آزمایش کاتکول آمین‌ها (Catecholamines)
این آزمایش، میزان کاتکول‌آمین‌ها را در خون اندازه‌گیری می‌کند.
کاتکول‌آمین‌ها هورمون‌هایی هستند که توسط غدد فوق‌کلیوی ساخته می‌شوند، دو غده کوچک که در بالای کلیه‌ها قرار دارند. این هورمون‌ها در پاسخ به استرس جسمی یا عاطفی در بدن ما آزاد می‌شوند. انواع اصلی کاتکول‌آمین‌ها شامل دوپامین، نوراپی‌نفرین و اپی‌نفرین است. اپی‌نفرین به عنوان آدرنالین نیز شناخته می‌شود. تست کاتکول‌آمین‌ها، میزان این هورمون‌ها را در ادرار یا خون شما اندازه‌گیری می‌کند. مقادیر بالاتر از میزان طبیعی دوپامین، نوراپی‌نفرین و یا اپی‌نفرین، می‌تواند نشانه‌ای از یک عارضه جدی سلامتی باشد.
کاتکول‌آمین‌ها بیشتر توسط آزمایش ادرار اندازه‌گیری می‌شوند تا با آزمایش خون.
هدف از انجام آزمایش Catecholamines
آزمایش کاتکول‌آمین‌ها ممکن است در پیگیری متانفرین‌های بدون پلاسما و یا متانفرین‌های ادرار برای کمک به تأیید یا رد تومورهای نادر به نام فئوکروموسیتوما و پاراگانگلیوم‌ها تجویز گردد. این تست همچنین برای نظارت بر عود این تومورها تجویز می‌شود. فئوکروموسیتوم‌ها و پاراگانگلیوم‌ها کاتکول‌آمین بیش از اندازه تولید می‌کنند، بنابراین اندازه‌گیری مقدار آن در خون و یا ادرار می‌تواند به تشخیص تومور کمک کند.
انجمن غدد درون‌ریز آمریکا، آزمایش‌هایی را برای متانفرین‌های فاقد پلاسما، و متانفرین‌های ادرار برای کمک به تشخیص فئوکروموسیتوما یا پاراگانگلیوم توصیه می‌کند. اگر نتایج این تست‌ها قطعی نباشد، احتمال دارد از آزمایش ادرار کاتکول‌آمین‌ها برای یافتن اطلاعات بیشتر استفاده شود. در این شرایط گاهی اوقات از آزمایش خون کاتکول‌آمین استفاده می‌شود، اما نتایج آن به همان اندازه قابل‌اعتماد نیست زیرا استرس ناشی از گرفتن خون می‌تواند میزان کاتکول‌آمین‌ها را افزایش دهد. با این حال، پزشک شما ممکن است یک یا هر دوی این آزمایش‌ها را بسته به علائم و نشانه‌ها، سابقه خانوادگی بیماری‌ها و یا مشخصات ژنتیکی شما انتخاب کند.
- آزمایش کاتکول‌آمین‌های ادرار، مقدار کل کاتکول‌آمین‌های آزاد شده در ادرار را در طی ۲۴ ساعت اندازه‌گیری می‌کند. به دلیل آن که احتمال دارد میزان هورمون در این دوره به‌طور قابل‌توجهی نوسان کند، ممکن است آزمایش ادرار، تولید بیش از حد اپیزودیک را که با آزمایش خون از دست رفته است، تشخیص دهد.
- کاتکول‌آمین‌ها زمانی مفید هستند که فشار خون بالای مداوم داشته باشید، یا در حال حاضر یک انفجار ناگهانی (پاروکسیسم) فشار خون بالا را تجربه می‌کنید، به این دلیل که هورمون‌ها مدت زیادی در خون نمی‌مانند؛ آنها توسط بدن استفاده می‌شوند و به سرعت تجزیه می‌شوند (متابولیزه می‌شوند) و سپس از بین می‌روند.
آنچه در آزمایش Catecholamines اندازه‌گیری می‌شود
کاتکول‌آمین‌ها گروهی از مواد مشابه هستند که در پاسخ به استرس جسمی یا عاطفی به درون خون آزاد می‌شوند. کاتکول‌آمین‌های اولیه شامل دوپامین، اپی‌نفرین (آدرنالین) و نوراپی‌نفرین هستند. آزمایش کاتکول‌آمین، مقدار این هورمون‌ها را در ادرار و یا خون اندازه‌گیری می‌کند. آزمایش ادرار بیش از آزمایش خون توصیه می‌شود.
