در موقعیت‌های اورژانسی برای یک بیمار دیابتی چه باید کرد؟

 افراد مبتلا به دیابت، درصورتی‌که سطح قند خون و انسولین آن‌ها از حالت تعادل خارج شود، دچار مشکل می‌شوند. آن‌ها معمولاً می‌توانند اقداماتی را برای رفع مشکلی که در حال وقوع است انجام دهند و علائم را متوقف کنند. اما گاهی‌اوقات نمی‌توانند به خودشان کمک کنند و لازم است تا شما برای نجات جان آن‌ها وارد عمل شوید.

انجام

انواع تست‌های تخصصی دیابت در ارومیه

مرکز آزمایشگاهی نانو، یک مرکز مجهز تشخیصی در ارومیه است که آمادگی پذیرش و انجام کلیه‌ی آزمایش‌های مربوط به دیابت را داراست.

  • glucosemeter

    غربالگری دیابت

    یک‌سوم از افراد دیابتی، اطلاعی از بیماری ندارند. برای تشخیص زودهنگام دیابت چه باید کرد؟

  • test-tube-1

    آزمایش HbA1c (A1c)

    تعیین میانگین سطح قند خون در ۲ تا ۳ ماه گذشته برای تشخیص ابتلا به پیش‌دیابت و دیابت

  • data

    تست‌های روتین دیابت

    معاینات و آزمایش‌های منظم ضروری برای افراد مبتلا به دیابت و پیش‌دیابت برای کنترل بیماری

هیپوگلیسمی (قند خون پایین)

این شرایط زمانی ایجاد می‌شود که انسولین بسیار زیادی نسبت به گلوکز در خون وجود داشته باشد. گاهی‌اوقات به هیپوگلیسمی شوک انسولین نیز می‌گویند.

هیپوگلیسمی در افراد مبتلا به دیابت نوع یک شایع‌تر است اما افراد مبتلا به دیابت نوع دو که انسولین یا سایر داروهای کنترل‌کننده‌ی قند خون را مصرف می‌کنند نیز می‌توانند به آن مبتلا شوند. هیپوگلیسمی در مواقع زیر اتفاق می‌افتد:

  • double-check-1

    حذف یک وعده‌ی غذایی

  • double-check-1

    ورزش‌ بیش‌ازحد معمول

  • double-check-1

    مصرف مشروبات الکلی

  • double-check-1

    دریافت انسولین بیش‌ازحد

اکثر افراد مبتلا به دیابت می‌توانند پایین بودن سطح قند خون خود را به شما اطلاع دهند، زیرا نشانه‌های هشداردهنده‌ی اولیه آن مثل لرزش و گرسنگی توسط بیمار قابل تشخیص است. آن‌ها نیاز دارند تا هرچه سریع‌تر هیپوگلیسمی را درمان کنند تا از شدیدتر شدن آن که می‌تواند باعث تشنج یا کمای دیابتی شود، جلوگیری کنند.

برخی افراد نمی‌دانند چه زمانی قند خون‌شان پایین است که به آن «هیپوگلیسمی بدون علامت» می‌گویند. آن‌ها بدون هشدار به هیپوگلیسمی شدید مبتلا می‌شوند. هیپوگلیسمی بدون علامت در افرادی که به مدت طولانی دیابت داشته‌اند، شایع‌تر است.

علائم هیپوگلیسمی شدید عبارت‌اند از:

  • double-check-1
    سرگیجه
  • double-check-1
    تاری‌دید
  • double-check-1
    از هوش رفتن

کاری که شما می‌توانید برای این افراد انجام دهید این است که از آن‌ها بخواهید تا قند خون‌شان را بررسی کنند. به آن‌ها کمک کنید تا قانون ۱۵/۱۵ را اجرا کنند که شامل مصرف ۱۵ گرم کربوهیدرات سریع‌الاثر (۳ تا ۴ قرص یا ژل گلوکز، ۱۲۰ میلی‌لیتر آبمیوه یا نوشابه معمولی، یا یک قاشق غذاخوری عسل یا شکر) است. ۱۵ دقیقه صبر کنید. اگر همچنان احساس بهتری نداشتند، باید کربوهیدرات بیشتری مصرف کنند و دوباره قند خون خود را اندازه‌گیری کنند.

