تست تحمل گلوکز خوراکی، نشان می‌دهد که بدن تا چه اندازه با قند (گلوکز) بعد از غذا برخورد می‌کند. گلوکز نوعی قند است که وقتی بدن، کربوهیدرات‌های غذایی را که می‌خورید، تجزیه می‌کند، ساخته می‌شود. مقداری از گلوکز برای تأمین انرژی استفاده می‌شود و بقیه‌ی آن ذخیره می‌شود تا بعداً استفاده شود.

میزان گلوکز خون، توسط هورمون‌های انسولین و گلوکاگون کنترل می‌شود. اگر گلوکز بیش از حد در خون باشد، لوزالمعده انسولین ترشح می‌کند تا به سلول‌ها در جذب و ذخیره آن کمک کند.

اگر قند خون خیلی کم باشد، لوزالمعده گلوکاگون ترشح می‌کند تا گلوکز ذخیره شده را دوباره به جریان خون آزاد کند.

بدن معمولاً قادر است تعادل ایده‌آل گلوکز خون را حفظ کند. با این حال، اگر هر یک از بخش‌های سیستم کار نکند، گلوکز می‌تواند به سرعت افزایش یابد و منجر به افزایش سطح قند خون (هیپرگلیسمی) و دیابت شود.

تست تحمل گلوکز خوراکی، می‌تواند عدم تعادل در این فرایند را تشخیص دهد؛ اما در سایر آزمایش‌ها ممکن است تشخیص داده نشود. مؤسسه ملی دیابت و بیماری‌های گوارشی و کلیوی (NIDDK) توصیه می‌کند که از تست تحمل گلوکز خوراکی برای موارد زیر استفاده شود:

همچنین از تست تحمل گلوکز خوراکی می‌توان برای تشخیص موارد زیر استفاده کرد:

تست تحمل گلوکز خوراکی، می‌تواند دیابت نوع ۱، دیابت نوع ۲ دیابت مرتبط با بارداری (دیابت حاملگی) و سطح قند خون بالا را که فرد را در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ (پیش دیابت) قرار می‌دهد، تشخیص دهد.

توصیه می‌شود که خانم‌های باردار بین هفته‌های ۲۴ تا ۲۸ بارداری از نظر دیابت بارداری، غربالگری شوند.

با این حال، به جای انجام آزمایش سه ساعته تحمل گلوکز خوراکی، پزشکان معمولاً توصیه می‌کنند ابتدا با یک تست چالش گلوکز یک ساعته شروع کنید که مجبور نیستید برای آن ناشتایی داشته باشید.

اگر فردی چاق باشد، سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت داشته باشد، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) تشخیص داده شده، داشته باشد یا در حاملگی‌های قبلی دیابت بارداری داشته باشد، چالش یک ساعته گلوکز را می‌توان قبل از هفته ۲۴ انجام داد.

اگر آزمایش نشان دهد که مقادیر گلوکز خون فرد، برابر یا بیشتر از ۱۴۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر (mg/dL) است، نتایج غیر طبیعی است. بعد از این تست، باید آزمایش کامل تحمل گلوکز خوراکی سه ساعته انجام شود. برخی از پزشکان، محدوده مورد نیاز برای انجام آزمایش دوم را تا ۱۳۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر تعیین می‌کنند.

تست تحمل گلوکز خوراکی بسیار دقیق است. درصد نتایج صحیح مثبت تست (حساسیت) بین ۸۱ تا ۹۳ درصد است. این به مراتب بهتر از FGP است که حساسیتی بین ۴۵ تا ۵۴ درصد دارد.

با این حال، تست تحمل گلوکز خوراکی نیز محدودیت‌هایی دارد:

تست تحمل گلوکز خوراکی بی‌خطر است. این آزمایش معمولاً یک آزمایش سرپایی است (نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارید).

شما باید چند نمونه خون بگیرید، اما طولی نمی‌کشد و معمولاً به هیچ مشکلی (عوارض) منجر نمی‌شود.

اگر آزمایش تحمل گلوکز خوراکی را انجام دهید، عوارض جانبی یا خطرات بسیار کمی وجود دارد. برخی افراد در نوشیدن محلول گلوکز خوراکی مشکل دارند. آن‌ها ممکن است احساس تهوع و حتی استفراغ کنند. اگر این اتفاق بیفتد، ممکن است آزمایش در آن روز نتواند کامل شود.

