اختلالات غدد فوق کلیوی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
مشکلات غدد فوق‌کلیوی می‌تواند تأثیر زیادی بر سلامت فرد داشته باشد و بر همه چیز از متابولیسم گرفته تا فشار خون و واکنش‌های استرس، تأثیر بگذارد. انجام آزمایش‌های تشخیصی در شناسایی این بیماری‌ها بسیار مهم است و داده‌های مفیدی را در مورد عملکرد این غدد کوچک اما قدرتمند فراهم می‌کند.
پزشکان می‌توانند ناهنجاری‌هایی را در مقادیر هورمونی مانند کورتیزول و آلدوسترون کشف کنند که ممکن است نشان‌دهنده بیماری آدیسون، سندروم کوشینگ یا نارسایی آدرنال باشد. این مطلب به آزمایش‌های موجود برای شناسایی انواع شایع ناهنجاری‌های غدد فوق‌کلیوی می‌پردازد.
تست DHEA-S
DHEA-S اکثراً توسط غدد فوق‌کلیوی تولید می‌شود، در کنار مقادیر جزئی ساخته شده در مغز و غدد جنسی. این ماده به عنوان پیش‌ساز هورمون‌های جنسی مردانه و زنانه مانند استروژن و تستوسترون عمل می‌کند و برای انواع فرآیندهای بیولوژیکی از جمله شکل‌گیری ویژگی‌های جنسی ثانویه و کنترل متابولیک ضروری است.
آزمایش DHEA-S در تشخیص اختلالات غدد فوق‌کلیوی مفید است زیرا ممکن است فعالیت قشر فوق‌کلیوی (لایه بیرونی) را منعکس کند. وجود مقادیر غیرطبیعی DHEA-S می‌تواند انواع بیماری‌های آدرنال را نشان دهد. افزایش میزان DHEA-S، مؤید هیپرپلازی آدرنال یا تومورهایی مانند آدنوم‌های خوش‌خیم و گاهی اوقات سرطان آدرنال می‌تواند باشد.
این بیماری‌ها می‌توانند باعث تولید بیش از حد هورمون آدرنال شوند و منجر به علائمی مانند بلوغ زودرس در کودکان، هیرسوتیسم (رشد بیش از حد مو)، آکنه و مشکلات تولید مثلی در بزرگسالان شوند.
از سوی دیگر، مقادیر پایین DHEA-S احتمالا نشانگر نارسایی آدرنال است، که زمانی رخ می‌دهد که غدد فوق‌کلیوی نتوانند هورمون‌های کافی تولید کنند.
این اختلال را می‌توان به عنوان بیماری آدیسون تشخیص داد که با کاهش وزن، ضعف عضلانی، خستگی، فشار خون پایین و تغییر رنگ پوست مشخص می‌شود. کاهش میزان DHEA-S در بیماری آدیسون نشان‌دهنده کاهش توانایی غدد فوق‌کلیوی برای فعالیت طبیعی است.
تست DHEA-S اغلب در کنار سایر آزمایش‌های هورمونی برای ارائه یک تصویر کامل‌تر از سلامت آدرنال و کمک به تمایز بین بیماری‌های غده آدرنال و مشکلات مربوط به غده هیپوفیز انجام می‌شود که همچنین نقش مهمی در کنترل هورمونی دارد. با ارزیابی میزان DHEA-S، پزشکان می‌توانند اطلاعات مفیدی در مورد غدد فوق‌کلیوی کسب کنند، که در تشخیص، برنامه‌ریزی، و نظارت بر درمان بیماری‌های مرتبط با غدد فوق‌کلیوی نقش کلیدی دارد.
آزمایش استرس - کورتیزول
تست کورتیزول با ارزیابی میزان کورتیزول در خون، بزاق یا ادرار، ناهنجاری‌های غده فوق‌کلیوی را تشخیص می‌دهد. کورتیزول یک هورمون مهم است که توسط قشر آدرنال تولید می‌شود و پاسخ استرس، متابولیسم، عملکرد ایمنی و فشار خون را تنظیم می‌کند. پزشکان از طریق این تست می‌توانند در مورد عملکرد غده فوق‌کلیوی اطلاعات زیادی دریافت کنند و ناهنجاری‌های احتمالی را با نظارت بر میزان کورتیزول در زمان‌های مختلف روز یا در واکنش به محرک‌های خاص شناسایی کنند.