کاتکول‌آمین‌ها همچنین توسط سلول‌های سیستم عصبی سمپاتیک تولید می‌شوند. آنها به انتقال تکانه‌های عصبی در مغز کمک می‌کنند، آزاد شدن گلوکز و اسید چرب را برای انرژی افزایش می‌دهند، برونشیول‌ها را گشاد می‌کنند و مردمک‌ها را گشاد می‌کنند. نوراپی‌نفرین همچنین رگ‌های خونی را منقبض می‌کند و باعث افزایش فشار خون می‌شود؛ اپی‌نفرین نیز ضربان قلب و متابولیسم را افزایش می‌دهد.
کاتکول‌آمین‌ها پس از اتمام اقدامات خود، به ترکیبات غیرفعال متابولیزه می‌شوند. دوپامین به اسید هموانیلیک (HVA) تبدیل می‌شود، نوراپی‌نفرین به نورمتانفرین و اسید وانیل لماندلیک (VMA) تجزیه می‌شود، و اپی‌نفرین به متانفرین و VMA تبدیل می‌شود. هر دو هورمون و متابولیت‌های آنها با ادرار از بدن دفع می‌شوند.
به‌طور معمول، کاتکول‌آمین‌ها و متابولیت‌های آنها در مقادیر کم و با نوسان در بدن وجود دارند که فقط در طی یک وضعیت استرس زا و مدت کوتاهی پس از آن، به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌یابد. با این حال، تومورهای نادر به نام فئوکروموسیتوما و پاراگانگلیوم (که به‌طور کلی PPGL نامیده می‌شوند) می‌توانند مقادیر زیادی از این نوع هورمون‌ها را تولید کنند، که منجر به افزایش غلظت آن در خون و ادرار می‌شود. این مسئله می‌تواند باعث انفجار مداوم یا ناگهانی فشار خون بالا گردد که ممکن است منجر به سردرد شدید شود. علائم دیگر این حالت شامل تپش قلب، عرق کردن، تهوع، اضطراب و خارش در دست‌ها و پاهاست.
باید توجه داشت فئوکروموسیتوم‌ها و پاراگانگلیوم‌ها نادر هستند. تعداد کمی از این تومورها سرطانی هستند و بیشتر آنها خوش‌خیم هستند یعنی فراتر از محل اصلی خود گسترش نمی‌یابند. با این حال، اگر این تومورها درمان نشود، احتمال دارد به رشد خود ادامه داده و علائم بدتر شوند. با گذشت زمان، فشار خون بالا ناشی از هورمون‌های اضافی ممکن است منجر به آسیب دیدن کلیه یا بیماری قلبی شود و خطر سکته مغزی یا حمله قلبی را افزایش دهد.
تشخیص و درمان این تومورها مهم است زیرا موجب بروز نوعِ قابل‌درمان فشار خون بالا می‌شوند. در بیشتر موارد، تومورها را می‌توان با جراحی برداشته و یا درمان کرد تا میزان کاتکول‌آمین‌های تولید شده به‌طور قابل‌توجهی کاهش یابد و علائم و عوارض مرتبط با آنها را کاهش یا از بین ببرد.
نوع نمونه آزمایش
نمونه ادرار و یا خون
زمان آماده شدن نتایج
۱۰ روز
چه زمانی باید تست Catecholamines را انجام داد؟
آزمایش کاتکول‌آمین‌ها زمانی انجام می‌شود که آزمایش متانفرین‌های بدون پلاسما، و یا آزمایش متانفرین‌های ادرار، نتیجه قطعی نداشته باشد و پزشک نیاز به اطلاعات بیشتری در مورد تومور احتمالی که کاتکول‌آمین تولید می‌کند داشته باشد. این تست ممکن است زمانی تجویز شود که دچار بروز ناگهانی علائم و نشانه‌های خاص شوید، خصوصاً اگر زیر ۴۰ سال سن دارید. علائم و نشانه‌ها شامل:
- فشار خون بالا، به‌ویژه هنگامی که فشار خون بالا از نوعی دارید که به درمان پاسخ نمی‌دهد (افراد مبتلا به PPGL اغلب در برابر درمان‌های معمولی مقاوم هستند)
- سردردهای شدید
- تعریق زیاد
- قرمز شدن پوست
- ضربان قلب سریع (تپش قلب)
- لرزش
همچنین این آزمایش‌ها زمانی انجام شود که در طی اسکن انجام‌شده برای یک منظور دیگر، تصادفاً تومور آدرنال یا عصبی اندوکرین تشخیص داده شود، یا اگر سابقه شخصی یا خانوادگی فئوکروموسیتوما دارید.
