آزمایش سیتومگالوویروس Cytomegalovirus (CMV)

تست سیتومگالوویروس (CMV) برای آزمایش عفونت CMV در همه افراد استفاده نمی‌شود. این تست غالباً برای کمک به تشخیص عفونت CMV جدید فعال، عفونت قبلی فعال‌شده یا گذشته در موارد خاص برای این دسته از افراد انجام می‌گیرد:

• خانم‌های باردار یا افراد مصون دارای علائم و نشانه‌های بیماری
• افرادی که قرار است پیوند عضو یا مغز استخوان دریافت کنند
• نوزادان تازه متولد شده با ناهنجاری‌های مادرزادی

بسته به هدف تست، ممکن است از روش‌های مختلف آزمایش استفاده شود:

تست آنتی‌بادی (سرولوژی)

این نوع آزمایش، آنتی‌بادی‌هایی را در خون تشخیص می‌دهد که در پاسخ به عفونت CMV تولید می‌شوند. این روش می‌تواند برای تشخیص عفونت فعلی یا گذشته با اندازه‌گیری دو کلاس آنتی‌بادی CMV استفاده شود:

• آنتی‌بادی‌های IgM در مرحله اول توسط بدن در پاسخ به عفونت CMV تولید می‌شوند. در طی یک یا دو هفته پس از قرار گرفتن در معرض ویروس، آنها را می‌توان در خون تشخیص داد. مقدار (تیتر) IgM برای مدت کوتاهی افزایش می‌یابد، سپس کاهش می‌یابد و معمولا پس از چند ماه به مقادیر غیرقابل‌تشخیص می‌رسد. زمانی که CMV پنهان دوباره فعال می‌شود مقدار آنتی‌بادی IgM دوباره افزایش می‌یابد.
• آنتی‌بادی‌های IgG چند هفته پس از عفونت اولیه CMV تولید می‌شود. مقدار IgG در طول عفونت فعال افزایش می‌یابد، سپس با رفع عفونت CMV و غیرفعال شدن ویروس تثبیت می‌شود. هنگامی که در معرض CMV قرار می‌گیرید، برای بقیه زندگی خود مقدار قابل اندازه‌گیری آنتی‌بادی CMV IgG در خون خود خواهید داشت که از ابتلا به عفونت اولیه محافظت می‌کند.

پزشکان عدم‌وجود یا حضور آنتی‌بادی‌های IgG و IgM را در همان نمونه یا مقدار آنتی‌بادی موجود در نمونه‌های جمع‌آوری شده با فاصله یک تا سه ماه (نمونه‌های حاد و بهبود یافته) برای تمایز بین CMV فعال و پنهان مقایسه می‌کنند.

تشخیص مستقیم CMV

از روش‌های مولکولی مانند واکنش زنجیره‌ای پلیمراز (PCR) برای تشخیص عفونت‌های مادرزادی در نوزادان استفاده می‌شود و برای تشخیص و یا تأیید عفونت‌های فعال در سایر افراد. این روش‌ها برای تشخیص DNA و یا اندازه‌گیری مقدار DNA ویروسی در یک نمونه کاربرد دارد. روش‌های مولکولی حساس‌تر از کِشت هستند و نتایج مثبت و منفی در مدت‌زمان کوتاهی آماده می‌شود.

افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف با CMV فعال می‌توانند با انواع آزمایش‌های CMV تحت نظارت قرار گیرند. پزشکان اغلب مقدار ویروس موجود (بار ویروسی) را برای تعیین پاسخ فرد به درمان ضد ویروسی نظارت می‌کنند.

کِشت ویروسی برای این منظور معمولا انجام نمی‌شود اما گاهی اوقات ممکن است برای تشخیص CMV استفاده شوند.

سیتومگالوویروس (CMV) یک ویروس رایج است که معمولا هیچ علائمی ندارد و یا فقط بیماری خفیف ایجاد می‌کند. تست CMV، آنتی‌بادی‌هایی را تشخیص می‌دهد که بدن در پاسخ به عفونت تولید می‌کند، و یا CMV را مستقیماً تشخیص می‌دهد.

