هورمون ها با گذشت سن چه تغییراتی دارند؟
وقتی صحبت از هورمون‌ها می‌شود، بسیاری از ما ابتدا به هورمون‌های جنسی، یعنی استروژن و تستوسترون فکر می‌کنیم؛ اما هورمون‌ها چیزی بسیار فراتر از این دو هستند. هورمون‌ها تقریباً مسئول تمامی جنبه‌های زندگی روزمره ما هستند، از خوابیدن گرفته تا هضم و متابولیسم، مدیریت استرس و میزان انرژی.
با افزایش سن، مقادیر بعضی از هورمون‌ها به‌طور طبیعی تغییر می‌کند؛ این موضوع، دلیل اصلی پدیده‌هایی مانند یائسگی است. اما علاوه بر یائسگی، چه اتفاقات دیگری برای هورمون‌های ما در مراحل مختلف زندگی می‌افتد؟ یادگیری درباره تغییرات هورمونی در بازه‌های مختلف سنی می‌تواند به تنظیم سلامت جسمانی و روانی ما در بلندمدت کمک کند.
تغییرات هورمون‌ها و کهولت
بر اساس تحقیقات، پیری و گذشت سن، اثرات قابل‌توجهی بر هورمون‌هایی مانند لپتین (هورمون سیر شدن) و گرلین (هورمون گرسنگی) ندارد. میزان این هورمون‌ها در ۲۰، ۳۰، ۴۰ سالگی و بالاتر، تغییرات خاصی نشان نمی‌دهد. از سوی دیگر، تحقیقات در مورد استروژن و تستوسترون به طور خاص ، و همچنین انسولین، کورتیزول و ملاتونین، خلاف این مسئله را نشان می‌دهد، حتی اگر مبتلا به یک بیماری مرتبط با هورمون نباشید. این تغییرات هورمونی، همگی بخش طبیعی روند پیری ما هستند که در بروز انواع بیماری‌ها نقش دارند. در عین حال، عادات غذایی درست و شیوه زندگی سالم می‌تواند به شما کمک کند تا با افزایش سن، تا جای ممکن سالم بمانید. و البته، مشورت با پزشک و سنجش میزان هورمون‌ها در این زمینه همواره کارساز است.
هورمون‌ها در دهه ۲۰ سالگی
میزان تستوسترون در آقایان در بازه سنی ۱۸ تا ۲۰ سالگی معمولا به اوج خود می‌رسد، و میزان استروژن در اواسط تا اواخر دهه ۲۰ برای خانم‌ها به حداکثر خود می‌رسد. ملاتونین یا “هورمون خواب” در سنین پایین‌تر به بیشترین میزان خود می‌رسد؛ برخی تحقیقات مؤید این هستند که مقدار ملاتونین در سنین ۲ تا ۵ سالگی در بیشترین میزان ممکن است. میزان ملاتونین به تدریج در طول عمر کاهش می‌یابد؛ امکان دارد این اُفت تدریجی، با مشکلات خواب در مقاطع بعدی زندگی مرتبط باشد.
هورمون‌ها در دهه ۳۰ سالگی
میزان تستوسترون در گردش در آقایان، از سنین ۳۵ تا ۴۰ سالگی به بعد، به‌طور معمول در حدود ۱ تا ۳ درصد در سال کاهش می‌یابد. این کاهش تدریجی ممکن است همراه با برخی علائم باشد، مانند تغییرات در توده عضلانی و چربی و یا کاهش میل جنسی. اما این علائم اغلب در سنین بالاتر، بیشتر دیده می‌شود. به همین ترتیب، میزان استروژن و پروژسترون (هورمون‌های جنسی) به تدریج در ۳۰ سالگی در خانم‌ها کاهش می‌یابد، که اغلب با تغییراتی در چرخه قاعدگی مشخص می‌شود. تغییرات از فردی به فرد دیگر متفاوت است و چرخه قاعدگی ممکن است کوتاه‌تر، طولانی‌تر، سنگین‌تر یا سبک‌تر شود.
از نظر “هورمون استرس”، کورتیزول، بر اساس یک مطالعه که مقدار ترشح کورتیزول را در حدود ۱۸۰۰ نفر در طول ۳۱ سال بررسی کرده بود، میزان کورتیزول یا همان “هورمون استرس” به‌طور کلی در ۲۰ و ۳۰ سالگی کاهش می‌یابد، در ۴۰ و ۵۰ سالگی پایدار می‌ماند و پس از آن افزایش می‌یابد. کاهش کورتیزول تا حدی به دلیل کاهش واکنش مبارزه یا فرار جوانان در مواجهه با عوامل استرس‌زای خارجی است، به علاوه استرس وارد به خود شخص، با بالا رفتن سن تدریجاً کاهش یافته و مکانیسم‌های مدیریت استرس در سنین بالاتر افزایش می‌یابد. البته، این مسئله بستگی به عوامل استرس‌زای زندگی هر فرد نیز دارد.