وقتی فردی به دلیل هیپوگلیسمی غش می‌کند نباید به او غذا یا مایعات داد زیرا ممکن است دچار خفگی شود. این یک شرایط اضطراری است و باید با اورژانس تماس بگیرید.

کاری که شما باید برای بالا بردن سطح قند خون انجام دهید تزریق گلوکاگون است، نه انسولین. فرد بیهوش معمولاً در عرض ۱۵ دقیقه پس از دریافت گلوکاگون به هوش می‌آید.

کتواسیدوز دیابتی

کتواسیدوز دیابتی یا DKA، وضعیتی اضطراری و کشنده است. کتواسیدوز زمانی اتفاق می‌افتد که انسولین کافی در بدن وجود نداشته باشد و کبد مجبور باشد برای تولید انرژی چربی‌ها را به کتون تبدیل کند. این تجزیه به‌سرعت اتفاق می‌افتد و بدن نمی‌تواند آن را کنترل کند. در نتیجه کتون‌ها در خون تجمع پیدا می‌کنند و با تغییر ترکیب شیمیایی خون باعث مسمومیت می‌شوند. در این حالت ممکن است بیمار به کما برود.

کتواسیدوز دیابتی شایع‌ترین عارضه‌ی دیابت نوع یک است، اما در دیابت نوع دو و دیابت بارداری نیز ممکن است اتفاق بیفتد.

علائم اولیه کتواسیدوز دیابتی عبارت‌اند از:

  • double-check-1
    تشنگی شدید
  • double-check-1
    خشکی دهان
  • double-check-1
    ادرار کردن مکرر

علائم جدی تر عبارت‌اند از:

  • double-check-1
    خستگی دائمی
  • double-check-1
    پوست خشک یا سرخ و برافروخته
  • double-check-1
    نفسی که بوی میوه می‌دهد
  • double-check-1
    حالت تهوع، استفراغ یا شکم درد
  • double-check-1
    احساس گیجی، سرگیجه یا از حال رفتن

فردی که علائم اولیه را دارد باید توسط نمونه‌ی ادرار خود و با کیت مربوطه آزمایش کتون را انجام دهد. درصورت بالا بودن سطح کتون، به پزشک مراجعه کند. اگر علائم جدی‌تر را داشته باشد باید با اورژانس تماس بگیرید.

سندرم هایپراسمولار هایپرگلیسمی (HHS)

قند خون بالا (هایپرگلیسمی) یکی از عوارض دیابت نوع است. این سندروم اغلب در افراد مسن مبتلا به دیابت کنترل‌نشده که بیماری دیگر یا عفونت دارند، رخ می‌دهد. همچنین ممکن است بر خانم‌های باردار چاقی که به دیابت کنترل‌نشده مبتلا هستند نیز تأثیر بگذارد.

در افراد دیابتی کنترل‌نشده، در طی روزها یا حتی هفته‌ها قند خون افزایش پیدا می‌کند و بدن با تکرر ادرار، سعی در دفع گلوکز اضافی دارد. در این هنگام اگر مایعات کافی مصرف نشود، بدن دچار کم‌آبی شده و سندروم هایپراسمولار هایپرگلایسمی رخ می‌دهد که می‌تواند باعث تشنج، کما و حتی مرگ شود.

علائم این سندروم عبارت‌اند از:

  • double-check-1
    خشکی دهان
  • double-check-1
    دست و پای خنک
  • double-check-1
    گرم بودن پوست بدون عرق کردن
  • double-check-1
    ضربان قلب سریع
  • double-check-1
    تشنگی مداوم
  • double-check-1
    تکرر ادرار
  • double-check-1
    ادرار تیره
  • double-check-1
    حالت تهوع، استفراغ یا معده‌درد
  • double-check-1
    گیجی یا توهم
  • double-check-1
    لکنت زبان
  • double-check-1
    ضعف در یک سمت بدن

کاری که بدر این شرایط باید انجام دهید تماس با اورژانس یا مراجعه به بخش مراقبت‌های فوری بیمارستان است.