بیشتر افراد در کودکی یا در جوانی آلوده به این ویروس هستند، اما بسیاری از آنها این موضوع را نمی‌دانند زیرا CMV معمولا علائم قابل‌توجهی ایجاد نمی‌کند یا در افراد سالم،‌ صرفاً یک بیماری خفیف ایجاد می‌کند. افراد مبتلا به بیماری خفیف ممکن است علائم و نشانه‌های غیراختصاصی مانند گلودرد، تب، خستگی و تورم غدد داشته باشند. در بزرگسالان سالم، عفونت CMV گاهی باعث بیماری شبیه آنفولانزا یا علائم و نشانه‌های مشابه مونونوکلئوز می‌شود، مانند خستگی شدید، تب، لرز، درد بدن و یا سردرد که معمولا در عرض چند هفته برطرف می‌شود.

CMV در طول عفونت فعال، در بسیاری از مایعات بدن از جمله بزاق، ادرار، خون، شیر مادر، منی، مایع واژن و مایع مغزی-نخاعی یافت می‌شود. CMV به‌راحتی از طریق تماس نزدیک با کسی که آلوده است، و یا از تماس با مایعات یا اشیاء آلوده مانند پوشک یا اسباب‌بازی از یک فرد به فرد دیگر انتقال می‌یابد.

پس از آلوده شدن، CMV تا آخر عمر بدون ایجاد علائم در بدن شما باقی می‌ماند. بعد از این‌که عفونت “اولیه” برطرف شد، CMV مانند سایر اعضای خانواده تبخال، “خوابیده” یا نهفته می‌شود. با این حال، اگر سیستم ایمنی بدن شما به‌طور قابل‌توجهی تضعیف شود، ویروس می‌تواند دوباره فعال شده و باعث بیماری شود.

CMV در برخی شرایط می‌تواند مشکلات سلامتی قابل‌توجهی ایجاد کند.

در یک خانم باردار که برای اولین بار در دوران بارداری آلوده می‌شود (عفونت اولیه) احتمال دارد عفونت از طریق جفت به نوزاد در حال رشد منتقل شود. این مسئله می‌تواند موجب بروز مشکلات جدی جسمی و رشد در کودک شود. بیشتر نوزادان تازه متولد شده (حدود ۹۰٪) که آلوده هستند در هنگام تولد سالم به نظر می‌رسند اما ممکن است چند ماه بعد دچار مشکلات شنوایی یا بینایی، ذات‌الریه، تشنج و یا تأخیر در رشد ذهنی شوند. ممکن است بعضی نوزادان مرده متولد شود، در حالی که برخی دیگر ممکن است در هنگام تولد علائمی مانند زردی، کم‌خونی، بزرگ شدن طحال یا کبد،‌ و یا سر کوچک داشته باشند.

CMV می‌تواند باعث بیماری جدی و مرگ در افراد مبتلا به سیستم ایمنی ضعیف شود، مانند افراد مبتلا به HIV/AIDS، دریافت‌کنندگان پیوند، و بیماران سرطانی که شیمی‌درمانی دریافت می‌کنند. این افراد شدیدترین علائم را تجربه می‌کنند و عفونت CMV آنها ممکن است فعال باقی بماند. CMV ممکن است در کسانی که قبلا در معرض ویروس قرار گرفته‌اند دوباره فعال شود. این عفونت می‌تواند باعث مشکلات اساسی گردد، از جمله:

• التهاب شبکیه چشم‌ها که می‌تواند منجر به نابینا شدن شود
• اسهال خونی و درد شکم
• ذات‌الریه با سرفه مزمن و تنگی نفس
• انسفالیت
• بیماری‌های طحال و کبد
• رد شدن پیوند عضو یا مغز استخوان

CMV فعال همچنین سیستم ایمنی بدن را بیشتر دچار فرسایش می‌کند و به سایر عفونت‌های ثانویه مانند عفونت‌های قارچی اجازه بروز می‌دهد.

زمانی که یک خانم باردار یا یک فرد آسیب‌دیده از لحاظ ایمنی، دارای علائم و نشانه‌های آنفولانزا یا مونونوکلئوز است، آزمایش‌های CMV احتمالا همراه با آزمایش‌های آنفولانزا، مونونوکلئوز و ویروس اپستین بار (EBV) انجام می‌گیرد. این علائم عبارتند از:

• خستگی، ضعف
• گلو درد
• تورم غدد لنفاوی
• تب
• سردرد
• درد عضلات

تست‌های CMV در فواصل منظم پس از پیوند عضو و یا زمانی که پزشک بر اثربخشی درمان ضد ویروسی نظارت می‌کند، تجویز می‌شود.

