.
• دستان خود را با آب و صابون بشویید.
• ظرف را طبق دستورالعمل به آزمایشگاه برگردانید.

اگر نمونه مدفوع را از پوشک کودک جمع‌آوری می‌کنید، دستورالعمل‌های ویژه‌ای برای استفاده از بسته‌بندی پلاستیکی در داخل پوشک تمیز دریافت خواهید کرد. در موارد خاص، ممکن است یک نمونه مدفوع از مقعد برداشته شود.

اگر سایر آزمایش‌ها قادر به ارائه اطلاعات کافی برای تشخیص نباشند، پزشک شما احتمالا روشی به نام آندوسکوپی را تجویز خواهد کرد. پزشک شما از یک اسکوپ برای نگاه کردن به مری، پوشش معده و بخشی از روده کوچک شما استفاده خواهد کرد. در طول این عمل:

• بر روی میز انجام آندوسکوپی دراز می‌کشید.
• به شما داروهایی داده می‌شود تا آرام شوید و گلویتان بی‌حس شود تا احساس درد نکنید.
• پزشک یک لوله نازک (آندوسکوپ) را از طریق دهان وارد معده شما می‌کند؛ این لوله دارای یک چراغ و دوربین در انتهای آن است.
• احتمال دارد پزشک برای برداشتن قطعه کوچکی از بافت، بیوپسی انجام دهد. بافت به آزمایشگاه فرستاده می‌شود تا هلیکوباکتر پیلوری و سایر بیماری‌های احتمالیِ مسبب بروز این علائم بررسی شود.
• پس از یک یا دو ساعت بعد از عمل، بهبود خواهید یافت.

پس از انجام تست

هیچ خطری در انجام آزمایش تنفس یا مدفوع وجود ندارد.

در طول آندوسکوپی، ممکن است هنگام قرار دادن اسکوپ احساس ناراحتی کنید، اما عوارض جدی ناشی از آن نادر است. خطر پارگی در اثر این عمل بسیار کم است. در صورت انجام بیوپسی، خطر خونریزی در جایی که نمونه برداشته شده وجود دارد، اما معمولا خودبه‌خود متوقف می‌شود.

بعد از آندوسکوپی احساس خواب‌آلودگی خواهید داشت، بنابراین برنامه‌ریزی کنید که کس دیگری شما را به خانه برساند.

اگر به دلیل شرایط جسمانی، محدودیت حرکت، مشغله کاری و … امکان مراجعه حضوری به آزمایشگاه را ندارید، با سفارش سرویس نمونه‌گیری در منزل آزمایشگاه نانو در ارومیه، به‌راحتی می‌توانید این آزمایش را در خانه یا محل کار خود انجام دهید.

پرسنل مجرب آزمایشگاه نانو، تخصص و تجهیزات لازم برای این کار را در اختیار دارند و با رعایت تمامی استانداردهای ابلاغی وزارت بهداشت، با هماهنگی قبلی در محل سکونت یا کار شما برای انجام نمونه گیری حاضر خواهند شد.

← لطفاً توجه داشته باشید که ارائه نام و نام خانوادگی بیمار، سن، کد ملی، آزمایش مورد درخواست، کد رهگیری که از پزشک دریافت کرده‌اید، و یک شماره تماس برای ثبت درخواست ضروری است.

← برای درخواست نمونه‌گیری در منزل، بهتر است یک روز قبل با آزمایشگاه تماس بگیرید. برای آزمایش‌های اورژانسی، لطفاً حداقل ۲ ساعت قبل تماس بگیرید.

پاسخ سؤال خود را نیافته‌اید؟

اگر درباره جزئیات این آزمایش، نحوه نمونه گیری و انجام آن، و یا شرایط خود سؤالی دارید، می‌توانید آن را در محتوای سایت جستجو کنید:

همکاران ما در بخش پذیرش آزمایشگاه نانو و واحد روابط عمومی این مرکز، با شماره تلفن‌های ۰۴۴۳۳۴۵۷۹۹۳ و ۰۴۴۳۳۴۵۷۹۹۶ در ساعات کاری مجموعه، تا حد امکان پاسخگوی سؤالات شما خواهند بود.