هورمون تراپی چیست و چه کاربردهایی دارد؟

هورمون‌ها برای متابولیسم، رشد و توسعه، عملکرد جنسی، تولید مثل و خُلق‌و‌خو ضروری هستند. متأسفانه نوسانات هورمونی می‌تواند عوارض جانبی ناخوشایند و گاه حتی بیماری‌های کُشنده مانند سرطان ایجاد کند.

با جلوگیری یا تحریک تولید هورمون، فرد می‌تواند حس آرامش و کیفیت زندگی بهتری داشته باشد. هورمون‌تراپی به داروهایی اشاره دارد که هورمون‌های خاصی را در جریان خون افزایش و یا کاهش می‌دهند.

هورمون‌تراپی برای چندین بیماری و عارضه استفاده می‌شود. در صورت تشخیص علت بیماری، پزشک شما گزینه‌های درمانی را با شما مورد بحث قرار خواهد داد.

سرطان

هورمون‌تراپی برای جلوگیری از رشد سرطان یا کاهش علائم سرطان استفاده می‌شود. این دارو اغلب با شیمی-درمانی یا سایر درمان‌های سرطانی (بسته به نوع و مرحله سرطان) به کار می‌رود. انواع سرطان عبارتند از:

• سرطان پستان: سرطان پستان هورمونی مثبت، توسط استروژن و پروژسترون ایجاد می‌شود. لذا توقف تولید هر دو هورمون می‌تواند به جلوگیری از عود یا گسترش سرطان کمک کند. برخی از افراد پس از تشخیص سرطان باید ۵ تا ۱۰ سال تحت سرکوب هورمون قرار بگیرند.
• سرطان پروستات: این نوع سرطان توسط هورمون‌های مردانه مانند تستوسترون شکل می‌گیرد. از بین بردن آندروژن (هورمون‌های مردانه) می‌تواند علائم ناخوشایند را در افراد مبتلا به سرطان پروستات که نمی‌توانند جراحی یا رادیوتراپی انجام دهند، کاهش دهد.
• سرطان آدرنال با آدرنولیتیک‌ها درمان می‌شود، داروهایی که هورمون‌های مسئول رشد سرطان را مسدود می‌کنند.

بیماری‌های زنان

برخی از مشکلات سلامتی مانند یائسگی، اندومتریوز و سندروم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)، نیاز به هورمون‌تراپی دارند.

• یائسگی معمولا نیاز به درمان جایگزینی هورمون دارد. از آنجا که تخمدان‌ها استروژن کمتری تولید می‌کنند، ممکن است دچار گُرگرفتگی، قاعدگی‌های نامنظم، اختلالا در سلامت استخوان و خشکی واژن شوید. بالا بردن سطح استروژن بدن به مقدار کم، می‌تواند این علائم ناخوشایند را کاهش داده و سلامت کلی را بهبود بخشد.
• اندومتریوز یک بیماری دردناک است که معمولا افراد را قبل از یائسگی تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. میزان نرمال تا بالای استروژن در اغلب موارد علائم بیماری را تشدید می‌کند. جراحی برداشتن تخمدان‌ها و مصرف داروهایی که از تولید استروژن جلوگیری می‌کنند می‌تواند اندومتریوز را بهبود بخشد.
• PCOS یک اختلال غدد درون‌ریز است که ناشی از تولید بیش از حد هورمون‌های آندروژن است و می‌تواند منجر به هیپرآندروژنیسم شود. در این بیماری، تخمدان‌ها همچنین کیست تشکیل می‌دهند که می‌تواند از بارداری جلوگیری کند. آنتی‌آندروژن‌های خوراکی می‌توانند علائم PCOS را بهبود ببخشند.

اختلالات غدد درون‌ریز

سیستم غدد درون‌ریز از غده‌هایی در بخش‌های مختلف بدن ساخته شده است که هورمون تولید می‌کنند و سیستم‌های متعدد بدن را تنظیم می‌کنند. اختلال در تنظیم هورمون‌ها می‌تواند در سراسر بدن رخ دهد، زمانی که غدد درون‌ریز بیش از حد از هورمون‌های خاص ترشح می‌کنند. نمونه‌هایی از اختلالات غدد درون‌ریز که ممکن است نیاز به هورمون‌تراپی داشته باشند عبارتند از:

• هیپوپاراتایروئید (عدم‌وجود هورمون پاراتیروئید)
• کم‌کاری تیروئید
• هیپوگونادیسم (هورمون‌های جنسی ناکافی)
• کمبود هورمون رشد (وقتی غده هیپوفیز هورمون رشد کافی تولید نمی‌کند)
• دیابت

دو روش اصلی هورمون‌تراپی شامل درمان جایگزینی هورمون و درمان محرومیت از هورمون است. هر دو نوع هورمون‌تراپی به شکل قرص‌های خوراکی، ژل‌های پوستی یا کرم‌ها، تکه‌ها، کاربردهای واژن یا تزریق وجود دارد.

