آزمایش توکسوپلاسما گوندی (Toxoplasma)

آزمایش توکسوپلاسموز برای تشخیص عفونت فعلی یا گذشته به انگل میکروسکوپی توکسوپلاسما گاندی (Toxoplasma gondii) استفاده می‌شود. این تست اغلب برای این دسته از افراد توصیه می‌شود:

• قبل یا در طول بارداری برای تعیین این‌که آیا یک خانم قبلا در معرض توکسوپلاسما گاندی قرار گرفته، و در طول بارداری اگر مشکوک به آلوده شدن باشد
• افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف با علائم آنفولانزا
• فردی که علائم یا نشانه‌های توکسوپلاسموز دارد
• نوزاد متولد نشده؛ در این صورت، مایع آمنیوتیک آزمایش می‌شود

روش‌های مختلفی برای آزمایش T. gondii وجود دارد. انتخاب آزمایش‌ها و نوع نمونه‌های جمع‌آوری‌شده بستگی به شرایط فرد، علائم وی و یافته‌های بالینی پزشک دارد.

تست سرولوژیک (آنتی‌بادی)

وقتی کسی در معرض T. gondii قرار می‌گیرد، سیستم ایمنی بدن او با تولید آنتی‌بادی به انگل پاسخ می‌دهد. دو دسته از آنتی‌بادی‌های توکسوپلاسما را می‌توان در خون یافت: IgM و IgG.

آنتی‌بادی‌های IgM اولین آنتی‌بادی‌هایی هستند که توسط بدن در پاسخ به عفونت توکسوپلاسما تولید می‌شوند. آنها در اکثر افراد در عرض یک یا دو هفته پس از قرار گرفتن در معرض اولیه وجود دارند. تولید آنتی‌بادی IgM برای مدت کوتاهی افزایش می‌یابد و سپس کاهش می‌یابد. در نهایت، گاهی اوقات ماه‌ها پس از عفونت اولیه، میزان (تیتر) آنتی‌بادی IgM در اکثر افراد، کمتر از میزان قابل تشخیص می‌گردد. IgM بیشتر زمانی ممکن است تولید شود که T. gondii از حالت غیرفعال، دوباره تبدیل به فعال شود، و یا زمانی که یک فرد عفونت مزمن دارد.

آنتی‌بادی‌های IgG چند هفته پس از عفونت اولیه توسط بدن تولید می‌شوند و ایمنی طولانی‌مدت را فراهم می‌کنند. میزان IgG در طول عفونت فعال افزایش می‌یابد، و سپس با رفع عفونت توکسوپلاسما و غیرفعال شدن انگل، تثبیت می‌شود. وقتی یک فرد در معرض T. gondii قرار می‌گیرد، برای بقیه عمر خود مقدار قابل‌اندازه‌گیری آنتی‌بادی IgG در خون خود خواهد داشت و در برابر عفونت مجدد ایمن می‌شود.

بعضاٌ آزمایش آنتی‌بادی به عنوان بخشی از یک پانل TORCH انجام شود. اصطلاح TORCH مخفف چندین عفونت است که می‌تواند بر کودک متولد نشده تأثیر بگذارد و به‌طور معمول شامل آزمایش برای توکسوپلاسموز، سرخک، سیتومگالو ویروس و ویروس هرپس‌سیمپلکس است.

تست مولکولی (DNA)

آزمایش مولکولی ممکن است برای تشخیص و اندازه‌گیری DNA مربوط به T. gondii بر روی نمونه خون، مایع مغزی-نخاعی (CSF) یا مایع آمنیوتیک انجام شود.

تشخیص این عفونت را می‌توان با آزمایش سرولوژیک یا آزمایش مولکولی انجام داد. تست سرولوژیک، آنتی‌بادی‌هایی را در خون تشخیص می‌دهد که در پاسخ به عفونت تولید می‌شوند و بسته به نوع آنتی‌بادی‌های موجود (IgG یا IgM) می‌توان نوع عفونت فعلی یا گذشته را تعیین کرد. آزمایش‌های مولکولی مانند PCR، مواد ژنتیکی (DNA) انگل را در خون تشخیص می‌دهد و نشانه عفونت حاد است.