ارزیابی ریتم روزانه
میزان کورتیزول به صورت طبیعی در طول روز نوسان می‌کند؛ صبح زود افزایش می‌یابد و در ساعات شب به پایین‌ترین میزان خود می‌رسد. اختلال در این ریتم ممکن است مؤید مشکل در عملکرد غده فوق‌کلیوی باشد. برای مثال در سندروم کوشینگ، میزان کورتیزول ممکن است در طول روز و شب، علیرغم کاهش معمول روزانه، بالا بماند. در بیماری آدیسون یا نارسایی ثانویه آدرنال، میزان کورتیزول ممکن است به‌طور مداوم پایین باشد، بدون اوج صبحگاهی.
پاسخ به تحریک ACTH
آزمایش تحریک ACTH تعیین می‌کند که غدد فوق‌کلیوی چگونه به ACTH واکنش نشان می‌دهند که تولید کورتیزول را افزایش می‌دهد. اگر غدد فوق‌کلیوی در پاسخ به ACTH کورتیزول کافی تولید نکنند، احتمال نارسایی فوق‌کلیوی وجود دارد.
تست سرکوب دگزامتازون با دوز پایین
این آزمایش با تجویز مصرف یک دوز پایین دگزامتازون (نوعی گلوکوکورتیکوئید مصنوعی) و سپس ارزیابی میزان کورتیزول در روز بعد، احتمال وجود سندروم کوشینگ را تشخیص می‌دهد. در افراد سالم، دگزامتازون تولید کورتیزول را کاهش می‌دهد. ناتوانی در تنظیم میزان کورتیزول، بیانگر بروز سندروم کوشینگ است.
تست‌های تشخیص تومورهای غدد فوق‌کلیوی
برای تشخیص تومور غده فوق‌کلیوی، ممکن است پزشک یک یا چند آزمایش تجویز کند:
- آزمایش خون و ادرار برای اندازه‌گیری مقدار هورمون‌های آدرنال می‌تواند تومور عملکردی را تشخیص دهد.
- اسکن توموگرافی کامپیوتری (سی‌تی‌اسکن) یا اسکن تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) ممکن است در تشخیص تومور غده فوق‌کلیوی و تعیین این که آیا سرطانی است مفید باشد.
- اسکن متایودوبنزیل گوانیدین (MIBG) می‌تواند تومور عصبی-اندوکرین را تشخیص دهد.
- یک رادیولوژیست مداخله‌ای می‌تواند خون رگ‌های هر غده فوق‌کلیوی را آزمایش کند تا تومورهایی را شناسایی کند که سی‌تی‌اسکن یا ام‌آرآی نمی‌توانند تشخیص دهند، یا تعیین کند که آیا هر دو غده توده‌های کوچکی دارند (و بنابراین هر دو ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند) یا خیر.
مزایای انجام آزمایش در
آزمایشگاه نانو ارومیه
آزمایشگاه پاتوبیولوژی نانو، مجهزترین مجموعه آزمایشگاهی بخش غیردولتی در ارومیه و آذربایجان‌غربی است. این مجموعه در محیطی آرام و ایمن با بهره‌گیری از آخرین تجهیزات آزمایشگاهی دنیا، تیم تخصصی مجرب شامل پزشکان آزمایشگاهی و متخصصان آسیب‌شناسی بالینی و تشریحی، مفتخر به ارائه خدماتی با بالاترین دقت و کیفیت به مراجعان عزیز از منطقه شمال‌غرب و کشورهای همجوار است.
حداکثر دقت
بهره‌گیری از تکنولوژی‌های روز دنیا برای انجام آزمایش‌ها
پوشش بیمه‌ای
طرف قرارداد با کلیه بیمه‌های پایه و تکمیلی در کشور
جوابدهی آنلاین
سیستم ارسال الکترونیکی نتایج بدون نیاز به مراجعه حضوری
خون‌گیری در منزل
انجام نمونه‌گیری در منزل شما توسط پرسنل آزمایشگاه
آزمایش در خانه
اگر به دلیل شرایط جسمانی، محدودیت حرکت، مشغله کاری و … امکان مراجعه حضوری به آزمایشگاه را ندارید، با سفارش سرویس نمونه‌گیری در منزل آزمایشگاه نانو در ارومیه، به‌راحتی می‌توانید آزمایش‌های تجویز شده را در خانه یا محل کار خود انجام دهید.
پرسنل مجرب آزمایشگاه نانو، تخصص و تجهیزات لازم برای این کار را در اختیار دارند و با رعایت تمامی استانداردهای ابلاغی وزارت بهداشت، با هماهنگی قبلی در محل سکونت یا کار شما برای انجام نمونه گیری حاضر خواهند شد.