درمان جایگزینی هورمون (Hormone replacement therapy)

درمان جایگزینی هورمون به معنای مصرف داروهایی برای افزایش میزان هورمون است. پزشک شما ممکن است هورمون‌های خاصی را در بدن شما جایگزین کرده یا افزایش دهد، مانند:

• هورمون‌های بیو همسان: این هورمون‌ها مشابه هورمون‌های تولید شده توسط تخمدان‌ها هستند؛ این داروها از گیاهان ساخته شده‌اند و از نظر ساختاری شبیه به هورمون‌های بدن هستند. استرادیول نمونه‌ای از هورمون بیو همسان است.
• هورمون‌های مصنوعی: اگرچه هورمون‌های مصنوعی “مصنوعی” هستند و از نظر ساختاری شبیه هورمون‌های بدن شما نیستند، اما توسط بدن به شکل قابل‌استفاده‌ای تبدیل می‌شوند. نمونه‌ای از هورمون‌های مصنوعی، Provera است.
• هورمون‌های دیگر: برخی هورمون‌ها از گیاهان می‌آیند و در آزمایشگاه برای تقلید از هورمون‌های ترکیبی دیگر سنتز می‌شوند. بعضی هورمون‌ها همچنین منشأ حیوانی دارند، به عنوان مثال Premarin.

درمان محرومیت از هورمون (Hormone deprivation therapy)

درمان محرومیت از هورمون زمانی اتفاق می‌افتد که یک هورمون خاص کاهش یا جلوگیری شود. بعضی از داروهای رایج که از تولید هورمون‌های خاص در بدن جلوگیری کرده و یا تولید آنها را کاهش می‌دهند عبارتند از:

• مهارکننده‌های آروماتاز (AI): این داروها، آروماتاز را مسدود می‌کنند، آنزیمی که آندروژن‌ها را به استروژن تبدیل می‌کند. Letrozole نمونه‌ای از این دسته داروهاست.
• مدولاتورهای گیرنده استروژن انتخابی (SERM) استروژن را در برخی از مناطق بدن مسدود می‌کنند اما در برخی دیگر نه. مثلا تاموکسیفن یک نوع SERM است.
• هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (Gn-RH): این دسته از داروها، میزان استروژن را در جریان خون کاهش می‌دهد. گوسرلین نمونه‌ای از GnRH است.
• هورمون آزاد کننده هورمون لوتئینیزه‌کننده (LHRH) تولید تستوسترون را در بیضه‌ها کنترل می‌کند. برای مثال لوپرولید استات یک LHRH است.
• آنتی‌آندروژن‌ها تولید آندروژن (هورمون‌های مردانه) را مسدود می‌کنند. آبیراترون اسِتات نمونه ای از آنتی آندروژن است.

اگر به دلیل شرایط جسمانی، محدودیت حرکت، مشغله کاری و … امکان مراجعه حضوری به آزمایشگاه را ندارید، با سفارش سرویس نمونه‌گیری در منزل آزمایشگاه نانو در ارومیه، به‌راحتی می‌توانید آزمایش‌های تجویز شده را در خانه یا محل کار خود انجام دهید.

پرسنل مجرب آزمایشگاه نانو، تخصص و تجهیزات لازم برای این کار را در اختیار دارند و با رعایت تمامی استانداردهای ابلاغی وزارت بهداشت، با هماهنگی قبلی در محل سکونت یا کار شما برای انجام نمونه گیری حاضر خواهند شد.

← لطفاً توجه داشته باشید که ارائه نام و نام خانوادگی بیمار، سن، کد ملی، آزمایش مورد درخواست، کد رهگیری که از پزشک دریافت کرده‌اید، و یک شماره تماس برای ثبت درخواست ضروری است.

← برای درخواست نمونه‌گیری در منزل، بهتر است یک روز قبل با آزمایشگاه تماس بگیرید. برای آزمایش‌های اورژانسی، لطفاً حداقل ۲ ساعت قبل تماس بگیرید.

پاسخ سؤالات خود را بیابید

اگر درباره آزمایش‌های هورمونی، نحوه نمونه‌گیری و انجام آنها، و یا شرایط خود سؤالی دارید، می‌توانید آن را در محتوای سایت جستجو کنید:

همکاران ما در بخش پذیرش آزمایشگاه نانو و واحد روابط عمومی این مرکز، با شماره تلفن‌های ۰۴۴۳۳۴۵۷۹۹۳ و ۰۴۴۳۳۴۵۷۹۹۶ در ساعات کاری مجموعه، تا حد امکان پاسخگوی سؤالات شما خواهند بود.