دیابت نوع یک، بیماری خود ایمنی مزمنی است که از تولید انسولین توسط پانکراس جلوگیری می‌کند. انسولین، هورمون مهمی است که مقدار گلوکز را در خون تنظیم می‌کند.
انجام
انواع تست‌های تخصصی دیابت در ارومیه
مرکز آزمایشگاهی نانو، یک مرکز مجهز تشخیصی در ارومیه است که آمادگی پذیرش و انجام کلیه‌ی آزمایش‌های مربوط به دیابت را داراست.
غربالگری دیابت
یک‌سوم از افراد دیابتی، اطلاعی از بیماری ندارند. برای تشخیص زودهنگام دیابت چه باید کرد؟
آزمایش HbA1c (A1c)
تعیین میانگین سطح قند خون در ۲ تا ۳ ماه گذشته برای تشخیص ابتلا به پیش‌دیابت و دیابت
تست‌های روتین دیابت
معاینات و آزمایش‌های منظم ضروری برای افراد مبتلا به دیابت و پیش‌دیابت برای کنترل بیماری
در شرایط عادی عملکرد انسولین به شرح زیر است:
بدن غذای مصرف شده را شکسته و به گلوکز که منبع اصلی انرژی بدن است، تبدیل می‌کند.- گلوکز وارد جریان خون شده و به پانکراس پیام تولید انسولین را می‌دهد.
- انسولین کمک می‌کند تا گلوکز از خون وارد سلول‌های ماهیچه‌ای، چربی و کبد شود. درنتیجه، آن‌ها می‌توانند از این گلوکز به عنوان منبع انرژی استفاده کنند یا آن را ذخیره کنند.
وقتی گلوکز وارد سلول‌ها می‌شود و سطح آن در خون کاهش پیدا می‌کند، به عنوان پیامی برای پانکراس عمل می‌کند تا تولید انسولین متوقف شود.
تفاوت بین دیابت نوع یک و دیابت نوع دو چیست؟
در دیابت نوع یک، پانکراس در پاسخ به یک واکنش خودایمنی، هیچ انسولینی تولید نمی‌کند. اما در دیابت نوع دو (T2D)، پانکراس یا انسولین کافی تولید نمی‌کند و یا بدن به دلیل مقاومت به انسولین، استفاده درستی از انسولین ندارد. سبک زندگی مانند چاقی و ورزش نکردن و همچنین عوامل ژنتیکی می‌توانند در ایجاد دیابت نوع دو نقش داشته باشند.
دیابت نوع یک به‌طور معمول کودکان را درگیر می‌کند ولی دیابت نوع دو به‌طور معمول افراد مسن را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. دیابت نوع دو بسیار شایع‌تر از دیابت نوع یک است.
علائم دیابت نوع یک چیست؟
دیابت نوع یک به‌طور معمول با علائم خفیف شروع می‌شود و به تدریج علائم شدیدتر می‌شود که این فرایند طی چند روز، هفته یا ماه رخ می‌دهد. با گذشت زمان، پانکراس انسولین کمتری تولید می‌کند.
علائم دیابت نوع یک عبارت‌اند از:
- تشنگی بیش‌از‌حد
- تکرر ادرار، پوشکِ دائماً خیس در نوازادان و شب ادراری در کودکان
- گرسنگی بیش‌از‌حد
- کاهش وزن بی‌دلیل
- خستگی
- تاری دید
- بهبود آهسته‌ی بریدگی و زخم‌ها
- عفونت‌های قارچی واژن
اگر تشخیص به تعویق بیفتد، دیابت نوع یک درمان نشده باعث کتواسیدوز دیابتی (DKA) می‌شود که کشنده است. درصورت وجود علائم زیر باید به مراقبت‌های اورژانسی مراجعه کنید:
- نفسی که بوی میوه می‌دهد
- تهوع و استفراغ
- شکم و معده درد
- تنفس سریع
- سرگیجه
- خواب آلودگی
- از دست دادن هوشیاری
دیابت نوع یک چگونه تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص دیابت نوع یک ساده است. پزشک برای تشخیص آن آزمایش‌های زیر را تجویز می‌کند:
آزمایش قند خون: این آزمایش برای بررسی میزان گلوکز خون استفاده می‌شود. همچنین، می‌تواند بدون نیاز به ناشتایی (حداقل هشت ساعت قبل از انجام آزمایش بدون خوردن غذا یا نوشیدنی) انجام شود. اگر نتیجه قند خون بالا را نشان دهد، یعنی به دیابت مبتلا هستید.