به‌علاوه احتمال دارد این تست با فواصل زمانی منظم تجویز شود اگر قبلا از این تومورها داشته‌اید و درمان شده‌اید.
مراحل انجام آزمایش کاتکول آمین
آمادگی‌های قبل از آزمایش
میزان کاتکول‌آمین تحت‌تأثیر برخی داروهای خاص، غذاها و استرس تغییر می‌یابد. آماده‌سازی برای آزمایش برای اطمینان از جمع‌آوری نمونه مناسب و تفسیر صحیح نتایج مهم است. لذا لازم است دستورالعمل‌های ارائه‌شده توسط پزشک یا آزمایشگاه را دنبال کنید.
- با پزشک خود در مورد داروهای تجویزی و داروهای بدون نسخه و مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید صحبت کنید. احتمال دارد لازم باشد داروها را برای مدتی قبل از آزمایش قطع کنید.
- با این حال، شما نباید مصرف هر دارویی را بدون مشورت با پزشک خود متوقف کنید. پزشک می‌تواند مواد و درمان‌های دارویی را که به‌طور بالقوه تداخل دارند شناسایی کند و تعیین کند که کدام یک از آنها می‌تواند به‌طور ایمن قطع شود و مصرف کدام یک باید ادامه یابد.
- همچنین به شما آموزش داده می‌شود که از چه غذاهایی اجتناب کنید. ممکن است قبل از جمع‌آوری نمونه خون نیاز به ناشتایی داشته باشید.
- از استرس‌های عاطفی و جسمی و حرکات ورزشی شدید قبل و در طول جمع‌آوری نمونه اجتناب کنید زیرا می‌توانند انتشار کاتکول‌آمین را افزایش دهند.
در حین انجام آزمایش
برای آزمایش ادرار، به جمع‌آوری ادرار ۲۴ ساعته نیاز است. تمام ادرار برای یک دوره ۲۴ساعته جمع‌آوری و نگهداری می‌شود. مهم است که نمونه در طی این مدت در یخچال نگهداری شود.
نمونه لازم برای آزمایش خون کاتکول‌آمین، با فرو کردن سوزن در ورید جمع‌آوری می‌شود.
پس از انجام تست
پس از برداشتن سوزن، از شما خواسته خواهد شد با بانداژ یا یک قطعه گاز استریل، فشار ملایمی را به محل نمونه‌گیری وارد کنید. این کار به جلوگیری از خون‌ریزی کمک می‌کند و می‌تواند مانع از کبودی شود. سپس محل نمونه‌گیری بانداژ خواهد شد. در اکثر موارد پس از تکمیل آزمایش می‌توانید به فعالیت‌های روزمره خود بازگردید.
گرفتن نمونه خون، یک روش بسیار کم‌خطر است. گاهی ممکن است در محل نمونه‌گیری، کبودی خفیف ملاحظه کنید.
انجام آزمایش Catecholamines در خانه
اگر به دلیل شرایط جسمانی، محدودیت حرکت، مشغله کاری و … امکان مراجعه حضوری به آزمایشگاه را ندارید، با سفارش سرویس نمونه‌گیری در منزل آزمایشگاه نانو در ارومیه، به‌راحتی می‌توانید این آزمایش را در خانه یا محل کار خود انجام دهید.
پرسنل مجرب آزمایشگاه نانو، تخصص و تجهیزات لازم برای این کار را در اختیار دارند و با رعایت تمامی استانداردهای ابلاغی وزارت بهداشت، با هماهنگی قبلی در محل سکونت یا کار شما برای انجام نمونه گیری حاضر خواهند شد.
← لطفاً توجه داشته باشید که ارائه نام و نام خانوادگی بیمار، سن، کد ملی، آزمایش مورد درخواست، کد رهگیری که از پزشک دریافت کرده‌اید، و یک شماره تماس برای ثبت درخواست ضروری است.
← برای درخواست نمونه‌گیری در منزل، بهتر است یک روز قبل با آزمایشگاه تماس بگیرید. برای آزمایش‌های اورژانسی، لطفاً حداقل ۲ ساعت قبل تماس بگیرید.