← لطفاً توجه داشته باشید که ارائه نام و نام خانوادگی بیمار، سن، کد ملی، آزمایش مورد درخواست، کد رهگیری که از پزشک دریافت کرده‌اید، و یک شماره تماس برای ثبت درخواست ضروری است.
← برای درخواست نمونه‌گیری در منزل، بهتر است یک روز قبل با آزمایشگاه تماس بگیرید. برای آزمایش‌های اورژانسی، لطفاً حداقل ۲ ساعت قبل تماس بگیرید.
تست‌های تشخیص سندروم کوشینگ
اگر پزشک مشکوک به سندروم کوشینگ باشد، احتمالا یک یا چند مورد از سه آزمایش غربالگری که در حال حاضر برای این اختلال استفاده می‌شود را تجویز می‌کند.
- آزمایش میزان کورتیزول بالا در بزاق
- آزمایش افزایش میزان کورتیزول در ادرار در طول ۲۴ ساعت
- بررسی این که آیا یک استروئید مصنوعی به نام دگزامتازون، تولید کورتیزول توسط بدن را کاهش می‌دهد یا خیر.
تست‌های تشخیص هیپرپلازی مادرزادی آدرنال
رایج‌ترین روش شناسایی Congenital adrenal hyperplasia یا CAH در نوزادان، از طریق غربالگری نوزاد است. اگر اولین آزمایش غربالگری نشان دهد که نوزاد ممکن است CAH داشته باشد، پزشک آزمایش خون دیگری را برای تأیید تشخیص، تجویز می‌کند.
در بعضی موارد، نوزادان دختر ممکن است ناهنجاری‌های تناسلی قابل‌مشاهده داشته باشند که باعث می‌شود پزشک معالج مشکوک به وجود CAH به عنوان علت آن شود. در این موارد، پزشک یک آزمایش تکمیلی برای تأیید تشخیص تجویز می‌کند. همچنین شکل خفیف‌تر CAH نیز می‌تواند با آزمایش تحریک ACTH تشخیص داده شود.
تست‌های تشخیص تومورهای هیپوفیز
اولین قدم در تشخیص تومورهای هیپوفیز، معاینه فیزیکی است که شامل بررسی پاسخ‌های عصبی مانند رفلکس‌ها و استقامت، و ارزیابی علائم ترشح هورمون بالا مانند آکنه یا رشد غیرمعمول مو است. پزشک همچنین ممکن است یک آزمایش بینایی انجام دهد، برای تعیین این که آیا رشد تومور هیپوفیز بر قدرت بینایی یا بینایی محیطی وی تأثیر گذاشته یا خیر.
اگر جواب این آزمایش باعث شود که پزشک به تومور هیپوفیز مشکوک شود، یک یا چند آزمایش بررسی عملکرد غدد درون‌ریز را درخواست خواهد کرد.
برای تأیید تشخیص، پزشک ممکن است آزمایش میدان بینایی بیمار (منطقه‌ای که در یک لحظه مشخص بدون حرکت چشم قابل‌مشاهده است) و یا اسکن MRI سر بیمار را انجام دهد.
تست‌های تشخیص فئوکروموسیتوما/پاراگانگلیوما
اگر پزشک مشکوک به فئوکروموسیتوما/پاراگانگلیوما باشد، احتمال دارد نیاز به آزمایش خون یا ادرار برای بررسی این موارد باشد:
- کاتکولامین‌ها، هورمون‌هایی که ضربان قلب، فشار خون، سرعت تنفس و مقدار انرژی موجود در بدن را افزایش می‌دهند
- متانفرین‌ها، مولکول‌های تولید شده از بدن که کاتکولامین‌ها را تجزیه می‌کنند
تست‌های تشخیص بیماری آدیسون
برای تشخیص بیماری آدیسون به صورت معمول، تست خون برای اندازه‌گیری مقادیر کورتیزول و مقادیر هورمون آدرنوکورتیکوتروپ (ACTH) به کار می‌رود. پزشک علاوه بر این می‌تواند از یک آزمایش تحریک ACTH استفاده کند، یک آزمایش یک‌ساعته که در طی آن، بیمار یک نوع مصنوعی ACTH را از طریق یک خط داخل وریدی (IV) دریافت می‌کند. پزشک میزان خون هورمون‌های مختلف را از قبل و بعد از انجام ACTH مقایسه می‌کند. اگر میزان کورتیزول پایین باشد، احتمال دارد فرد دچار نارسایی آدرنال و بیماری آدیسون باشد.