افراد در طول آزمایش به دقت زیر نظر گرفته می‌شوند تا مطمئن شوند که حالشان خوب است. اگر قند خونشان پایین باشد (هیپوگلیسمی)، فوراً درمان خواهند شد.

در حالی که تست تحمل گلوکز خوراکی برای اکثر افراد بی‌خطر است، دلایلی وجود دارد که باعث می‌شود برخی افراد نتوانند آن را با خیال راحت انجام دهد.

شما نباید آزمایش تحمل گلوکز خوراکی انجام دهید اگر:

اگر نمی‌توانید آزمایش تحمل گلوکز خوراکی را انجام دهید، پزشک شما باید از آزمایش‌های دیگری برای بررسی سطح گلوکز خون شما استفاده کند. جایگزین‌های آزمایش تحمل گلوکز خوراکی ممکن است شامل آزمایش خون یا ادرار و یا تست قند خون با گلوکومتر در خانه برای بررسی قند خون یا نظارت بر سطح آن باشد.

پزشک به شما می‌گوید که چگونه برای آزمایش تحمل گلوکز خوراکی خود آماده شوید.

اگر لازم است قبل از آزمایش ناشتا باشید، می‌توانید شام خود را شب قبل از آزمایش میل کنید، اما تا زمانی که آزمایش را در روز بعد به پایان نرسانید، دیگر نمی‌توانید غذا بخورید.

اگر در روز آزمایش تحمل گلوکز، با حس بیماری از خواب بیدار شدید یا در روزهای منتهی به آن بیمار بودید، به پزشک خود اطلاع دهید. ممکن است نیاز باشد که زمان تست خود را تغییر دهید، زیرا انجام آزمایش تحمل گلوکز خوراکی در زمان بیماری خطرناک است.

آزمایش‌های تحمل گلوکز خوراکی، معمولاً در صبح برنامه‌ریزی می‌شود؛ زیرا از شب قبل ناشتا بوده‌اید و ممکن است کاملاً گرسنه باشید. پس هر چه زودتر بتوانید آزمایش را انجام دهید، زودتر می‌توانید چیزی بخورید.

بسته به نسخه آزمایشی که انجام می‌دهید، باید سه یا چهار ساعت از روز خود را برای انجام آن وقت بگذارید.

استرس و اضطراب نیز می‌تواند بر سطح قند خون شما تأثیر بگذارد. سعی کنید حداقل ۳۰ دقیقه زودتر به آزمایشگاه برسید تا به خودتان زمان بدهید تا کمی در آن جا بمانید و استراحت کنید.

شما نمی‌توانید تست تحمل گلوکز خوراکی را در خانه انجام دهید. باید به مطب، کلینیک، بیمارستان یا یک مرکز آزمایشگاهی مستقل بروید.

در روز آزمایش، لباس آستین کوتاه یا بالاپوشی بپوشید که به شما امکان می‌دهد آستین‌های خود را به راحتی بالا بزنید تا خون گرفته شود. می‌توانید یک سویشرت یا پلیور همراه خود داشته باشید تا در صورت سرماخوردگی آن را بپوشید.

۸ تا ۱۲ ساعت قبل از آزمایش تحمل گلوکز خوراکی، باید خوردن و آشامیدن را متوقف کنید، اما این زمان شامل وقتی است که به خواب می‌روید. در صورت نیاز به مصرف دارو، معمولاً مجاز به خوردن مقداری آب خواهید بود.

به غیر از نخوردن قهوه و صبحانه، می‌توانید روال عادی روزمره خود مانند دوش گرفتن و مسواک زدن را قبل از آزمایش تحمل گلوکز خوراکی انجام دهید.

اگر سیگار می‌کشید، باید در روز آزمایش مصرف آن را قطع کنید و تا زمانی که آزمایش انجام نشده است، دوباره شروع نکنید.

به پزشک خود در مورد تمام داروها و مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید اعم از تجویزی، بدون نسخه، تغذیه‌ای، هومیوپاتی یا طب سنتی اطلاع دهید.

برخی داروها بر سطح قند خون شما تأثیر می‌گذارند. اگر هر یک از این داروها را مصرف می‌کنید، ممکن است پزشک‌تان به شما بگوید که قبل از آزمایش تحمل گلوکز، مصرف آن‌ها را متوقف کنید:

اگر مطمئن نیستید که می‌توانید داروهای خود را قبل از آزمایش تحمل گلوکز خوراکی مصرف کنید، از پزشک خود در مورد آن سؤال کنید. هرگز بدون صحبت با پزشک، مصرف داروهای خود را قطع نکنید.

