مدیریت عوارض و مشکلات چشم برای افراد مبتلا به دیابت

می‌توانید از شدت یافتن بیماری چشم جلوگیری کنید، اما باید همین حالا اقدام کنید. غربالگری چشم در صورت ابتلا به دیابت بسیار مهم است زیرا ممکن است متوجه نشوید که مشکلی در چشمان‌تان وجود دارد.

 اگر مشکل چشم‌تان زود تشخیص داده شود، انجام اقدامات صحیح می‌تواند از تشدید یافتن آن جلوگیری کند.

مدیریت رتینوپاتی و پیش‌پرولیفراتیو (pre-proliferative)

ممکن است پزشک بگوید که سابقه‌ی ابتلا به رتینوپاتی یا پیش‌پرولیفراتیو را دارید. رتینوپاتی پیش‌پرولیفراتیو به معنی تغییرات شدیدتر و گسترده‌تر در شبکیه‌ی چشم است، مانند خون‌ریزی در شبکیه! شبکیه نوعی بافت حساس به نور است که در پشت چشم قرار داشته و برای بینایی اهمیت دارد. همچنین نور را به سیگنال‌های الکتریکی تبدیل می‌کند که به مغز ارسال شده و آنها را به تصاویری که مشاهده می‌کنیم تبدیل می‌کند.

در زیر به برخی از مواردی که در پیشگیری از رتینوپاتی مؤثر هستند، اشاره شده است. چه علائم آسیب به چشم را داشته باشید چه نداشته باشید مدیریت دیابت برای پیشگیری از آسیب به چشم مهم است.

  • double-check-1
    قند خون، کلسترول و فشار خون خود را در سطح هدف نگه دارید. پزشک ممکن است داروی فشار خون را تجویز کند، حتی اگر فشار خون‌تان بالا نباشد.
  • double-check-1
    برای یافتن هرگونه تغییر در چشم، غربالگری کنید. در صورت ابتلا به رتینوپاتی پیش‌پرولیفراتیو ممکن است نیاز باشد تا هر سه تا شش ماه یک‌بار برای نظارت بر چشمان خود این کار را انجام دهید.
  • double-check-1
    برای مدیریت سطح قند خون داروهای دیابت را به‌طور منظم مصرف کنید.

  • double-check-1
    با خوردن غذای سالم و تحرک بیشتر وزن خود را حفظ کنید.
  • double-check-1
    سیگار را ترک کنید. سیگار فشار خون و سطح قند خون را افزایش می‌دهد. بنابراین مدیریت دیابت برای‌تان دشوارتر می‌شود.

همه‌ی این موارد خطر آسیب بیشتر به دلیل دیابت را کاهش می‌دهند؛ بنابراین از به خطر افتادن سلامت چشم جلوگیری کرده یا آن را  به تأخیر می‌اندازد. موارد گفته‌شده فقط برای سلامت چشم مؤثر نیستند و هر چه بیشتر این کارها را انجام دهید، خطر ابتلا به مشکلات جدی در پا‌ها، قلب و کلیه‌ها نیز کاهش می‌یابند.

رتینوپاتی دیابتی معمولاً زمانی به درمان خاصی نیاز دارد که بینایی را تهدید کرده یا آن را تحت‌تأثیر قرار دهد.

نتیجه هر چه که باشد، مدیریت دیابت بسیار مهم است. در مراحل اولیه‌ی رتینوپاتی دیابتی، مدیریت دیابت می‌تواند به جلوگیری از ایجاد مشکل در چشم کمک کند. در مراحل پیشرفته‌تر، زمانی که بینایی تحت‌تأثیر قرار گرفته باشد یا در معرض خطر باشد، مدیریت خوب دیابت می‌تواند به جلوگیری از شدت یافتن وضعیت کمک کند. پزشک‌تان در مورد گزینه‌های درمان اطلاع خواهد داد.

ماکولوپاتی دیابتی چیست؟

ماکولوپاتی دیابتی نوعی رتینوپاتی دیابتی است که به‌عنوان ادم ماکولای دیابتی (DMO) نیز شناخته می‌شود. در ماکولوپاتی دیابتی، عروق خونی در بخشی از چشم به نام ماکولا (قسمت مرکزی شبکیه در پشت چشم که مسئول دیدن جزئیات دقیق و دید مرکزی است) ممکن است مسدود شود.