مزایای انجام آزمایش در
آزمایشگاه نانو ارومیه
آزمایشگاه پاتوبیولوژی نانو، مجهزترین مجموعه آزمایشگاهی بخش غیردولتی در ارومیه و آذربایجان‌غربی است. این مجموعه در محیطی آرام و ایمن با بهره‌گیری از آخرین تجهیزات آزمایشگاهی دنیا، تیم تخصصی مجرب شامل پزشکان آزمایشگاهی و متخصصان آسیب‌شناسی بالینی و تشریحی، مفتخر به ارائه خدماتی با بالاترین دقت و کیفیت به مراجعان عزیز از منطقه شمال‌غرب و کشورهای همجوار است.
حداکثر دقت
بهره‌گیری از تکنولوژی‌های روز دنیا برای انجام آزمایش‌ها
پوشش بیمه‌ای
طرف قرارداد با کلیه بیمه‌های پایه و تکمیلی در کشور
جوابدهی آنلاین
سیستم ارسال الکترونیکی نتایج بدون نیاز به مراجعه حضوری
خون‌گیری در منزل
انجام نمونه‌گیری در منزل شما توسط پرسنل آزمایشگاه
تحلیل نتایج آزمایش Catecholamines
میزان بالای کاتکول‌آمین‌ها در خون و یا ادرار، وقتی علائم و نشانه‌های مشکوک را نیز دارید، نشان‌دهنده وجود توموری است که کاتکول‌آمین تولید می‌کند. این مسئله نشان می‌دهد که تحقیقات بیشتری لازم است. زمانی که نتایج آزمایش شواهد روشنی از چنین توموری را نشان می‌دهد، توصیه می‌شود که برای پیدا کردن تومور، تصویربرداری انجام شود.
آزمایش کاتکول‌آمین‌ها بسیار حساس است و نتایج مثبت کاذب نیز رخ می‌دهد. این آزمایش تحت‌تأثیر استرس، مواد مخدر، دخانیات و غذاهای مختلف مانند نوشیدنی‌های حاوی کافئین و الکل است. اگر شما فقط مقادیر بالای خفیف دارید، پزشک ممکن است داروها، رژیم غذایی و میزان استرس شما را دوباره ارزیابی کند تا به دنبال مواد یا شرایط تداخل‌کننده باشد. پس از حل این مشکلات، ممکن است دوباره آزمایش شوید تا مشخص شود که آیا مقادیر تست هنوز بالا هستند، و پس از آن اقدامات مناسب را انجام دهید.
اگر میزان کاتکول‌آمین پس از درمان چنین توموری افزایش یابد، احتمالا درمان به‌طور کامل مؤثر نبوده، و یا تومور بازگشته و پیگیری مناسب لازم است.
اگر میزان کاتکول‌آمین‌ها طبیعی باشد، بعید است که توموری داشته باشید که کاتکول‌آمین تولید کند. با این حال، فئوکروموسیتوما لزوماً کاتکول‌آمین‌ها را با سرعت ثابت تولید نمی‌کند. بنابراین، اگر اخیراً دچار فشار خون بالا نشده‌اید، میزان کاتکول‌آمین خون و ادرار شما می‌تواند در سطوح طبیعی یا نزدیک به طبیعی باشد حتی زمانی که فئوکروموسیتوما وجود دارد. اگر پزشک همچنان مشکوک باشد، ممکن است آزمایش تکرار شود.
توجه داشته باشید در عین حال که آزمایش‌های پلاسما و کاتکول‌آمین ادرار می‌تواند به تشخیص تومورهای تولید کننده کاتکول‌آمین کمک کند، اما نمی‌تواند محل و تعداد تومور را تشخیص دهد، یا این‌که تومور خوش‌خیم است یا نه (هرچند که بیشترِ آنها خوش‌خیم هستند). مقدار کل کاتکول‌آمین‌های تولید شده، با افزایش اندازه یا تعداد تومورها افزایش می‌یابد.
اگرچه فئوکروموسیتوم‌ها و پاراگانگلیوم‌ها نادر هستند، ۲۵٪ آنها به‌صورت ارثی مرتبط با تغییرات در ژن‌های خاص رخ می‌دهد. این سندروم‌های ژنتیکی، به‌عنوان خطر بالاتر در بروز تومور شناسایی شده‌اند. نمونه‌هایی از این موارد شامل سندروم‌های MEN-1 و MEN-2 (نئوپلازی غدد درون‌ریز متعدد، نوع ۱ و ۲) است.