تست تحمل گلوکز خوراکی کمی متفاوت‌تر از سایر آزمایش‌های قند خون است.

به عنوان مثال، آزمایش گلوکز ناشتا فقط زمانی که شما برای مدتی غذا نخورده‌اید، سطح قند خون شما را بررسی می‌کند. تست تحمل گلوکز خوراکی هم سطح قند خون ناشتا و هم غیر ناشتا را بررسی می‌کند.

نحوه انجام تست تحمل گلوکز خوراکی بسته به این‌که بزرگسال، کودک یا باردار هستید کمی متفاوت است.

پس از ثبت‌نام و تأیید اطلاعات بیمه‌ی خود، به اتاق تست منتقل می‌شوید که در آن قد و وزن شما ثبت می‌شود. ممکن است دما و فشار خون شما نیز اندازه‌گیری شود.

در مرحله بعد، از شما خواسته می‌شود که برای اولین خون‌گیری آستین خود را بالا بزنید. مسئول آزمایشگاه که نمونه خون می‌گیرد (فلبوتومیست) یک تکه الاستیک را به دور بازوی شما می‌بندد تا آماده گرفتن خون شما شود.

برای گرفتن نمونه از خون شما، فلبوتومیست یک ورید در ناحیه جلوی آرنج یا مچ دست را انتخاب می‌کند. آن‌ها محل را با یک دستمال ضدعفونی‌کننده، تمیز می‌کنند.

معمولاً برای گرفتن خون از سوزن پروانه‌ای استفاده می‌شود. حدود ۲ میلی‌لیتر خون‌گرفته شده و آزمایش می‌شود تا سطح قند خون ناشتا به دست بیاید.

پس از بیرون آوردن سوزن و پانسمان سوراخ ایجاد شده، محلول گلوکز به شما داده می‌شود تا بنوشید.

نوشیدنی‌های مورد استفاده برای هر نوع آزمایش عبارت‌اند از:

وقتی نوشیدن محلول را تمام کردید، برای انتظار به بخش پذیرش برمی‌گردید. معمولاً تا زمانی که آزمایش تمام نشده است، اجازه خروج ندارید.

اگر در حال آزمایش دیابت یا پیش‌دیابت هستید، پس از نوشیدن محلول، دو ساعت صبر خواهید کرد. بعد از دو ساعت دوباره خون گرفته می‌شود.

اگر در حال آزمایش دیابت بارداری هستید، یک، دو و سه ساعت پس از اتمام نوشیدن محلول، نمونه خون گرفته می‌شود.

در حالی که منتظر هستید، اگر علائم قند خون پایین (هیپوگلیسمی) از جمله ضعف، تعریق، اضطراب، لرزش، رنگ‌پریدگی پوست، گرسنگی یا ضربان قلب نامنظم را دارید، به پرستار اطلاع دهید.

هنگامی‌که تمام نمونه‌های خون گرفته شد، می‌توانید به خانه بروید. با این حال، اگر احساس سبکی سر یا سرگیجه دارید، ممکن است از شما خواسته شود قبل از رفتن به خانه کمی‌ بیشتر صبر کنید تا مطمئن شوید که حال‌تان خوب است.

پس از انجام آزمایش می‌توانید به برنامه و رژیم غذایی عادی خود بازگردید.

تست تحمل گلوکز خوراکی معمولاً عوارضی ندارد، اما برخی افراد پس از نوشیدن محلول دچار نفخ، حالت تهوع، ناراحتی معده و اسهال می‌شوند. می‌توانید این علائم را با مصرف داروهای ضد‌اسهال بدون نسخه، نوشیدن چای زنجبیل یا جویدن آدامس نعناع کنترل کنید.

ممکن است کمی درد، تورم یا کبودی روی بازوهای خود در جایی که خون گرفته شده است، داشته باشید. اگر در جایی که خون گرفته شده است درد غیرعادی، تورم، خون‌ریزی زیاد دارید یا علائم و نشانه‌های عفونت مانند تب بالا، لرز، تپش قلب، تنفس سریع یا تنگی نفس دارید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.

هنگامی که به طور قطعی دیابت شما تشخیص داده شد، ممکن است نیاز باشد که پزشک شما تشخیص دهد که آیا شما دیابت نوع ۱ یا ۲ دارید.