هورمون‌ها در دهه ۴۰ سالگی
اواسط تا اواخر دهه ۴۰سالگی زمانی است که خانم‌ها ممکن است انتظار داشته باشند که پیش‌یائسگی را تجربه کنند، یعنی همان برهه زمانی که منتهی به آخرین قاعدگی شما می‌شود. در این دوره، میزان استروژن و پروژسترون هر ماه متفاوت است. این تغییرات هورمونی می‌تواند باعث قاعدگی نامنظم شود و همچنین ممکن است علائم یائسگی مانند گُرگرفتگی، تغییرات وزن، تغییرات خُلق‌و‌خو و اختلالات الگوی خواب را به همراه داشته باشد. با این حال، کاملا مشخص نیست که آیا پیش‌یائسگی یا یائسگی به‌طور کامل در مورد مشکلات خواب مقصر هستند یا این‌که افزایش مشکلات خواب، عمدتاً به پیری و کاهش طبیعی ملاتونین مربوط می‌شود.
در حالی که در سنین ۴۰سالگی، میزان تستوسترون در آقایان همچنان در حال کاهش است، بیشتر آنها هنوز سال‌ها با آندروپوز (که گاهی “یائسگی مردانه” نامیده می‌شود) فاصله دارند، یعنی زمانی که میزان تستوسترون به‌صورت چشمگیری کاهش می‌یابد.
هورمون‌ها در دهه ۵۰ سالگی
استروژن تا ۵۰ سالگی حدود ۵۰% کاهش می‌یابد و پس از یائسگی در خانم‌ها به شکل چشمگیری افت می‌کند. بر اساس تحقیقات، متوسط سن یائسگی ۵۱ سال است، اما امکان دارد بعضی افراد در سنین مختلف در طول ۴۰ یا ۵۰ سالگی آن را تجربه کنند. کاهش استروژن با کاهش توده عضلانی و قدرت، کاهش میل جنسی، گُرگرفتگی، تغییرات خُلق‌و‌خو، خستگی، تغییرات وزن، درد مفاصل و همچنین خطر بیشتر برای پوکی استخوان همراه است.
خطر ابتلا به سرطان با افزایش سن افزایش می‌یابد، اما یائسگی باعث سرطان نمی‌شود. به‌طور کلی، قرار گرفتن طولانی‌تر در معرض استروژن در طول عمر، خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش می‌دهد، اما این مسئله، تنها عامل مؤثر در بروز سرطان نیست.
علاوه بر این، استروژن می‌تواند به عنوان یک ضد التهابی در بدن عمل کند، بنابراین مقادیر پایین‌تر آن در طول یائسگی و پس از آن می‌تواند به معنای افزایش التهاب درجه-پایین باشد. این التهاب ممکن است به شکل‌گیری بیماری‌هایی مانند تصلب شرایین (یا تجمع پلاک در شریان‌ها)، بیماری‌های قلبی-عروقی، سندروم متابولیک و دیابت نوع ۲ کمک کند. همین استدلال را می‌توان در مورد کاهش میزان تستوسترون ذکر کرد.
هورمون‌ها در دهه ۶۰ و بعد از آن
آندروپوز، زمانی است که میزان تستوسترون در آقایان به سرعت کاهش می‌یابد، که اکثراً از سن ۶۰سالگی شروع می‌شود. واضح‌ترین علائم مربوط به کاهش تستوسترون شامل تغییرات در توده عضلانی و قدرت جسمانی، کاهش توده استخوان و افزایش چربی در قسمت میانی بدن است. در نتیجه، فرد ممکن است مشکلات تعادل، خطر بیشتر سقوط و آسیب‌های مربوط به افزایش پوکی استخوان، و بیماری‌های مزمن مانند آپنه خواب، افسردگی، چاقی، بیماری قلبی، دیابت نوع ۲ و به‌طور بالقوه بیماری‌های کلیوی یا کبدی را تجربه کند.
در این سال‌ها شاهد تغییر توده بدن به‌عنوان بخشی از روند طبیعی پیری هستیم و همچنین تغییر در حساسیت به انسولین (این‌که بدن شما در پاسخ به انسولین چقدر مؤثر است).