برخی از رگ‌های خونی برای جبران عملکرد رگ‌های خونی مسدود، بزرگ شده و نشت می‌کنند. مایع نشت‌شده در ماکولا تجمع می‌یابد و منجر به تورم می‌شود. در ابتدا ممکن است متوجه تغییرات در بینایی خود نشوید ولی با گذشت زمان، در دیدن جزئیات به مشکل برخورده و قادر به خواندن یا رانندگی نخواهید بود، در واقع در مرکز چشم مشکل به وجود می‌آید ولی اطراف چشم همچنان قادر به دیدن است. در صورت ابتلا به دیابت احتمال به مشکل بر‌خوردن چشم زیاد است به همین علت آزمایش‌های متعدد توصیه می‌شود.

ماکولوپاتی دیابتی چگونه درمان می‌شود؟

در مراحل اولیه ماکولوپاتی دیابتی، نیازی به درمان نیست. در صورت پیشرفت آن، لیزر‌درمانی یا تزریق به چشم ممکن است توصیه شود.

چگونه رتینوپاتی پرولیفراتیو (مرحله‌ی ۳ یا پیشرفته) درمان می‌شود؟

  • double-check-1
    لیزر و جراحی را می‌توان برای درمان رتینوپاتی دیابتی پیشرفته که بینایی را تهدید کرده یا تحت‌تأثیر قرار داده است، انجام داد.
  • double-check-1
    چشم‌پزشک (متخصص چشم) در مورد مناسب‌ترین درمان، شما را مطلع خواهد کرد.

مانند هر نوع پروسه‌ی پزشکی، در مورد موارد فوق نیز خطرات بالقوه‌ای وجود دارد و قبل از این‌که به درمان رضایت دهید، باید با شما در میان گذاشته شوند. با این حال، به یاد داشته باشید این درمان‌ها می‌توانند به بینایی و سلامت چشمتان کمک کنند.

انجام

انواع تست‌های تخصصی دیابت در ارومیه

مرکز آزمایشگاهی نانو، یک مرکز مجهز تشخیصی در ارومیه است که آمادگی پذیرش و انجام کلیه‌ی آزمایش‌های مربوط به دیابت را داراست.

  • glucosemeter

    غربالگری دیابت

    یک‌سوم از افراد دیابتی، اطلاعی از بیماری ندارند. برای تشخیص زودهنگام دیابت چه باید کرد؟

  • test-tube-1

    آزمایش HbA1c (A1c)

    تعیین میانگین سطح قند خون در ۲ تا ۳ ماه گذشته برای تشخیص ابتلا به پیش‌دیابت و دیابت

  • data

    تست‌های روتین دیابت

    معاینات و آزمایش‌های منظم ضروری برای افراد مبتلا به دیابت و پیش‌دیابت برای کنترل بیماری

لیزر‌درمانی

از لیزر‌درمانی برای درمان موارد زیر استفاده می‌شود:

  • double-check-1
    رشد عروق خونی جدید در شبکیه
  • double-check-1
    در مراحل پیشرفته‌ی رتینوپاتی دیابتی
  • double-check-1
    جلوگیری از پیشرفت برخی موارد ماکولوپاتی

درمان می‌تواند مانع پیشرفت مشکلات ناشی از دیابت در چشم‌ها شده و از بدتر شدن سلامت بینایی جلوگیری کند. اگرچه معمولاً بینایی را بهبود نمی‌بخشد.

ممکن است چندین جلسه نیاز باشد تا تأثیرات لیزر درمانی مشاهده شود.

لیزر درمانی چگونه انجام می‌گیرد؟

  • double-check-1
    درمان به صورت سرپایی است.
  • double-check-1
    به درون چشم قطره‌های چشم ریخته می‌شود تا مردمک‌ها بزرگ شوند.
  • double-check-1
    لیزر‌درمانی معمولاً دردناک نیست، اما ممکن است در برخی نواحی که درمان صورت می‌گیرد احساس سوزش داشته باشید.
  • double-check-1
    سن بالاتر از ۲۵ سال
  • double-check-1
    درمان حدود ۳۰ دقیقه طول می‌کشد.

عوارض لیزر‌درمانی

  • double-check-1
    ممکن است در روز لیزر‌درمانی به‌طور موقت حس کنید بینایی‌تان بد‌تر شده است که به دلیل نور‌های چشمک‌زن ناشی از لیزر است و معمولاً روز بعد به حالت قبلی خود بر‌می‌گردد.
  • double-check-1
    پس از لیزر‌درمانی از عینک آفتابی استفاده کنید؛ زیرا همه‌چیز را بسیار روشن می‌بینید.
  • double-check-1
    به‌تنهایی رانندگی نکرده و تنها به خانه برنگردید، حتماً با خود همراه داشته باشید. تأثیرات لیزر‌درمانی پس از چند ماه ظاهر می‌شوند. به همین دلیل ممکن است از شما خواسته شود که سه یا چهار ماه پس از لیزر‌درمانی به پزشک مراجعه کنید.