دیابت نوع ۱ یک اختلال خودایمنی است. در این نوع دیابت، سیستم ایمنی بدن شما به سلول‌های بتای تولیدکننده انسولین در پانکراس حمله می‌کند. پزشک شما می‌تواند آزمایش‌های خونی را برای بررسی اینکه آیا شما آنتی‌بادی‌های اتوآنتی‌بادی مرتبط با بیماری دارید یا نه تجویز کند. آزمایش دیگری به نام آزمایش پپتید C نیز می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.

اگر دیابت نوع ۱ دارید، باید به خود انسولین تزریق کنید یا از پمپ انسولین استفاده کنید، وعده‌های غذایی خود را به دقت برنامه‌ریزی کنید و قند خون خود را مرتباً چک کنید یا برای کنترل سطح قند خون خود از یک مانیتور مداوم گلوکز استفاده کنید.

دیابت نوع ۲ یک بیماری خودایمنی نیست. این وضعیتی است که بعداً در زندگی به آن مبتلا می‌شوید؛ زیرا بدن شما به طور معمول به انسولین پاسخ نمی‌دهد یا از آن استفاده نمی‌کند. پزشک در مورد علائم با شما صحبت می‌کند و سطح قند خون شما را بررسی می‌کند تا متوجه شود که آیا دیابت نوع ۲ دارید یا خیر.

برخلاف دیابت نوع ۱ که یک فرد مادام‌العمر دارد، دیابت نوع ۲ گاهی اوقات می‌تواند با ایجاد تغییر در سبک زندگی و مصرف دارو معکوس شود.

مهم نیست که چه نوع دیابتی دارید، پزشک شما آزمایش‌های دیگری را برای به دست آوردن یک خط مشی پایه انجام خواهد داد که به او در نظارت بر پیشرفت بیماری کمک می‌کند. یکی از مهم‌ترین آزمایشات A1C است که میانگین سطح قند خون شما را در سه ماه گذشته اندازه‌گیری می‌کند.

بسته به نتایج شما، پزشک ممکن است از شما بخواهد که تغییراتی در رژیم غذایی و ورزش خود ایجاد کنید. ممکن است لازم باشد هر سه تا شش ماه یکبار آزمایش خون معمولی انجام دهید.

همچنین ممکن است پزشک شما درمان‌های دارویی مانند متفورمین یا انسولین را برای کمک به کنترل بهتر سطح قند خون توصیه کند. توصیه‌های درمانی فعلی عبارت‌اند از:

پزشک شما نتایج آزمایش تحمل گلوکز خوراکی را در عرض دو تا سه روز دریافت خواهد کرد. نتایج آزمون شما شامل محدوده‌های مرجع با مقادیر عددی بالا و پایین خواهد بود.

هر نتیجه‌ای که بین مقادیر بالا و پایین باشد، طبیعی تلقی می‌شود. نتایجی که خارج از محدوده مرجع هستند، می‌توانند به‌طور غیرعادی زیاد (با حرف H در نتایج نشان داده می‌شوند) یا به‌طور غیرعادی پایین (با L  در نتایج نشان داده می‌شوند) مشخص شوند.

نتایج تست تحمل گلوکز خوراکی دو ساعته برای بزرگسالان یا کودکان عبارت‌اند از:

اگر مقدار گلوکز خون شما بیش از ۲۰۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر باشد، پزشک از شما می‌خواهد آزمایش را دوباره انجام دهید یا از آزمایش دیگری برای تأیید تشخیص دیابت استفاده کنید. اگر هر دو آزمایش مثبت باشد، تشخیص قطعی است.

نتایج تست تحمل گلوکز خوراکی سه ساعته، متفاوت تفسیر می‌شود. برای تفسیر این آزمایش، یک تشخیص اولیه بر اساس یک یا چند مقدار بالای گلوکز در طول یک یا چند مورد از چهار خون‌گیری انجام می‌شود. مقادیر غیرعادی باید با انجام مجدد آزمایش تأیید شوند.

محدوده مرجع طبیعی برای تست تحمل گلوکز خوراکی سه ساعته عبارت‌اند از:

اگر هر یک از مقادیر بالا باشد، آزمایش در هفته چهارم تکرار می‌شود. پس از آزمایش دوم، اگر دو یا چند مقدار بالا باشد، دیابت بارداری به طور قطعی تشخیص داده می‌شود.