بار دیگر برگردیم به مطالعه‌ای که نسبت میان مقادیر کورتیزول را با افزایش سن بررسی کرده بود. این مطالعه، عوامل متعددی را در ارتباط با سلامت کنترل کرده و نشان می‌دهد که افزایش میزان کورتیزول در طول زمان ممکن است با افزایش بار بیماری با بالا رفتن سن (از نظر جسمی، عاطفی و حتی مالی)، افزایش سیتوکین‌ها (یا ترکیبات پیش‌التهابی) یا سایر عوامل طبیعی که با افزایش سن همراه هستند، مرتبط باشد. مجدداً این مسئله عمیقاً بستگی به میزان استرس فردی دارد، اما این تحقیق شواهد بیشتری برای اتخاذ یک رژیم غذایی ضد التهابی ارائه می‌دهد، به‌ویژه با افزایش سن.
مزایای انجام آزمایش در
آزمایشگاه نانو ارومیه
آزمایشگاه پاتوبیولوژی نانو، مجهزترین مجموعه آزمایشگاهی بخش غیردولتی در ارومیه و آذربایجان‌غربی است. این مجموعه در محیطی آرام و ایمن با بهره‌گیری از آخرین تجهیزات آزمایشگاهی دنیا، تیم تخصصی مجرب شامل پزشکان آزمایشگاهی و متخصصان آسیب‌شناسی بالینی و تشریحی، مفتخر به ارائه خدماتی با بالاترین دقت و کیفیت به مراجعان عزیز از منطقه شمال‌غرب و کشورهای همجوار است.
حداکثر دقت
بهره‌گیری از تکنولوژی‌های روز دنیا برای انجام آزمایش‌ها
پوشش بیمه‌ای
طرف قرارداد با کلیه بیمه‌های پایه و تکمیلی در کشور
جوابدهی آنلاین
سیستم ارسال الکترونیکی نتایج بدون نیاز به مراجعه حضوری
خون‌گیری در منزل
انجام نمونه‌گیری در منزل شما توسط پرسنل آزمایشگاه
آزمایش در خانه
اگر به دلیل شرایط جسمانی، محدودیت حرکت، مشغله کاری و … امکان مراجعه حضوری به آزمایشگاه را ندارید، با سفارش سرویس نمونه‌گیری در منزل آزمایشگاه نانو در ارومیه، به‌راحتی می‌توانید آزمایش‌های تجویز شده را در خانه یا محل کار خود انجام دهید.
پرسنل مجرب آزمایشگاه نانو، تخصص و تجهیزات لازم برای این کار را در اختیار دارند و با رعایت تمامی استانداردهای ابلاغی وزارت بهداشت، با هماهنگی قبلی در محل سکونت یا کار شما برای انجام نمونه گیری حاضر خواهند شد.
← لطفاً توجه داشته باشید که ارائه نام و نام خانوادگی بیمار، سن، کد ملی، آزمایش مورد درخواست، کد رهگیری که از پزشک دریافت کرده‌اید، و یک شماره تماس برای ثبت درخواست ضروری است.
← برای درخواست نمونه‌گیری در منزل، بهتر است یک روز قبل با آزمایشگاه تماس بگیرید. برای آزمایش‌های اورژانسی، لطفاً حداقل ۲ ساعت قبل تماس بگیرید.
عدم تعادل هورمونی و پیر شدن
هورمون‌ها نقش اصلی را در روند پیری دارند. آنها از شروع دوران کودکی و در طی نوجوانی، بلوغ، بارداری و یائسگی ما، نقش کلیدی بر عهده دارند. با افزایش سن، هورمون‌های کمتری تولید می‌شود و تعداد گیرنده‌های هورمونی در سطوح سلول‌ها کاهش می‌یابد.
استروژن با افزایش سن خانم‌های کاهش یافته و در دوران یائسگی به پایین‌ترین میزان خود می‌رسد. این کاهش استروژن مقصر اصلی در خشکی پوست است که موجب ایجاد خطوط اطراف پیشانی، چشم‌ها و دهان می‌شود. میزان کلاژن نیز با کاهش استروژن کاهش می‌یابد که باعث می‌شود پوست شما نازک‌تر شود. اسید هیالورونیک تولید شده توسط استروژن به پوست شما کمک می‌کند تا جوان‌تر به نظر برسد و به شما کمک می‌کند تا توده بدن، انرژی و میزان متابولیسم خود را حفظ کنید.
پروژسترون، هورمون تنظیم‌کننده برای تعادل میزان استروژن است. پروژسترون همچنین وابستگی بدن شما به هورمون کورتیزول را (که پوست را پیر می‌کند) کاهش می‌دهد. حفظ پروژسترون متعادل، مزایای زیادی دارد که بر پیری تأثیر می‌گذارد. پروژسترون یک هورمون ضد افسردگی و ضد اضطراب طبیعی است، و خواب شما را تنظیم می‌کند؛ همه اینها بر نحوه پیری بدن شما تأثیر می‌گذارند.