پره‌اکلامپسی

ابتلا به دیابت از هر نوع (نوع یک، نوع دو، بارداری) در دوران بارداری احتمال ابتلا به پره‌اکلامپسی را افزایش می‌دهد. پره‌اکلامپسی بیماری جدی است که با فشار خون بالا مرتبط بوده و می‌تواند سلامتی مادر و نوزاد را به خطر بیندازد. ممکن است با وجود نارس بودن جنین، مادر مجبور به زایمان زودرس شود. علت دقیق پره‌اکلامپسی مشخص نیست.

پره‌اکلامپسی همیشه پس از زایمان درمان نمی‌شود. در صورت داشتن علائم پره‌اکلامپسی پس از زایمان، لازم است تا به پزشک مراجعه کنید. همچنین، احتمال ابتلا به پره‌اکلامپسی برای همه‌ی خانم‌ها پس از زایمان وجود دارد، حتی اگر در دوران بارداری به آن مبتلا نبوده باشند.

بسیاری از خانم‌های مبتلا به پره‌اکلامپسی اغلب احساس بیماری نمی‌کنند، یا تصور می‌کنند علائمی که دارند بخشی طبیعی از بارداری است. برخی از علائم جدی‌تر پره‌اکلامپسی عبارت‌اند از:

  • double-check-1
    تاری‌دید، دیدن نقاط یا نورهای چشمک زن یا حساسیت به نور
  • double-check-1
    سردردی که بهبود نمی‌یابد
  • double-check-1
    متورم شدن شدید صورت، دست‌ها و پاها (وقتی انگشت خود را روی ناحیه پف شده فشار می‌دهید، برای چند ثانیه فرورفتگی آن باقی می‌ماند).
  • double-check-1
    درد زیر دنده‌های سمت راست یا درد شانه راست
  • double-check-1
    کمردرد
  • double-check-1
    استفراغ در اواخر بارداری
  • double-check-1
    اضطراب و تنگی نفسی که قبلاً سابقه نداشت

کاری که باید انجام دهید، تماس با پزشک مربوطه است. ممکن است لازم باشد تا هرچه سریع‌تر آن‌ها را به بخش مراقبت‌های پزشکی ببرند.

دیابت پایان راه نیست!

دیابت، بیماری خطرناک و شایعی است که در کشورهای خاورمیانه از هر ۶ نفر، یک نفر به آن مبتلاست و یک‌سوم از این افراد، اطلاعی از بیماری خود ندارند.

اما این بیماری خطرناک و مادام‌العمر، در صورت تشخیص به‌موقع و رعایت دستورالعمل‌های پزشک، کاملا قابل‌کنترل است. به‌عنوان یک فرد دیابتی می‌توانید مانند افراد عادی از یک زندگی سالم و بدون محدودیت لذت ببرید، به‌شرطی که توصیه‌های پزشک را در مورد نظارت و درمان به‌درستی انجام دهید و تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید که نه تنها برای دیابت، بلکه برای سلامت عمومی شما نیز مفید هستند و محدودیتی برای شما ایجاد نمی‌کنند.

مجله سلامت دیابت که در حال مطالعه بخشی از آن هستید، اختصاص به معرفی جنبه‌های مختلف این بیماری دارد. توصیه می‌کنیم این مجله را از ابتدا مرور کنید تا در مسیر مبارزه با دیابت موفق‌ باشید.

← مجله سلامت دیابت

مجله تخصصی سلامت دیابت | تهیه و انتشار توسط تیم تولید محتوای تدبیرنگر | با تأییدیه علمی آزمایشگاه نانوی ارومیه