آزمایش مولکولی CMV ممکن است برای نوزاد نیز در صورت داشتن علائم زیر انجام شود:

• زردی پوست و چشم (یرفان)
• تعداد پلاکت‌های پایین
• بزرگ شدن طحال و یا کبد
• یک سر کوچک
• مشکلات شنوایی و بینایی
• ذات‌الریه
• تشنج
• نشانه‌های تأخیر در رشد ذهنی

احتمال دارد تست آنتی‌بادی CMV در فرد کاندیدای پیوند عضو یا مغز استخوان، برای تعیین این مسئله درخواست شود ‌که آیا فرد در گذشته در معرض CMV قرار گرفته یا خیر.

نمونه مورد نیاز این تست بستگی به روش آزمایش دارد. برای آزمایش آنتی‌بادی CMV، نمونه خون از ورید گرفته می‌شود. برای تشخیص خود ویروس در بیمارانی که علائم دارند، نمونه از نوع خون، ادرار، خلط، مایع آمنیوتیک، مایع مغزی-نخاعی، مایع اثنی‌عشر، سایر بافت‌های بدن (بیوپسی)، و یا بزاق نوزادان خواهد بود. جمع‌آوری برخی از نمونه‌ها مانند مایع آمنیوتیک، مایع مغزی-نخاعی یا بافت بدن، نیاز به روش‌های خاص دارد.

آمادگی‌های قبل از آزمایش

برای انجام تست بر روی نمونه خون عموماً نیازی به آمادگی خاصی نیست. برای انواع دیگر نمونه‌ها، پزشک به شما خواهد گفت که چگونه برای آزمایش آماده شوید.

در حین انجام آزمایش

نمونه‌گیر آزمایشگاه نانو، نمونه خون را از رگ بازوی شما خواهد گرفت. وی احتمالا یک نوار در اطراف بازوی شما خواهد بست و ناحیه‌ای را که سوزن در پوست شما قرار می‌گیرد ضدعفونی خواهد نمود. سپس مقدار کمی خون به یک لوله کشیده می‌شود. وقتی سوزن وارد پوست شما می‌شود ممکن است احساس سوزش خفیف داشته باشید.

پس از انجام تست

پس از برداشتن سوزن، از شما خواسته خواهد شد با بانداژ یا یک قطعه گاز استریل، فشار ملایمی را به محل نمونه‌گیری وارد کنید. این کار به جلوگیری از خون‌ریزی کمک می‌کند و می‌تواند مانع از کبودی شود. سپس محل نمونه‌گیری بانداژ خواهد شد. در اکثر موارد پس از تکمیل آزمایش می‌توانید به فعالیت‌های روزمره خود بازگردید.

گرفتن نمونه خون، یک روش بسیار کم‌خطر است. گاهی ممکن است در محل نمونه‌گیری، کبودی خفیف ملاحظه کنید.

اگر به دلیل شرایط جسمانی، محدودیت حرکت، مشغله کاری و … امکان مراجعه حضوری به آزمایشگاه را ندارید، با سفارش سرویس نمونه‌گیری در منزل آزمایشگاه نانو در ارومیه، به‌راحتی می‌توانید این آزمایش را در خانه یا محل کار خود انجام دهید.

پرسنل مجرب آزمایشگاه نانو، تخصص و تجهیزات لازم برای این کار را در اختیار دارند و با رعایت تمامی استانداردهای ابلاغی وزارت بهداشت، با هماهنگی قبلی در محل سکونت یا کار شما برای انجام نمونه گیری حاضر خواهند شد.

← لطفاً توجه داشته باشید که ارائه نام و نام خانوادگی بیمار، سن، کد ملی، آزمایش مورد درخواست، کد رهگیری که از پزشک دریافت کرده‌اید، و یک شماره تماس برای ثبت درخواست ضروری است.

← برای درخواست نمونه‌گیری در منزل، بهتر است یک روز قبل با آزمایشگاه تماس بگیرید. برای آزمایش‌های اورژانسی، لطفاً حداقل ۲ ساعت قبل تماس بگیرید.

پاسخ سؤال خود را نیافته‌اید؟

اگر درباره جزئیات این آزمایش، نحوه نمونه گیری و انجام آن، و یا شرایط خود سؤالی دارید، می‌توانید آن را در محتوای سایت جستجو کنید:

همکاران ما در بخش پذیرش آزمایشگاه نانو و واحد روابط عمومی این مرکز، با شماره تلفن‌های ۰۴۴۳۳۴۵۷۹۹۳ و ۰۴۴۳۳۴۵۷۹۹۶ در ساعات کاری مجموعه، تا حد امکان پاسخگوی سؤالات شما خواهند بود.