مقادیر تستوسترون در بدن، پوست را بسیار شبیه به استروژن تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. هرچه تستوسترون شما بالاتر باشد، پوست شما سفت‌تر و مستحکم‌تر به نظر می‌رسد. در آقایان، تستوسترون کم همراه و مرتبط با چین و چروک، از دست دادن عضلات، نازک شدن مو و افزایش وزن است. اگرچه تصور می‌شود که میزان تستوسترون برای آقایان مهم است، اما این مقادیر برای خانم‌ها نیز مهم است. تستوسترون توانایی یک خانم را برای حفظ تناسب اندام و لاغر شدن بهبود می‌بخشد که اثرات پیری را کُند می‌کند. همچنین میزان روغن را در پوست افزایش می‌دهد که می‌تواند پوست پیر و خشک را بهبود دهد.
هورمون تیروئید با افزایش سن به‌طور مستقیم به ظاهر شما کمک می‌کند. نازک شدن موها، خشکی پوست، شکننده شدن ناخن‌ها، احساس خستگی و پف کردن، همه و همه در نتیجه مقادیر پایین تیروئید ایجاد می‌شوند. میزان پایین تیروئید، که “کم‌کاری تیروئید” نامیده می‌شود، همچنین می‌تواند باعث شود که ذهن شما دچار اختلال تمرکز و حافظه شود. افزایش میزان تیروئید یا همان “پرکاری تیروئید” باعث می‌شود بدن شما احساس کند که سرعت کارکرد بدن افزایش می‌یابد. این عارضه می‌تواند منجر به ضربان قلب سریع، اختلالات بینایی و خواب، لرزش، فلج ناگهانی، و عصبی بودن شود. اختلالات تیروئید با افزایش سن فرد شایع‌تر می‌شود و می‌تواند ارثی باشد.
راهکارهایی برای سلامت کلی با افزایش سن
با دانستن تمامی آنچه که گفته شد، برای داشتن زندگی بهتر در سنین بالا چه باید کرد؟ اگرچه میزان هورمون‌ها به‌طور طبیعی در طول زمان تغییر می‌کند، اما در عین حال اقداماتی وجود دارد که می‌توانید برای کاهش تأثیر آنها انجام دهید.
- با همکاری پزشک خود، علائم مشکل‌ساز را تسکین دهید
توجه زودهنگام به بدن برای این‌که بتوانید متوجه هرگونه تغییر شوید، کلید شناسایی و حل مسائل است قبل از این‌که از کنترل خارج شوند. اثرات تغییرات هورمونی از فردی به فرد دیگر متفاوت است؛ برای برخی، ممکن است به شکل نگرانی‌های جزئی باشد، در حالی که برای دیگری می‌تواند چنان تعیین‌کننده باشد که باعث اختلال در زندگی روزمره شود. علائمی مانند نوسانات وزن، خستگی، درد مداوم مفاصل، کاهش میل جنسی، نوسانات ضربان قلب، تغییرات در حرکات روده و حتی افسردگی، بخشی از این موارد هستند که باید برای کنترل آنها با پزشک خود مشورت کنید.
- رژیم غذایی مدیترانه‌ای را رعایت کنید
با افزایش طبیعی التهاب که با افزایش سن اتفاق می‌افتد، ترکیب اصول رژیم غذایی مدیترانه‌ای مفید و البته جذاب است. این روش غذا خوردن، به‌خاطر کمک به محافظت از قلب و مغز شما با افزایش سن، کاهش خطر ابتلا به دیابت، کاهش وزن و حفظ وزن سالم و … در تمامی کشورها مورد توجه قرار گرفته است. برخلاف اکثر رژیم‌ها، این روش مبتنی بر این نیست که بعضی از گروه‌های غذایی خاص را حذف کنید.
وقتی مردم به غذاهایی فکر می‌کنند که بدن‌شان را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند، تمایل دارند بر روی چیزهایی تمرکز کنند که باید خوردن آنها را متوقف کنند، به جای چیزهایی که به اندازه کافی نمی‌خورند. برای مثال، کربوهیدرات‌ها اغلب مورد انتقاد قرار می‌گیرند، به‌ویژه به عنوان بخشی از رژیم‌های غذایی مدرنِ کاهش وزن؛ اما کربوهیدرات‌ها برای پاسخ سالم هورمون تولید مثل، و تقریباً تمامی عملکردهای دیگر بدن، بسیار مهم هستند. همچنین بدن شما برای تولید مناسب هورمون‌ها به کلسترول و چربی نیاز دارد، بنابراین مهم است که بر روی ترکیب منابع سالم چربی در رژیم غذایی خود نیز تمرکز کنید.