تست‌های تشخیص هیپرالدوسترونیسم
برای بررسی احتمال وجود هیپرالدوسترونیسم، احتمالا پزشک شما آزمایش خون و ادرار را برای بررسی مقادیر بالای آلدوسترون و مقادیر پایین پتاسیم تجویز می‌کند.
همچنین ممکن است یک اسکن توموگرافی کامپیوتری (یا سی‌تی‌اسکن) انجام شود برای تعیین این که آیا تومور غیرسرطانی یا سایر غده‌های غیرطبیعی در غدد فوق‌کلیوی وجود دارد.
جمع‌بندی
تشخیص اختلالات غدد فوق‌کلیوی وابسته به انواع آزمایش‌های تخصصی است که هر یک، دانش منحصر‌بفردی در مورد عملکرد و سلامت غدد فوق‌کلیوی ارائه می‌دهند. در میان آنها، آزمایش DHEA-S به دلیل رابطه مستقیم آن با تولید غدد فوق‌کلیوی بیشتر قابل‌توجه است. بررسی میزان کورتیزول و تستوسترون نیز شاخص‌های بیشتری از سلامت فوق‌کلیوی را به‌صورت غیرمستقیم نشان می‌دهد. این آزمایش‌ها در ترکیب با علائم بیمار و سایر روش‌های تشخیصی، می‌توانند بیماری‌هایی از جمله بیماری آدیسون، سندروم کوشینگ و سایر اختلالات آدرنال را به‌طور قابل‌اعتماد شناسایی کنند.
درک عملکرد و یافته‌های این تست‌ها برای تدوین برنامه‌های درمانی موفق بیماری‌های غدد فوق‌کلیوی، و اطمینان از دریافت مراقبت‌های به‌موقع و مناسب توسط بیماران، بسیار مهم است.
برای انجام آزمایش‌های غدد فوق‌کلیوی در ارومیه و یا سؤال درباره آنها، همکاران ما با تلفن‌های ۰۴۴۳۳۴۵۷۹۹۳ و ۰۴۴۳۳۴۵۷۹۹۶ آماده پاسخگویی هستند.
راهنمای کامل آشنایی با
تست‌های هورمونی آزمایشگاه نانو
هورمون‌ها، انواع مختلف ترکیبات بیوشیمیایی هستند که به‌عنوان پیام‌رسان در سرتاسر بدن فعالیت دارند. این ترکیبات می‌توانند حرکت اندام‌های بدن را هماهنگ کنند، مولد حس گرسنگی یا رضایت باشند، رشد بدن را مهار یا تحریک نمایند، متابولیسم ما را تنظیم کنند و … هورمون‌ها تقریباً تمامی عملکردهای بدن را تحت‌کنترل نگه می‌دارند.
آزمایش‌های هورمونی، گنجینه بزرگی از ابزارهایی هستند که پزشکان برای شناسایی و کشف مشکلات مهم سلامتی در اختیار دارند. با انجام این آزمایش‌ها می‌توان علت طیف وسیعی از بیماری‌ها را یافته و در اغلب موارد به‌راحتی مدیریت نمود.
آنچه مطالعه کردید بخشی از مجله آزمایش‌های هورمونی است که شامل تمامی موضوعات مهم درباره هورمون‌ها و تست‌های کلیدیِ آنها به زبان ساده است.
پاسخ سؤالات خود را بیابید
اگر درباره آزمایش‌های هورمونی، نحوه نمونه‌گیری و انجام آنها، و یا شرایط خود سؤالی دارید، می‌توانید آن را در محتوای سایت جستجو کنید:
همکاران ما در بخش پذیرش آزمایشگاه نانو و واحد روابط عمومی این مرکز، با شماره تلفن‌های ۰۴۴۳۳۴۵۷۹۹۳ و ۰۴۴۳۳۴۵۷۹۹۶ در ساعات کاری مجموعه، تا حد امکان پاسخگوی سؤالات شما خواهند بود.
لطفاً توجه داشته باشید
محتوای مندرج در این صفحه، صرفاً برای آشنایی شما با این موضوع طراحی شده است و هرگز نباید به عنوان جایگزین برای روند تشخیص و درمان بیماری‌ها مورد استفاده قرار گیرد. اگر به وجود یک بیماری یا عارضه در خود مشکوک هستید، ضروری است به پزشک مربوطه مراجعه نمایید تا بر اساس نتایج معاینات و تست‌های تجویز شده توسط پزشک، وجود یا عدم‌وجود آن تشخیص داده شود.