تزریق به چشم

اگر ماکولوپاتی دیابتی دارید، در برخی موارد، ممکن است دارویی به نام آنتی VEGF به چشم‌تان تزریق شود. دارو‌های اصلی مورد استفاده رانیبیزوماب (Lucentis) و افلیبرسپت (Eylea) نام دارند. این دارو‌ها می‌توانند به جلوگیری از تشدید مشکلات در چشم‌تان کمک کنند و همچنین ممکن است منجر به بهبود بینایی شوند.

تزریق به چشم چگونه انجام می‌گیرد؟

  • double-check-1
    تزریقات به صورت سرپایی انجام می‌گیرند.

  • double-check-1
    برای بی‌حس کردن چشم و به حداقل رساندن درد از قطره استفاده می‌شود.

  • double-check-1
    ممکن است دردی معادل خون‌گیری از بازو را تجربه کنید. این روند پنج تا هفت دقیقه طول می‌کشد، اما خود تزریق در کمتر از ۲۰ ثانیه انجام می‌گیرد.

  • double-check-1
    پوست اطراف چشم تمیز شده و با یک ملحفه پوشانده می‌شود.
  • double-check-1
    از یک گیره‌ی کوچک برای باز نگه داشتن چشم استفاده می‌شود.
  • double-check-1
    یک سوزن بسیار ظریف با دقت به داخل کره‌ی چشم هدایت شده و تزریق توسط چشم‌پزشک یا پرستار انجام می‌شود.
  • double-check-1
    پس از تزریق قطره‌های روان‌کننده تجویز می‌شود.

پس از تزریق به چشم چه باید کرد؟

باید از کسی بخواهید که به شما کمک کند تا به خانه برگردید زیرا دیدتان برای مدتی تار خواهد بود. ولی باید پس از چند ساعت بهبود یابد.

تزریق معمولاً یک‌بار در ماه انجام می‌گیرد اما هنگامی که مشکل در بینایی‌تان پیشرفت نکرد تزریق متوقف شده یا تعداد دفعات آن کاهش می‌یابد.

عوارض جانبی تزریق به چشم

مانند هر روند پزشکی، آنتی VEGF نیز عوارض‌هایی هرچند به مقدار کم را دارد. برای اکثر بیماران، مزایای درمان بیشتر از عوارض احتمالی بسیار اندک آن است. قبل از این‌که به درمان رضایت دهید باید در مورد خطرات احتمالی درمان مطلع شوید. چشم پزشک در مورد درمان و داروی مناسب شما را مطلع خواهد کرد.

استروئیدها

تزریق دارو‌های استروئیدی ممکن است گاهی به جای تزریق آنتی VEGF  و در صورت مؤثر نبودن آن انجام شود.

عمل جراحی

در صورت پیشرفت رتینوپاتی دیابتی و مؤثر نبودن موارد ذکر‌شده ممکن است عمل جراحی نیاز باشد.

دیابت پایان راه نیست!

دیابت، بیماری خطرناک و شایعی است که در کشورهای خاورمیانه از هر ۶ نفر، یک نفر به آن مبتلاست و یک‌سوم از این افراد، اطلاعی از بیماری خود ندارند.

اما این بیماری خطرناک و مادام‌العمر، در صورت تشخیص به‌موقع و رعایت دستورالعمل‌های پزشک، کاملا قابل‌کنترل است. به‌عنوان یک فرد دیابتی می‌توانید مانند افراد عادی از یک زندگی سالم و بدون محدودیت لذت ببرید، به‌شرطی که توصیه‌های پزشک را در مورد نظارت و درمان به‌درستی انجام دهید و تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید که نه تنها برای دیابت، بلکه برای سلامت عمومی شما نیز مفید هستند و محدودیتی برای شما ایجاد نمی‌کنند.

مجله سلامت دیابت که در حال مطالعه بخشی از آن هستید، اختصاص به معرفی جنبه‌های مختلف این بیماری دارد. توصیه می‌کنیم این مجله را از ابتدا مرور کنید تا در مسیر مبارزه با دیابت موفق‌ باشید.

← مجله سلامت دیابت

مجله تخصصی سلامت دیابت | تهیه و انتشار توسط تیم تولید محتوای تدبیرنگر | با تأییدیه علمی آزمایشگاه نانوی ارومیه