نام‌های دیگر این آزمایش
Dopamine, Epinephrine, Norepinephrine, Free Catecholamines, plasma and urine, Fractionated Catecholamines
سایر آزمایش‌های مرتبط
Plasma Free Metanephrines, Urine Metanephrines
راهنمای کامل آشنایی با
تست‌های هورمونی آزمایشگاه نانو
هورمون‌ها، انواع مختلف ترکیبات بیوشیمیایی هستند که به‌عنوان پیام‌رسان در سرتاسر بدن فعالیت دارند. این ترکیبات می‌توانند حرکت اندام‌های بدن را هماهنگ کنند، مولد حس گرسنگی یا رضایت باشند، رشد بدن را مهار یا تحریک نمایند، متابولیسم ما را تنظیم کنند و … هورمون‌ها تقریباً تمامی عملکردهای بدن را تحت‌کنترل نگه می‌دارند.
آزمایش‌های هورمونی، گنجینه بزرگی از ابزارهایی هستند که پزشکان برای شناسایی و کشف مشکلات مهم سلامتی در اختیار دارند. با انجام این آزمایش‌ها می‌توان علت طیف وسیعی از بیماری‌ها را یافته و در اغلب موارد به‌راحتی مدیریت نمود.
آنچه مطالعه کردید بخشی از مجله آزمایش‌های هورمونی است که شامل تمامی موضوعات مهم درباره هورمون‌ها و تست‌های کلیدیِ آنها به زبان ساده است.
پاسخ سؤال خود را نیافته‌اید؟
اگر درباره جزئیات این آزمایش، نحوه نمونه گیری و انجام آن، و یا شرایط خود سؤالی دارید، می‌توانید آن را در محتوای سایت جستجو کنید:
همکاران ما در بخش پذیرش آزمایشگاه نانو و واحد روابط عمومی این مرکز، با شماره تلفن‌های ۰۴۴۳۳۴۵۷۹۹۳ و ۰۴۴۳۳۴۵۷۹۹۶ در ساعات کاری مجموعه، تا حد امکان پاسخگوی سؤالات شما خواهند بود.
لطفاً توجه داشته باشید
محتوای مندرج در این صفحه، صرفاً برای آشنایی شما با علل تجویز و روند انجام این تست طراحی شده است و هرگز نباید به عنوان جایگزین برای روند تشخیص و درمان بیماری‌ها مورد استفاده قرار گیرد. اگر به وجود یک بیماری یا عارضه در خود مشکوک هستید، ضروری است به پزشک مربوطه مراجعه نمایید تا بر اساس نتایج معاینات و تست‌های تجویز شده توسط پزشک، وجود یا عدم‌وجود آن تشخیص داده شود.
منابع مورد استفاده
- Pagana, Kathleen D. & Pagana, Timothy J. (2001). Mosby’s Diagnostic and Laboratory Test Reference 5th Edition: Mosby, Inc., Saint Louis, MO.
- https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003561.htm
- https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003613.htm
- https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000340.htm
- https://urologyhealth.org/adult/index.cfm?cat=02&topic=114
- https://www.arup-lab.com/guides/clt/tests/clt_a141.jsp#1059229
- https://arbl.cvmbs.colostate.edu/hbooks/pathphys/endocrine/adrenal/medhormones.html
- Wu, A. (2006). Tietz Clinical Guide to Laboratory Tests, Fourth Edition. Saunders Elsevier, St. Louis, Missouri. Pp 226-230. https://www.medscape.com/viewarticle/553428
- https://www.emedicine.com/med/TOPIC1816.HTM
- https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003613.htm
- https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003561.htm
- https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000340.htm
- https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/001408.htm
- https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000340.htm
- https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003561.htm
- https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003613.htm
- https://www.mayoclinic.com/print/pheochromocytoma/DS00569/DSECTION=all&METHOD=print
- https://www.arupconsult.com/Topics/Pheochromocytoma.html?client_ID=LTD
- https://emedicine.medscape.com/article/124059-overview
- https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003613.htm
- https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003561.htm
- https://emedicine.medscape.com/article/124059-overview
- https://www.cancer.gov/cancertopics/pdq/treatment/pheochromocytoma/Patient