1. gondii انگلی است که با چشم غیرمسلح قابل‌مشاهده نیست. در اکثر افراد سالم، عفونت یا هیچ علائمی ایجاد نمی‌کند، یا منجر به بیماری خفیف شبیه به آنفولانزا می‌شود. با این حال، هنگامی که یک خانم باردار آلوده شود و آن را به کودک متولد نشده خود منتقل می‌کند، یا فردی با سیستم ایمنی ضعیف (سیستم ایمنی ضعیف) آلوده شود، این انگل می‌تواند عوارض شدید ایجاد کند.
2. gondii به‌طور گسترده‌ای منتشر شده است. این بیماری در سراسر جهان یافت می‌شود و در برخی کشورها تا ۶۰% از جمعیت را آلوده کرده است. این عفونت می‌تواند به طرق مختلف منتقل گردد:

• خوردن غذاهای آلوده، به‌ویژه خوردن گوشت خام یا کم‌پخته مانند گوشت خوک، بره و گوشت گوزن
• خوردن میوه‌ها و سبزیجات شسته‌نشده که در خاک آلوده رشد کرده‌ است
• تماس با خاک آلوده
• نوشیدن آب آلوده
• نوشیدن شیر غیرپاستوریزه
• دست زدن به زباله‌های آلوده گربه
• بازی در جعبه‌های شن و ماسه آلوده
• انتقال از مادر به کودک
• انتقال در طول پیوند عضو یا انتقال خون (به‌ندرت)

میزبان اصلی T. gondii گربه‌های وحشی و خانگی هستند. گربه‌ها اکثراً با خوردن پرندگان آلوده، جوندگان یا گوشت خام، آلوده می‌شوند. در این حالت، T. gondii تخم‌های محصور شده در پوشش‌های محافظتی را تکثیر می‌کند. در طول یک عفونت فعال، میلیون‌ها تخم میکروسکوپی به مدت چند هفته از طریق مدفوع گربه آزاد می‌شود. تخم‌ها در عرض چند روز آلوده می‌شوند و می‌توانند برای چند ماه زنده بمانند. در تمام میزبان‌های دیگر، از جمله انسان‌ها، T. gondii فقط بخش محدودی از چرخه زندگی خود را طی می‌کند و سپس کیست‌های غیرفعال را در عضلات، مغز و چشم‌ها تشکیل می‌دهد. سیستم ایمنی میزبان، این کیست‌ها را در حالت غیرفعال نگه می‌دارد و از بدن در برابر عفونت بیشتر محافظت می‌کند. مرحله غیرفعال می‌تواند در طول زندگی میزبان ادامه یابد، مگر این‌که سیستم ایمنی بدن به خطر بیفتد.

عفونت اولیه یا دوباره فعال‌شده توکسوپلاسما گاندی می‌تواند علائم و عوارض قابل‌توجهی در افراد مبتلا به سیستم ایمنی ضعیف ایجاد کند؛ از جمله کسانی که HIV/AIDS دارند، تحت شیمی‌درمانی قرار دارند، اخیراً پیوند عضو داشته‌اند یا داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی مصرف می‌کنند. این مسئله می‌تواند بر سیستم عصبی و چشم‌ها تأثیر بگذارد و باعث سردرد، تشنج، سردرگمی، تب، انسفالیت، از دست دادن هماهنگی و تاری دید شود.

اگر یک خانم در دوران بارداری آلوده شود، ۳۰ تا ۴۰ درصد احتمال دارد که عفونت به فرزند متولد نشده وی منتقل شود. اگر این عفونت مادرزادی در اوایل بارداری رخ دهد، می‌تواند باعث سقط جنین یا مرده‌زایی شود یا می‌تواند منجر به عوارض شدید در نوزاد شود، از جمله عقب‌ماندگی ذهنی، تشنج، نابینایی و بزرگ شدن کبد یا طحال. بسیاری از نوزادان آلوده، به‌ویژه آنهایی که در اواخر بارداری در معرض ویروس قرار می‌گیرند، در هنگام تولد طبیعی به نظر می‌رسند اما ممکن است علائمی مانند عفونت‌های شدید چشم، از دست دادن شنوایی و معلولیت‌های یادگیری را سال‌ها بعد تجربه کنند.

آزمایش آنتی‌بادی T. gondii معمولا برای خانم‌های باردار تجویز نمی‌شود، اما احتمال دارد در شرایطی تجویز شود که پزشک می‌خواهد تعیین کند که آیا یک خانم قبلا توکسوپلاسموز داشته است، و در صورتی که در معرض مدفوع گربه، گوشت خام یا کم‌پخته یا مواد غذایی یا آبِ آلوده قرار گرفته باشد. اگر تست آنتی‌بادی منفی باشد اما سوء‌ظن هنوز وجود داشته باشد، احتمالا این آزمایش یک یا چند بار در دوران بارداری تکرار می‌گردد.

آزمایش آنتی‌بادی برای فردی که سیستم ایمنی ضعیف دارد، و علائم بیماری شبیه آنفولانزا را تجربه می‌کند استفاده شود، و همچنین برای هر کسی که علائم یا عوارضی دارد که نشانه توکسوپلاسموز است. علائم و نشانه‌های توکسوپلاسموز ممکن است شامل این موارد باشد:

• تورم غدد لنفاوی
• تب، عرق شبانه
• ضعف، خستگی
• سردرد
• درد بدن
• گلودرد (در برخی موارد)

یک عفونت جدی‌تر که بر سیستم عصبی مرکزی و از جمله مغز تأثیر می‌گذارد، ممکن است باعث تغییرات بینایی و ذهنی یا تشنج شود.