و از همه جالب‌تر این که رژیم مدیترانه‌ای به‌راحتی قابل انجام است، که به کاهش استرس روزانه شما هم کمک می‌کند.
- مراقب مواد شیمیایی اختلال‌آور هورمونی باشید
سموم موجود در محیط شما نیز نقش مهمی در سلامت هورمون‌ها دارند. مواد شیمیایی شناخته‌شده به عنوان “زنواستروژن” می‌تواند اقدامات هورمون‌های ما را تقلید کرده و یا حتی تغییر دهد. به‌عنوان یک اقدام محافظتی، توصیه می‌شود که قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی مختل‌کننده هورمون مانند پلاستیک‌های ساخته‌شده با BPA و فتالات‌ها، آفت‌کش‌ها، و همچنین برخی از محصولات زیبایی و شوینده که حاوی مواد تشکیل‌دهنده‌ای نظیر تریکلوزان هستند، در زندگی روزمره شما تا جای ممکن محدود شود.
- استرس را تا جای ممکن بکاهید
همه ما می‌دانیم که استرس چقدر می‌تواند برای سلامتی ما مضر باشد. و از آنجا که میزان کورتیزول به شکل طبیعی با گذشت سن افزایش می‌یابد، باید با این استرس از طریق رژیم غذایی سالم و عادات سبک زندگی مبارزه کنیم، و همزمان برای از بین بردن منابع استرس از زندگی تا جایی که می‌توانیم، تلاش کنیم.
- تمرینات بدنی قدرتی را در نظر بگیرید
علیرغم آنچه ممکن است فکر کنید، ورزش‌های هوازی کافی نیست. در عین حال که قلب خود را با تمرینات ورزشی سبک تقویت می‌کنید، اما با توجه به کاهش توده عضلانی و تراکم استخوان با بالا رفتن سن، استفاده از تمرینات قدرتی ممکن است حتی مفیدتر نیز باشد.
راهنمای کامل آشنایی با
تست‌های هورمونی آزمایشگاه نانو
هورمون‌ها، انواع مختلف ترکیبات بیوشیمیایی هستند که به‌عنوان پیام‌رسان در سرتاسر بدن فعالیت دارند. این ترکیبات می‌توانند حرکت اندام‌های بدن را هماهنگ کنند، مولد حس گرسنگی یا رضایت باشند، رشد بدن را مهار یا تحریک نمایند، متابولیسم ما را تنظیم کنند و … هورمون‌ها تقریباً تمامی عملکردهای بدن را تحت‌کنترل نگه می‌دارند.
آزمایش‌های هورمونی، گنجینه بزرگی از ابزارهایی هستند که پزشکان برای شناسایی و کشف مشکلات مهم سلامتی در اختیار دارند. با انجام این آزمایش‌ها می‌توان علت طیف وسیعی از بیماری‌ها را یافته و در اغلب موارد به‌راحتی مدیریت نمود.
آنچه مطالعه کردید بخشی از مجله آزمایش‌های هورمونی است که شامل تمامی موضوعات مهم درباره هورمون‌ها و تست‌های کلیدیِ آنها به زبان ساده است.
پاسخ سؤالات خود را بیابید
اگر درباره آزمایش‌های هورمونی، نحوه نمونه‌گیری و انجام آنها، و یا شرایط خود سؤالی دارید، می‌توانید آن را در محتوای سایت جستجو کنید:
همکاران ما در بخش پذیرش آزمایشگاه نانو و واحد روابط عمومی این مرکز، با شماره تلفن‌های ۰۴۴۳۳۴۵۷۹۹۳ و ۰۴۴۳۳۴۵۷۹۹۶ در ساعات کاری مجموعه، تا حد امکان پاسخگوی سؤالات شما خواهند بود.
لطفاً توجه داشته باشید
محتوای مندرج در این صفحه، صرفاً برای آشنایی شما با علل تجویز و روند انجام این تست طراحی شده است و هرگز نباید به عنوان جایگزین برای روند تشخیص و درمان بیماری‌ها مورد استفاده قرار گیرد. اگر به وجود یک بیماری یا عارضه در خود مشکوک هستید، ضروری است به پزشک مربوطه مراجعه نمایید تا بر اساس نتایج معاینات و تست‌های تجویز شده توسط پزشک، وجود یا عدم‌وجود آن تشخیص داده شود.