آزمایش هموگلوبین گلیکوزیله (A1c): اگر نتایج آزمایش گلوکز خون، ابتلا به دیابت را نشان دهد، پزشک ممکن است آزمایش A1c Hb را تجویز می‌کند. در این آزمایش، میانگین سطح قند خون در طی سه ماه گذشته اندازه گیری می‌شود.
آزمایش آنتی‌بادی: این نوع از آزمایش خون، اتوآنتی‌بادی‌ها را برای تشخیص دیابت نوع یک یا دو بررسی می‌کند. اتوآنتی‌بادی‌ها پروتئین‌هایی هستند که به اشتباه به بافت‌های بدن حمله می‌کنند. وجود انواع خاصی از اتوآنتی‌بادی‌ها به معنی ابتلا به دیابت نوع یک است. در دیابت نوع دو به‌طور معمول اتوآنتی‌بادی دیده نمی‌شود.
آزمایش‌های زیر برای ارزیابی سلامت کلی و بررسی کتواسیدوز دیابتی توسط پزشک تجویز می‌شود:
پانل متابولیک پایه: آزمایش خونی است که ۸ ماده مختلف را در خون اندازه‌گیری می‌کند. این پانل اطلاعات مفیدی در مورد تعادل شیمیایی و متابولیسم بدن ارائه می‌دهد.
آنالیز ادرار: آزمایش ادرار ویژگی‌های ظاهری، شیمیایی و میکروسکوپی ادرار را بررسی می‌کند. برای تشخیص دیابت نوع یک، اجسام کتونی که هنگام تجزیه چربی به جای گلوکز به عنوان منبع انرژی تولید می‌شوند، بررسی می‌شود. مقدار زیاد کتون باعث اسیدی شدن خون می‌شود که می‌تواند کشنده باشد.
آزمایش گاز خون شریانی (ABG): نوعی آزمایش خون است که برای اندازه‌گیری سطح اکسیژن و دی‌اکسید‌کربن در خون استفاده می‌شود.
چه کسانی به دیابت نوع یک مبتلا می‌شوند؟
هر کسی در هر سنی می‌تواند به دیابت نوع یک مبتلا شود. اگرچه شایع‌ترین سن برای ابتلا به دیابت بین ۴ تا ۶ سالگی و در اوایل بلوغ (۱۰ تا ۱۴ سالگی) است.
داشتن یکی از اعضای درجه یک خانواده (والدین یا خواهر و برادر) که به دیابت نوع یک مبتلاست، خطر ابتلا به آن را افزایش می‌دهد. با این حال، ابتلا به دیابت نیاز به داشتن عضو خانواده مبتلا به آن ندارد و هر کسی می‌تواند به آن دچار شود.
دیابت پایان راه نیست!
دیابت، بیماری خطرناک و شایعی است که در کشورهای خاورمیانه از هر ۶ نفر، یک نفر به آن مبتلاست و یک‌سوم از این افراد، اطلاعی از بیماری خود ندارند.
اما این بیماری خطرناک و مادام‌العمر، در صورت تشخیص به‌موقع و رعایت دستورالعمل‌های پزشک، کاملا قابل‌کنترل است. به‌عنوان یک فرد دیابتی می‌توانید مانند افراد عادی از یک زندگی سالم و بدون محدودیت لذت ببرید، به‌شرطی که توصیه‌های پزشک را در مورد نظارت و درمان به‌درستی انجام دهید و تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید که نه تنها برای دیابت، بلکه برای سلامت عمومی شما نیز مفید هستند و محدودیتی برای شما ایجاد نمی‌کنند.
مجله سلامت دیابت که در حال مطالعه بخشی از آن هستید، اختصاص به معرفی جنبه‌های مختلف این بیماری دارد. توصیه می‌کنیم این مجله را از ابتدا مرور کنید تا در مسیر مبارزه با دیابت موفق باشید.
← مجله سلامت دیابت
مجله تخصصی سلامت دیابت | تهیه و انتشار توسط تیم تولید محتوای تدبیرنگر | با تأییدیه علمی آزمایشگاه نانوی ارومیه