آزمایش مولکولی (DNA) زمانی انجام می‌شود که پزشک مشکوک به عفونت توکسوپلاسموز حاد در یک فرد دارای نقص ایمنی باشد، یا برای تعیین این‌که آیا نوزاد متولد نشده آلوده است. مایع آمنیوتیک ممکن است در دوران بارداری آزمایش شود، زمانی که مادر باردار شواهدی از عفونت حاد دارد که با نتیجه مثبت آزمایش آنتی‌بادی IgM توکسوپلاسما همراه است.

برای انجام این تست، معمولا نمونه خون لازم است که از رگ گرفته می‌شود؛ به‌ندرت ممکن است نمونه این آزمایش از مایع آمنیوتیک از یک خانم باردار با استفاده از آمنیوسنتز، و یا از مایع مغزی-نخاعی (CSF) گرفته شود؛ این نوع نمونه از قسمت پایین کمر با استفاده از روشی به نام پونکسیون کمری جمع‌آوری می‌شود.

آمادگی‌های قبل از آزمایش

برای این آزمایش عموماً نیازی به آمادگی خاصی نیست. پزشک معالج‌تان به شما خواهد گفت که آیا لازم است موقتاً مصرف برخی داروها یا مکمل‌ها را قبل از آزمایش متوقف کنید یا خیر.

در حین انجام آزمایش

نمونه‌گیر آزمایشگاه نانو، نمونه خون را از رگ بازوی شما خواهد گرفت. وی احتمالا یک نوار در اطراف بازوی شما خواهد بست و ناحیه‌ای را که سوزن در پوست شما قرار می‌گیرد ضدعفونی خواهد نمود. سپس مقدار کمی خون به یک لوله کشیده می‌شود. وقتی سوزن وارد پوست شما می‌شود ممکن است احساس سوزش خفیف داشته باشید.

پس از انجام تست

پس از برداشتن سوزن، از شما خواسته خواهد شد با بانداژ یا یک قطعه گاز استریل، فشار ملایمی را به محل نمونه‌گیری وارد کنید. این کار به جلوگیری از خون‌ریزی کمک می‌کند و می‌تواند مانع از کبودی شود. سپس محل نمونه‌گیری بانداژ خواهد شد. در اکثر موارد پس از تکمیل آزمایش می‌توانید به فعالیت‌های روزمره خود بازگردید.

گرفتن نمونه خون، یک روش بسیار کم‌خطر است. گاهی ممکن است در محل نمونه‌گیری، کبودی خفیف ملاحظه کنید.

اگر به دلیل شرایط جسمانی، محدودیت حرکت، مشغله کاری و … امکان مراجعه حضوری به آزمایشگاه را ندارید، با سفارش سرویس نمونه‌گیری در منزل آزمایشگاه نانو در ارومیه، به‌راحتی می‌توانید این آزمایش را در خانه یا محل کار خود انجام دهید.

پرسنل مجرب آزمایشگاه نانو، تخصص و تجهیزات لازم برای این کار را در اختیار دارند و با رعایت تمامی استانداردهای ابلاغی وزارت بهداشت، با هماهنگی قبلی در محل سکونت یا کار شما برای انجام نمونه گیری حاضر خواهند شد.

← لطفاً توجه داشته باشید که ارائه نام و نام خانوادگی بیمار، سن، کد ملی، آزمایش مورد درخواست، کد رهگیری که از پزشک دریافت کرده‌اید، و یک شماره تماس برای ثبت درخواست ضروری است.

← برای درخواست نمونه‌گیری در منزل، بهتر است یک روز قبل با آزمایشگاه تماس بگیرید. برای آزمایش‌های اورژانسی، لطفاً حداقل ۲ ساعت قبل تماس بگیرید.

پاسخ سؤال خود را نیافته‌اید؟

اگر درباره جزئیات این آزمایش، نحوه نمونه گیری و انجام آن، و یا شرایط خود سؤالی دارید، می‌توانید آن را در محتوای سایت جستجو کنید:

همکاران ما در بخش پذیرش آزمایشگاه نانو و واحد روابط عمومی این مرکز، با شماره تلفن‌های ۰۴۴۳۳۴۵۷۹۹۳ و ۰۴۴۳۳۴۵۷۹۹۶ در ساعات کاری مجموعه، تا حد امکان پاسخگوی سؤالات شما خواهند بود.